ویکیپیدیا

حووسییەکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
No edit summary
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
شائەمراز
ھێڵی ٣:
{{Infobox War Faction
|name=پیشتیوان بە خوا (گەنجانی باوەڕدار)
<br/>{{ھن}}{{عەرەبی|انصار الله (الشباب المؤمن)}}
|war= [[شەڕی ناوخۆیی یەمەن]],، [[شۆرشی یەمەن]] [[شەڕی ناوخۆیی سووریا]]<ref>{{cite web|author=Solomon, Ariel Ben|url=http://www.jpost.com/Middle-East/Report-Yemen-Houthis-fighting-for-Assad-in-Syria-315005|title=Report: Yemen Houthis fighting for Assad in Syria|work=The Jerusalem Post |date=31 May 2013|accessdate=6 June 2013}}</ref>
|image=[[File:Houthis Logo.png|275px]]
|caption=دورشمەکانی''"خواگەورەیە، مردن بۆ ئەمریکا، مردن بۆ ئیسرائیل، نەحلەت لە جوولەکەکان، سەرکەوتن بۆ ئیسلامە"''<ref name="LogoSlogan">{{cite web|author=Baron, Adam|url=http://www.csmonitor.com/World/Middle-East/2012/1030/Yemenis-suspect-Iran-s-hand-in-rise-of-Shiite-rebels|title=Yemenis suspect Iran's hand in rise of Shiite rebels|work=Christian Science Monitor |date=30 October 2012|accessdate=20 June 2014}}</ref><ref name="LogoSlogan2">{{cite web|url=http://www.aljazeera.com/indepth/inpictures/2013/01/201312512816816659.html|title=Houthis celebrate birth of Prophet Muhammad|work=Al Jazeera|date=25 January 2013|accessdate=12 July 2014}}</ref>
|active=۱۹۹۳١٩٩٣
|leaders=[[حوسێن بەدرەدین حووسی]] کوژراوە لەساڵی ٢٠٠٤<br/>{{ھن}}[[عەبدولمەلیک حووسی]]
|clans=
|headquarters= [[سەعدە]]، [[یەمەن]]
|area= باکووری [[یەمەن]]، باشووری رۆژھەڵاتی [[عەرەبستانی سعوودی]]
|ideology=[//ckb.wikipedia.org/wiki/[شیعە#.D8.B2.DB.95.DB.8C.D8.AF.DB.8C_8C .28.D8.A7.D9.84.D8.B2.D9.8A.D8.AF.D9.8A.D8.A9.29 |زەیدی]] [[شیعە]]
|strength=١٠٠٬٠٠٠<ref>[http://www.yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=4393&MainCat=3 Houthis Kill 24 in North Yemen], 27, November, 2011</ref>
|allies={{flag|Iran}}<br/>{{ھن}}<!--THIS FLAG IS NON-FREE CONTENT. DON'T MAKE IT VISIBLE IN THIS ARTICLE. {{flagicon image|Hezbollah_Flag.jpg}}!--> {{flagicon image<!-- Commented out: |leb.tif -->}} [[حیزبوڵڵا]]<br/>{{ھن}}[[سوپای سوریا]]
|opponents={{flagicon|Yemen}} [[یەمەن|حکومەتی یەمەن]]<br/>{{ھن}}[[ھۆزی حاشەد]]<br/>{{ھن}}[[File:Logo of the Yemeni Congregation for Reform (al-Islah).svg|22px]] [[ئەل ئیسلاح (یەمەن)]]|al-Islah]]<br/>{{ھن}}{{flag|Saudi Arabia}} (٢٠٠٩2009-٢٠١٠2010)<br/>{{ھن}}{{flagicon image|ShababFlag.svg}} [[ئەلقاعیدە|رێکخراوی ئەلقاعیدە لە دوورگەی عەرەبی]]<ref>[http://yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=3077 Al-Qaeda Announces Holy War against Houthis]</ref><br/>{{ھن}}{{flagicon|US}} [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]]
