شۆڕشی پیشەسازانە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب زیادکردنی بەستەر بۆ پۆڵا
تاگ: بەستەردەری خێرا
ھێڵی ٢٠:
پێشکەوتنی بازرگانی و پیشەسازی ئەوروپا لە ساڵی ١٠٠ سەریھەڵدا. ژمارەی دانیشتوان ڕووی لە ھەڵکشان کرد. جوتیارەکان بەروبوومەکانی خۆیان خستە بازاڕەوە، راھبەکان دەستیان دایە بەخێوکردنی مەڕوماڵات بۆ ئەوەی سوود لە خوریەکەی وەرگرن. لە ئەنجامدا خوری و پارچە لە کەرەستە گرینگەکانی بازرگانی ئەژمار دەکران، تا ئەوەی کە ئەم بارودۆخە بوو بە ھۆی زیاد بوونی ژمارەی شارەکان و بازرگان و سەروەتیان. ئاسیا، لەو سەردەمەشدا لە ڕوانگەی سنعەتی و بازرگانی لە ئەوروپا موھیمتر بوو. دواتر بازاڕی بازرگانی نێودەوڵەتی کەوتە دەست موسڵمانان بە تایبەت عەرەبەکان. بازرگانە عەرەبەکان لە بیابانەکانەوە  تێ دەپەڕین بۆ ئەوەی ئاڵتوون، عاج و کاڵای چەرمی بگەیەنە کەناراوەکانی مەدیتەرانە. ئەمانە بەدرێژایی کەناراوەکانی ڕۆژھەڵاتی ئەفریقا نیشتەجێ بوون و دەستیان کرد بە بازرگانی کردن لە گەڵ وەڵاتانی وەکوو  ھیندستان، مالایا، ئەندەنۆزیا و ھەروەھا وەڵاتانی مەدیتەرانەیی.                                                   
 
بازرگانی لە نێوان ئەمانە زیاتر بازرگانی کردنی شتومەکی جوانکاری و ڕازاندنەوە بوو. لە دەورەکانی دواتری چەرخی ناوین لە سەردەمی مینگ لە چین گوڵدانی قەشەنگ و دەفری دیکەی جۆراوجۆر لە چین تەولید دەکران. ھەروەھا چین ئاوریشمی بەرھەم دەھێنا کە لە جیھان بەناوبانگ بوو. ھیندستان نەرمترین پارچەی بەنی دروست دەکرد. لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستیش دیمەشق لە ڕوانگەی تەولیدی ئاوریشم و [[پۆڵا]] مەشھوور بوو. ئەوروپیەکان کە مەیلی شکاندنی پاوانی بازرگانی کەل و پەل و کاڵای عەرەبەکانیان ھەبوو، ھەرئەوەش وای لێ کردن کە ھەڵستن بە دەورلێدان بە دەوری ئەفریقادا و ھێرش کردنە سەر زەریایی ھیندی. لەو کاتە بە دواوە بازرگانی ئەوروپی بە خێرایی ڕووی لە ھەڵکشان کرد و لە ئەنجامدا بووە ڕێخۆشکەر بۆ شۆڕشی پیشەسازی.           
 
== ھەوەڵین شۆڕشی پیشەسازی                    ==