سووتەمەنیی فۆسیلی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''سووتەمەنیی فۆسیلی''' ({{بە ئینگلیزی|Fossil fuel}}) بریتییە لە جۆرێک [[سووتەمەنی|سووتەمەنیی]] سروشتی کە لە مانەوەی جەستەی گیانلەبەرگیانلەبەران لە ژێر خۆڵ و بەرددا بۆ ماوەیەکی زۆر درێژ دروست بووەدەبێت. چەند نموونە لە سووتەمەنییە فۆسیلییەکان بریتین لە [[نەوت]]، [[گازی سروشتی]] و [[خەڵووزی بەردین]]. سووتەمەنییەکانسووتەمەنییە فۆسیلییەکان یەکێ لە گرنگترین سەرچاوەکانی وزە بوون لە مێژووی مرۆڤدا، بە تایبەت لە سەدەکانی نۆزدە و بیستدا، بەڵام دواتر لە سەدەی بیست و یەکدا بە شوێن تەشەنای قەیرانی [[گۆڕانی ئاووھەوا|گۆڕانی ئاووھەوادا]] مرۆڤ وردەوردە کەوتە بیری بەکارھێنانی سەرچاوەی وزەی تر و لابردنی بەرەبەرەی سووتەمەنییە فۆسیلییەکان. ئەم بیرۆکەیە لە دوای [[ڕێککەوتننامەی پاریس]] جیددی تر بووەوە<ref>{{Cite news|url=https://www.rudaw.net/sorani/business/20092019|title=ڕووداو: سەردەمی ڕاگوزەری وزە بەڕێوەیە.|last=|first=|date=|work=|access-date=|via=}}</ref> لەبەر ئەوەی ئەم ڕێککەوتننامەیە جەختی لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی بەردانەوەی گازە گوڵخانەییەکان دەکردەوە.<ref>{{Cite news|url=https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement|title=UN Climate Change: The Paris Agreement|last=|first=|date=|work=|access-date=|via=}}</ref>