|battles=[[شەڕی ناوخۆیی یەمەن]]<br/>{{ھن}}[[شەڕی ناوخۆیی سوریا]]<ref>{{Cite web |url=http://digital.ahram.org.eg/articles.aspx?Serial=86494&eid=836 |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |access-date=٢١ی ئەیلوولی ٢٠١٤ |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006101906/http://digital.ahram.org.eg/articles.aspx?Serial=86494&eid=836 |archive-date= ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite news|author=ARIEL BEN SOLOMON |url=http://www.jpost.com/Middle-East/Report-Yemen-Houthis-fighting-for-Assad-in-Syria-315005 |title=Report: Yemen Houthis fighting for Assad in Syria |agency=Jerusalem Post|date=31 May 2013 |accessdate=5 June 2013}}</ref>
}}
'''حووسیەکان''' کە بە '''بزووتنەوەی گەنجانی باوەڕدار'''یش ناسراون، بزووتنەوەیێکی سیاسی ئایینین کە ناوچەی [[سعدە]] لە [[یەمەن]] بنکەی سەرەکییانە. ئەم بزووتنەوەیە لە ساڵی [[١٩٩٢]] لە لایەن [[حوسێن حووسی]] لە دژی حکوومەتی [[یەمەن]] دامەزراوە
 
== بیرو باوەریان ==
باوەڕی حوسیەکان لەسەر شیعەی زەیدی دامەزراوە، پێشتر بیست مەزهەبیمەزھەبی جیاوازبون ئیستا تەنهاتەنھا چوار دانەیان ماوە ئەوانیش (الهادویه‌، السالمیه‌، الجارودیه‌، الصالحیه‌) مەزهەبیمەزھەبی زۆرینەی باکوری یەمەن هادویەکانە،ھادویەکانە، حوسیەکان لە ژێر کاریگەری نوسیەنەکانی [[بەدرەدین ئەلحوسی]] دان کە یەکێکە لە زاناکانی مەزهەبی زەیدی و دژی مەزهەبی سونی [[ئەحەمەدىئەحمەد کوڕی حەنبەل]] لە یەکێک لە نوسراوەکانیدا ئەڵێت: ئێمە باوەر و فکر و هەڵسوکەوتمانھەڵسوکەوتمان لەسەر مەزهەبیمەزھەبی زەیدە کە ئیمام زیەید کوری عەلیە کوری زین العابدین ی کوری حسین ی ئیمام علی ئەبو تالبە. لەساڵی ٧٦ کۆچی لە مەدینە لەدایک بوە زیاد لە ١٨ کتێبی نوسیوە لە بواری شەریعەت و شەرحی حەدیسدا، لە ساڵی ١٢٢ کۆچی شەهیدشەھید کراوە.
 
==چالاکى چالاکی سیاسییان ==
ڕێبەرە ئایینی '''زەید'''ی كەکە لە كۆنەوەکۆنەوە بە ئیمام ناودەبرێن، تا '''شۆڕشی خەلقی''' ساڵی ١٩٦٢ دەسەڵاتداری وڵاتی یەمەن بوون. دوای بەهێزبوونیبەھێزبوونی سوننەكان،سوننەکان، زیدەكانزیدەکان دەسەڵاتێكیدەسەڵاتێکی ئەوتۆیان نەما، بەڵام بەردەوام ناڕازیبوون و بەدوای هەلێكھەلێک بۆ بەدەوستەوەگرتنی دووبارەی دەسەڵاتدا بوون. لەو دواییەدا بنەماڵەیەكیبنەماڵەیەکی خاوەن دەسەڵات بەناوی حوسی، توانی سەركردایەتیسەرکردایەتی شیعەكانیشیعەکانی ناو یەمەن بكاتبکات و،حوسییەكانو، كەحوسییەکان کە ئێستا بوونەتە گرووپێكیگرووپێکی بەهێزیبەھێزی یەمەن و جگە لەوەی رووبەڕووی سوپای یەمەن دەبنەوە لەچەند لایەكیلایەکی دیكەشەوەدیکەشەوە جەنگیان لەگەڵ باڵە جیاوازەكانیجیاوازەکانی [[ئەلقاعیدە]] و هەروەهاھەروەھا چەند هۆزێكیھۆزێکی دیكەیدیکەی یەمەنی دەستپێكردووەدەستپێکردووە كەکە دژ بە حوسییەكانحوسییەکان چالاكییانچالاکییان هەیەھەیە.
