جووڵەی ڕاستەوڕاست: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''جووڵەی ڕاستەوڕاست''' ({{بە ئینگلیزی|Linear motion}}) یەکێکە لە تەوەرەکانی [[میکانیکی کلاسیکی]] کە تێیدا جوڵەی تەنەکان بە چوار یاسای بنچینەیی شی دەکاتەوە و ھەر یەک لە '''شوێن'''، '''[[خێرایی]]'''، و '''[[تاودان]]''' بەم یاسایانە دەبینرێنەوە.

کاتێک فڕۆکەیەکی نەفەر ھەڵگر دەیەوێت لەسەر زەویەوە ھەستێت، پێویستە خێراییەکەی گەیشتبێتە چ ئاستێک؟ کاتێک تۆپێک بەشێوەیەکی ستونی بەرەو سەرەوە ھەڵدەدەیت، چەندە دەتوانێت بەرز بێتەوە؟ کاتێک شوشەیەک لە دەست بەردەبیتەوە، چەند کاتی پێویستە تا تۆ بیگریتەوە پێش ئەوەی بەر زەوی بکەوێت و بشکێت؟ لەم بەشەدا تۆ فێر دەبیت و ڕادێیت کە چۆن ئەم جۆرە پرسیارانە شیکار بکەیت. ھەر وەک فێر دەبین کە میکانیک زانستێکە کە پەیوەندی بە (ھێز، ماددە و جوڵە) وە ھەیە. لەم بەشە و بەشەکانی تردا ھەوڵ دەدەین فێری جوڵەی ڕەھا بین کە بەھۆیەوە ئێمە دەتوانین وەسفی جوڵە بکەین. پاشان فێری جوڵەزانی دەبین کە باسی ھۆکارەکانی دروست بوونی جوڵە دەکات.