نیمچەدوورگەی عەرەبی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Arabian Peninsula dust SeaWiFS-2.jpg|thumbچەپ|280pxthumb|وێنەیەکی نیمچەدوورگەی عەرەبی]]
'''نیمچەدوورگەی عەرەبی''' ناوچەیەکی جوگرافیە ئەکەوێتە باشوری ڕۆژئاوای قاڕەی [[ئاسیا]] لەو شوێنەدا کە ئاسیا بە [[ئەفریقا]] ئەگات.
==سنور==
سنورە دەریاییەکەی [[دەریای سور]] و کەنداوی عەقەبەیە لە باکوری ڕۆژئاواوە,ڕۆژئاواوە، و لە باشورەوە دەریای عەرەب و لە باشوری ڕۆژھەڵاتیەوە [[کەنداوی عومان]] و [[کەنداوی عەرەبیە,فارس]]ە، لە ڕووی سیاسیەوە دوورگەی عەرەبی ئەم وڵاتانەی خوارەوە ئەگرێتەوە لە ئێستادا؛
*{{flag|عەرەبستانی سەعوودی}} ٢.١٤٩.٦٩ کم
*{{flag|یەمەن}} ٥٥٥,٠٠٠ کم
ھێڵی ١٢:
*{{flag|بەحرەین}} ٦٦٥ کم
 
ڕووبەرەکەی بە گشتی ٣,٢١٦,٥٥١ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە,چوارگۆشەیە، زۆربەی بیابانێکە کە سودی لێ وەرنەگیراوە,وەرنەگیراوە، و باران لە ناوچەکانیدا ئەبارێت و پلەی گەرما تیایدا ئەگاتە ٥٤ پلەی سەدی,سەدی، بە ناوچەیەکی گرنگ دادەنرێت لەبەر زۆری ئەو بیرە نەوتانەی لە ناوچەکەدا ھەیە.
 
لە ساڵی ٢٠٠٩ ژمارەی دانیشتوانی گەیشتە ٧٥,٣٣٣,٨٩٧ کەس,کەس، و نزیکەی ١٨,٥٧٦,٠٧٦ دانیشتوی بیانی ئەگرێتە خۆ,خۆ، و زیادبوونی ژمارەی دانیشتوانی بە نزیکەی سێ ملیۆن دادەنرێت لە ساڵێکدا.
==دابەشبوونی نیمچە دوورگەی عەرەبی==
نیمچە دوورگەی عەرەبی دابەش دەبێت بەسەر ھەرێم و ناوچەی جوگرافی جیاوازدا,جیاوازدا، مێژوونوسە ئیسلامیەکان دابەشیان کردووە بۆ؛
*حیجاز؛ بەشی ڕۆژئاوای نیمچەدوورگەی عەرەبیە.
*نەجد؛ بەرزاییەکی فراوانە لە نیمچەدوورگەی عەرەبیدا.
*بەحرەین؛ بەشی ڕۆژھەڵاتی نیمچەدوورگەی عەرەبیە,عەرەبیە، و درێژ دەبێتەوە لە عومانەوە تا بەسرە لە باکوری.
*یەمەن؛ بەشی باشوری ڕۆژئاوای نیمچە دوورگەی عەرەبیە و درێژ دەبێتەوە لە زەفار لە باشوریەوە تا عەسیر لە باکوریەوە بە مانای ھەموو ئەو ناوچانەی لە باشوری مەککەدان ئەگەڕێنەوە بۆ یەمەن.
*توھامە؛ زەویەکی تەختە لەبەرامبەر دەریای سور.
*شەحر؛ ھەرێمێکی مێژووییە ڕوبع خالی و زەفار و حەزرەموت ئەگرێتەوە.
 
بەڵام دابەشبوونی نیمچەدوورگەی عەرەبی ئێستا لە شێوەی وڵاتی سەربەخۆدایە وەک وڵاتەکانی کەنداو و یەمەن,یەمەن، وھەروەھا لە ناوچەگەورەکانی نیمچەدوورگەی عەرەبی عەسیر و نفود و ڕوبع ولخالیە.
==مێژوو==
دوای ئەوەی حەوزی نیشتنی عەرەبی بوو بە کەنداو (خلیج) لە پێش ھەزارەی ھەشتەمی پێش زاینیدا,زاینیدا، ناوچە شوانکاریەکانی نیمچەدوورگەی عەرەبی گۆڕان یۆ ناوچەی بیابانی,بیابانی، مرۆڤ پێش ھەزاران ساڵ ژیاوە لەسەری و تا ئێستا ھیچ ئاسەوارێک نیە کە مێژووی دوورگەکەی پێ دیار بکرێت,بکرێت، بەڵام ھەندێک ئاسەواری بەردین و شوانی ئەگەڕێنەوە بۆ ساڵانی ھەزارەی ھەشتەمی پێش زاینی لە ناوەڕاست و لە ڕوبع ولخالی,ولخالی، شوێنی نیشتەجێبوون دەرکەوت لە [[قەتەر]] لە ڕۆژھەڵاتی کاتێک ھەندێک ئاسەوار لە باشوری وڵاتی رافیدەین دۆزرایەوە,دۆزرایەوە، و لە ساڵی ٣١٠٠ پێش زاینی,زاینی، کشتوکاڵی دانەوێڵە دەرکەوتووە لە ئەبوزەبی و لە [[عومان]] و لە ناوەندی ھەزارەی سێیەمی پێش زاینیدا پیشەسازی مس بە شێوەیەکی فراوان دەرکەوتووە. و بەلەم دەرکەوتووە بە درێژایی کەنارەکانی ڕۆژھەڵاتی نیمچەدوورگەی عەرەبی ھەتا لە عومان لە باشورباشوور.
==ژینگەی نیمچە دوورگەی عەرەبی==
ژمارەیەکی زۆر گیانلەبەر ھەیە لە دوورگەی عەرەبی, لەوانە پڵنگی عەرەبی,عەرەبی، و مارمالێکە کە لە ژێر مەترسی ناوچووندایە ئێستا. ھەروەھا کەش وھەوای ناوچەکە کەش وھەوایەکی قاڕییە، بە ھاویندا گەرم و بە زستاندا ساردە و ڕێژەی باران بارین تیایدا ٢٣سم/٢ لە ساڵێکدا.
==سەرچاوەکان==
*موسوعە حچارە العالم. ڕحمد محمد عوف