محەممەدی چوارەم: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

|ناوی تەواو = سوڵتان محەمەدی چوارەم کوڕی ئیبراھیمی یەکەم

|وێنە = 4. Mehmet.jpg

|لێدوان = سوڵتان محەمەدی چوارەم

|ماوەی حوکم =[[١٦٤٧]] - [[١٦٨٧]]

|دایک = خەدیجە تاریخان سوڵتان

|مێژووی لە دایکبوون = [[١٦٤٢]]

|مێژووی مردن = [[١٦٩٣]]

|}}

 

 

== دانانی محەمەدی چوارەم ==

 

و لە دوای کۆچ دوایی سوڵتانەی داپیرە ساڵی [[١٦٥١]]، محەمەدی چوارەم لە تەمەنێکدا نەبوو کە بتوانێت ڕاستەوخۆ جڵەوی دەسەڵات بگرێتە دەست، لەبەرئەوە دایکی خەدیجە تاریخان لە جیاتی دەسەڵاتی وەرگرت، و گەنج بوو لە تەمەنی بیست و چوار ساڵیدا بوو، بەلام لەگەڵ ئەوەشدا ھۆشمەند و وریا بوو، پێداگربوو لەسەر بەرژوەندییەکانی دەوڵەت کە [[ئینکیشاری]] بە ئارەزووەکانی خۆیان ئەیانگۆڕی، لەبەرئەوە گەڕا بە دوا پیاوی لێھاتوو تا ئیش و کارەکانی دەوڵەت بگرنە دەست و شان و شکۆکەی بۆ بگەڕێننەوە، ھەروەھا نیازمەندی دۆزینەوەی سەدڕی ئەعزەمێکی بەھیز بوو کە سوڵتان پشتی پێ ببەستیت لە کارووبارەکانیدا.

 

 

== محەمەدی چوارەم دەسەڵاتی وەرگرت ==

 

 

== ڕووداوەکانی ئەم سەردەمە ==

* ھەر لەم ماوەیەدا [[قەوقاز]] ھاتە ژێر حوکمی دەوڵەتی عوسمانییەوە و کاتیک [[پۆڵەندا]] ھەوڵیدا دەست درێژی بکاتە سەری خێرا پەنایان بردە بەر دەوڵەتی عوسمانی کە خێرا بە دەنگیەوە چوو و پاشای پۆڵەندای ناچارکرد داوای ڕێکەوتن بکات.

* دوای وەفاتی کوبریللی، قەرە موستەفا پاشا پایەی سەدڕی ئەعزەمی وەرگرت، لەم کاتانە ناکۆکی [[عوسمانییەکان]] لەگەڵ [[ڕووسیا]]دا پەرەی سەند لەسەر [[ئۆکرانیا]]، سولتان لەگەڵ قەرە موستەفا پاشادا ھەلمەتێکی گەورەیان بردە سەر ڕووسیا کە یەکەم ھەلمەتی سولتانی عوسمانی بوو بۆ سەر ڕووسیا گەیشتە قەڵای جەھرینی ئۆکرانی و گەمارۆی دا و قەڵاکەیان گرت دوای گەمارۆدانی ٣٢ ڕۆژ و ژمارەیەک زۆر لە سوپای رووسی کوژران، دوو سال دواتر ھەڵمەتێکی تری بردەوە بەڵام کۆتایی ھات بە ڕێکەوتنی ئەدەرنە لە ١١ی شوباتی ١٦٨١ز و ھەردوو لا ڕێکەوتن لەسەر دابەشکردنی ئۆکرانیا و بەشە گەورەکەی درا بە دەوڵەتی عوسمانی، و ڕووسیا بەردەوام بیت لە دانی باج بۆ ویلایەتی قرمی سەر بە دەوڵەتی عوسمانی و بڕە کەڵکەبووەکانی لەسەریەتی ئەبێت بە یەکجار بیدات.

 

== کۆتای محەمەدی چوارەم (دوایین فەتحکەر) ==

* سایتی ئیسلام ئۆن لاین.

{{سوڵتانە عوسمانییەکان}}

[[پۆل:سوڵتانە عوسمانییەکانی سەدەی ١٧یەم]]

[[پۆل:تورکە عوسمانییەکان]]