حوسییەكان لە هەمانكاتیشدا لە ناوچەكانی سەنعا و دەوروبەریشی رووبەڕووی گرووپی چەكدارانی دیكە و یەكە سەربازییەكانی [[پارتی ئیسلاحی یەمەنی]] بوونەتەوە، كە باڵێكی سەربازی سەر بە كۆمەڵی ئیخوان موسلمینی یەمەنن.حوسیەکان رۆڵێکی گرنگ و بەرچاویان هەبو لە راپەرینی خەڵکی یەمەن کە ناسراوە بە [[بەهاری عەرەبی]] لە ساڵی ٢٠١١. لە سەنعای پایتەخت و پارێزگای سەعدە توانیان دەست بەسەر شەپۆلی نارەزایەتیەکاندا بگرن حسێن حوسی‌ كه‌ پێگه‌ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ خۆی‌ له‌نێو خه‌ڵكانی‌ بێئومێد‌و هه‌ژارانی‌ پارێزگای‌ سه‌عده‌ بنیاد نابو تا ده‌هات پێگه‌كه‌ی‌ به‌هێزتر ده‌بو، سه‌رباری‌ كاركردنی‌ له‌سه‌ر خاڵه‌ لاوازه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ سه‌نعا وه‌ك نه‌بونی‌ خوێندنگه‌‌و نه‌خۆشخانه‌ی‌‌و خزمه‌تگوزارییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان له‌ ناوچه‌كه‌دا، خۆی‌ سه‌رپه‌ر‌شتی‌ پرۆژه‌یه‌كی‌ كرد بۆ هێنانی‌ ئاوی‌ خواردنه‌وه‌ له‌پارێزگاكه‌دا هه‌روه‌ها دابینكردنی‌ كاره‌با، ئه‌م كارانه‌ی‌ هێنده‌ی‌ تر ئه‌وی‌ وه‌ك رێبه‌رێك له‌ پارێزگای‌ سه‌عده‌ نیشاندا. ئێستایش شەڕی حكوومەتی ناوەندی ئەو وڵاتە دەكەن.
حوسییەکان لە ھەمانکاتیشدا لە ناوچەکانی سەنعا و دەوروبەریشی رووبەڕووی گرووپی چەکدارانی دیکە و یەکە سەربازییەکانی [[پارتی ئیسلاحی یەمەنی]] بوونەتەوە، کە باڵێکی سەربازی سەر بە کۆمەڵی ئیخوان موسلمینی یەمەنن. حوسیەکان رۆڵێکی گرنگ و بەرچاویان ھەبو لە راپەرینی خەڵکی یەمەن کە ناسراوە بە [[بەھاری عەرەبی]] لە ساڵی ٢٠١١. لە سەنعای پایتەخت و پارێزگای سەعدە توانیان دەست بەسەر شەپۆلی نارەزایەتیەکاندا بگرن حسێن حوسی کھ پێگھی جھماوھری خۆی لھنێو خھڵکانی بێئومێدو ھھژارانی پارێزگای سھعدھ بنیاد نابو تا دھھات پێگھکھی بھھێزتر دھبو، سھرباری کارکردنی لھسھر خاڵھ لاوازھکانی حکومھتی سھنعا وھک نھبونی خوێندنگھو نھخۆشخانھی‌و خزمھتگوزارییھ سھرھتاییھکان لھ ناوچھکھدا، خۆی سھرپھرشتی پرۆژھیھکی کرد بۆ ھێنانی ئاوی خواردنھوھ لھپارێزگاکھدا ھھروھھا دابینکردنی کارھبا، ئھم کارانھی ھێندھی تر ئھوی وھک رێبھرێک لھ پارێزگای سھعدھ نیشاندا. ئێستایش شەڕی حکوومەتی ناوەندی ئەو وڵاتە دەکەن.
