بڕۆنز: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب گۆڕینی ناونیشانی بەش: وشەڕەتانسی ← وشەڕەتناسی بە بەکارھێنانی ئامراز
چاکسازیی پەڕگەکان
ھێڵی ١:
[[File:HouMuWuDingFullView.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Fileپەڕگە:HouMuWuDingFullView.jpg|وێنۆک|گەورەترین دروستکراوی سەردەمی کۆن کە دەگەڕێتەوە بۆ ١٣٠٠ بۆ ١٠٤٦ ساڵ پێش زایین. ئەم مەنجەڵە لە مۆزەخانەی چین داندراوە.]]
بڕۆنز ({{بە ئینگلیزی|Bronze}}) بریتییە لە داڕشتەیەک لە [[مس]] و ١٢ بۆ ١٢٫٥٪ [[قەڵای]]. ھەندێجاریش ماددەی تری وەک [[فافۆن]]، [[مەنگەنیز|مەنگەنێز]]، [[زینک]] و [[نیکڵ]]ی تێدەکرێت. ھەروەھا دەشێ مادەی ناکانزایی وەک [[زەڕنیخ|زەرنیخ]]، [[فۆسفۆر|فسفۆڕ]] یا [[سیلیکۆن|سلیکۆنی]] تێ بکرێت. ئەم داڕشەتانە بە ڕێژەی جیاواز و ماددەی جیاواز دەبێتەھۆی پێدانی تایبەتمەندی جیاواز بە مس. بۆ نمونە داڕشتەکە ڕەقترە لە مس بەتەنھایی.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Bronze</ref>
 
ھێڵی ١٤:
 
== مێژوو ==
[[File:ALB_-_Hortfund_Groß_Gaglow.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Fileپەڕگە:ALB_-_Hortfund_Groß_Gaglow.jpg|وێنۆک|ھەندێ دەفری دروست کراو لە بڕۆنز کە لە ئەڵمانیای ئێستا دۆزراوەتەوە. ئەمانە واپێدەچێ کە بەکار ھاتبن بۆ ھەڵگرتن شتەکان تیایاندا.]]
[[File:Magical_Roman_Nails.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Fileپەڕگە:Magical_Roman_Nails.jpg|وێنۆک|ھەندێ بزماری سەردەمی ڕۆمەکان کە لە بڕۆنز دروست کراوون و ھەندێ نوسراوی نەزانراوی لەسەرکراوە (سەدەی سێ بۆ چواری زایینی).]]
دۆزینەوەی بڕۆنز وایکرد کە خەڵک بتوانێ کەلوپەلێکی ڕەقتر و بەھێزتر دروست بکەن، وەک: شمشێر، دەفری خواردن. لە ئیتاڵیا بڕۆنزیان لە مس و ئارسۆنیک بەرھەم دەھێنا.<ref>{{cite book|title=A History of Metallurgy, Second Edition|last=Tylecote|first=R.F.|year=1992|publisher=Maney Publishing, for the Institute of Materials|location=London|isbn=978-1-902653-79-2|url=http://m.friendfeed-media.com/450c6f3cdc92be9e19ecd285bd7f809a9ae1d4d5|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402174311/http://m.friendfeed-media.com/450c6f3cdc92be9e19ecd285bd7f809a9ae1d4d5|archivedate=2015-04-02}}</ref> دواتریش لە پێنج سەدە پێش زایین ھونەری ئێرانی لە گۆڕەپانی ئێرانی گەورە دەستی پێکرد.<ref>{{cite journal|last=Thornton|first=C.|last2=Lamberg-Karlovsky|first2=C.C.|last3=Liezers|first3=M.|last4=Young|first4=S.M.M.|year=2002|title=On pins and needles: tracing the evolution of copper-based alloying at Tepe Yahya, Iran, via ICP-MS analysis of Common-place items.|journal=Journal of Archaeological Science|volume=29|issue=12|pages=1451–60|ref=Thornton, 2002|doi=10.1006/jasc.2002.0809}}</ref> پاشان لە سێ سەد ساڵ پێش زایین [[قەڵای]] بەکار ھات لە پێکھاتەی بڕۆنزدا.<ref>{{cite journal|last1=Kaufman|first1=Brett|year=|title=Metallurgy and Archaeological Change in the Ancient Near East|url=|journal=Backdirt: Annual Review|volume=2011|issue=|page=86}}</ref>
 
ھێڵی ٢١:
 
== پێکھاتە ==
[[File:Bronze_bell_with_visible_material_structure.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Fileپەڕگە:Bronze_bell_with_visible_material_structure.jpg|چەپ|وێنۆک|زەنگوڵەیەکی دروست کراو لە بڕۆنز. دەنکۆڵە [[کریستاڵیت]]ەکان بەجوانی دەبینرێن.]]
 
== تایبەتمەندیەکان ==
[[File:Benin_Bronzes.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Fileپەڕگە:Benin_Bronzes.jpg|وێنۆک|دروستکراوێکیتر لە بڕۆنز]]
 
== بەکارھێنانەکان ==