پەیڕەوانی بنەماڵەكەیبنەماڵەکەی حوسیی لە ساڵی ٢٠٠٤ ەوە شەڕی دەسەڵاتی ناوەندیان دەست پێ كردکرد. [[عەلی عەبدوڵڵا ساڵح]] سەركۆماریسەرکۆماری ئەوكاتیئەوکاتی یەمەن كەکە خۆی زەیدیە، بە تیرۆریست ناوی بردن و، هەوڵیھەوڵی دا سەركوتیانسەرکوتیان بكاتبکات. لەوكاتەوەلەوکاتەوە تا ئێستا بە هەزارانھەزاران حوسی كوژراونکوژراون و بە سەدان هەزارھەزار كەسیشیانکەسیشیان ئاوارە بوونە. بەڵام ژمارەیەكیژمارەیەکی زۆری هێزیھێزی سەربازیی حكوومەتەكەیحکوومەتەکەی یەمەنیش كوژراونکوژراون.
كاتێكکاتێک شۆڕشە یەكیەک بەدوای یەكەكانییەکەکانی بەهاریبەھاری عەرەبی لە وڵاتە عەرەبییەكانعەرەبییەکان سەری هەڵدا،ھەڵدا، عەلی عەبدوڵڵا ساڵحیش دەسەڵاتەكەیدەسەڵاتەکەی خۆی لەدەستدا، حوسییەكانحوسییەکان دەسەڵاتیان زیاتر بوو.
كاتێكکاتێک [[عەبد ربە مەنسور]] لە لایەن خەڵكیخەڵکی یەمەنەوە پۆستی سەركۆمارییسەرکۆماریی پێ سپێردرا، بارودۆخی ئابووریی و سیاسیی یەمەن لە قەیرانێكیقەیرانێکی گەورەدا بوو و، حكوومەتیحکوومەتی ناوەندیش دەسەڵاتێكیدەسەڵاتێکی ئەوتۆی نەبوو.
حوسییەكانحوسییەکان دەسەڵاتیان زیاتر بوو و، تەنانەت ئەو خێڵانەی نزیكنزیک بە ئەنساروڵڵایش بوون، پاڵپشتی حوسییەكانیانحوسییەکانیان دەكرددەکرد و، تەنات لایەنگرانی عەلی عەبەدوڵڵا ساڵح سەركۆماریسەرکۆماری پێشووی یەمەنیش پاڵپشتی حوسییەكانیانحوسییەکانیان كردکرد.
حوسییەكانحوسییەکان ناوچەیەكیناوچەیەکی بەربڵاوی یەمەنیان داگیر كردکرد
حوسییەكانحوسییەکان ئەیلوولی ٢٠١٤ [[سەنعا]]ی پایتەختی یەمەنیان داگیر كردکرد و، كانوونیکانوونی دووەمی ٢٠١٥ ـەیش زۆر بە ئاسانی دزەیان كردەکردە ناو كۆشكیکۆشکی سەركۆمارییسەرکۆماریی. حوسییەكانحوسییەکان پەرلەمانیان هەڵوەشاندەوەھەڵوەشاندەوە و، دەسەڵاتی سوپاشیان بەدەستەوە گرت. هادی،ھادی، سەركۆماریسەرکۆماری یەمەنیش بە ناچاری دەسەڵاتەكەیدەسەڵاتەکەی بۆ شاری عدن گواستەوە، بەڵام دوای ئەوەی حوسییەكانحوسییەکان لەوشارە نزیكنزیک بوونەوە، بەرەو عەرەبستانی سعوودی ڕای كردکرد.
 
== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان|٢}}
{{reflist|2}}
* ٧ . [http://knnc.net/mob/Drejey-hawal.aspx?id=41084&LinkID=6&video=False ڕاپۆرتێک دەربارەىدەربارەی کودەتایی حووسیەکان،لە سایتىسایتی کە ئێن ئێن]{{بەستەری مردوو|url=http://knnc.net/mob/Drejey-hawal.aspx?id=41084&LinkID=6&video=False |date=کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=April 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* ٨ . [http://www.hawler.in/news61982-3.htm ڕاپۆرتىڕاپۆرتی رۆژنامەىرۆژنامەی ھەولێر،بەناونیشانىھەولێر،بەناونیشانی حوسییەكانحوسییەکان كەمینەیکەمینەی یەمەنن]{{بەستەری مردوو|url=http://www.hawler.in/news61982-3.htm |date=کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=January 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
 
{{بێ پۆل|date=نیسان ٢٠١٧}}
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/حووسییەکان»