عەبباس کوڕی فیرناس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دەربازدانی ١ سەرچاوە و تاگکردنی ٠ بە مردوو #IABot (v2.0beta15)
دەربازدانی ٠ سەرچاوە و تاگکردنی ١ بە مردوو) #IABot (v2.0
ھێڵی ٢٢:
'''ئەبولقاسم عەبباس کوڕی فیرناس بن ویرداس تاکورینی'''<ref>« Ibn Firnas ('Abbâs) » by Ahmed Djebbar, ''Dictionnaire culturel des science'', by Collective under the direction of Nicolas Witkowski, Du Regard Editions, 2003, ISBN 2-84105-128-5.</ref><ref name="White-Quote">Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). </ref> لە ڕۆندا لە ئیسپانیا لە دایک بووە، لە سەردەمی خەلافەتی ئومەوی لە ئەندەلوس، بەوە بەناوبانگ بوو کە یەکەم کەس بووە ھەوڵی فڕینی داوە.<ref name="Lienhard"><span class="citation episode">"'Abbas Ibn Firnas". </span></ref><ref name="Lynn White 1961, 100f.">Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). </ref> ھەروەھا شاعیریش بوو، زاناش بوو بە بیرکاری و گەردوونناسی و کیمیا.
 
ئیبن فەرنای لە ڕۆژاوادا بە لاتینی ناسراوە بە ('''Armen Firman'''<span>‏</span>) <ref>{{Cite web |url=http://www.muslimheritage.com/topics/default.cfm?ArticleID=815 |title=Arabic and Islamic Names of the Moon Craters ''MuslimHeritage 9-28-07'' |access-date=٢٤ی ئابی ٢٠١٦ |archive-url=https://web.archive.org/web/20131016113328/http://www.muslimheritage.com/topics/default.cfm?ArticleID=815 |archive-date=١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ |dead-url=yes }}</ref>، لەگەڵ ئەوەش چەند سەرچاوەیەکیش ھەن دەڵێن کە ئەمانە دوو کەسی جیاوازن.<ref name="Lienhard"><span class="citation episode">"'Abbas Ibn Firnas". </span></ref><ref name="1001 Inventions Heritage"><span class="citation" id="CITEREFT_S_Al-Hassani">T S Al-Hassani، Salim؛ Elizabeth Woodcock & Rabah Saoud، ''1001 Inventions-Muslim Heritage in Our World Second edition'' (الطبعة 2007)، Foundation for Science Technology and Civilisation، ISBN&nbsp;978-0-9552426-1-8</span><span class="citation" id="CITEREFT_S_Al-Hassani"></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Far.wikipedia.org%3A%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3+%D8%A8%D9%86+%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3&rft.aufirst=Salim&rft.aulast=T+S+Al-Hassani&rft.au=T+S+Al-Hassani%2C+Salim&rft.btitle=1001+Inventions-Muslim+Heritage+in+Our+World%0ASecond+edition&rft.edition=2007&rft.genre=book&rft.isbn=978-0-9552426-1-8&rft.pub=Foundation+for+Science+Technology+and+Civilisation&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span><span> </span>وسائط <code>&#x7C;coauthors=</code> تم تجاهلها (مساعدة)</ref>
 
== ژیانی ==
ھێڵی ٣١:
 
== کارەکانی ==
ئیبن فەرناس کاتژمێرێکی ئاوی درووست کرد ناسراو بوو بە ناوی (الميقاتة)، وە گەیشتە ڕێگەی خۆی بۆ درووستکردنی شووشەی ڕوون لە بەرد،<ref name="المقري374">[[عباس بن فرناس#نفح الطيب من غصن الأندلس الرطيب-المجلد الثالث|المقري 1968]]<span>, p.</span>&nbsp;<span>374</span></ref> ھەروەھا چاویلکەی پزیشکیشی دروویت کردووە، ھەروەھا ئامێری (Armillary sphere)یش<ref>[[عباس بن فرناس#تراجم إسلامية|عنان 1970]]<span>, p.</span>&nbsp;<span>267</span></ref> کە پێکدێت لە زنجیرەیەک ئەڵقە جووڵانی ھەسارەکان و ئەستێرەکان دەنوێنێ، وە پەرەی بە ڕێگەیەک داوە بۆ بڕینی بەردی کوارتز لە ئەندەلوس بێ ئەوەی لە ئەندەلوسەوە بینێرن بۆ میسڕ تا بیبڕن.<ref name="Lienhard"><span class="citation episode">"'Abbas Ibn Firnas". </span></ref><ref name="Lynn White 1961, 100f.">Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). </ref>
 
لە ماڵەکەیدا، ئیبن فیرناس ژوورێکی درووستکرد وەکو نمونەیەک کە ڕوواڵەتی ئاسمان بدات، تیایدا ئەستێرەکان و ھەسارەکان و برووسکەکان،<ref name="المقري374">[[عباس بن فرناس#نفح الطيب من غصن الأندلس الرطيب-المجلد الثالث|المقري 1968]]<span>, p.</span>&nbsp;<span>374</span></ref> کە چەند تەکنەلۆژیایەک بەڕێوەی دەبرد لە ژێر ماڵەکەی.
 
بەڵام مەزنترین داھێنانەکانی، بریتییە لە بەکارھێنانی دوو باڵ بۆ ھەوڵدانی فڕین، کە مەقەڕڕی باسی لێوە کردووە،<ref name="Lynn White 1961, 101">Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). </ref> تا پێش (إلمر المالمسبوري) بکەوێت لە فڕین بە فڕۆکەی (Glider) لە  ئینگلتەرا نێوان ساڵانی ١٠٠٠-١٠١٠ کە کەسی نەبنیەوە دۆکیومێنتی بکات.<ref name="Lynn White 1961, 100f.">Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). </ref>
 
== ڕیزلێنانی ==
ھێڵی ٥٢:
 
== بەستەری دەرەکی ==
* [http://www.poetsgate.com/Poet.aspx?id=3097 '''بوابة الشعراء :''' ديوان عباس بن فرناس]{{بەستەری مردوو|url=http://www.poetsgate.com/Poet.aspx?id=3097 |date=ئابی ٢٠١٩ }}
* [http://encyc.reefnet.gov.sy/?page=entry&id=259325 عَبَّاس بن فِرْناس]{{بەستەری مردوو|url=http://encyc.reefnet.gov.sy/?page=entry&id=259325 |date=کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=October 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - موسوعة الأعلام، خير الدين الزركلي، 1980
* [http://encyc.reefnet.gov.sy/?page=entry&id=199621 عباس بن فرناس]{{بەستەری مردوو|url=http://encyc.reefnet.gov.sy/?page=entry&id=199621 |date=کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ }}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=October 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} - الموسوعة العربية الميسرة، 1965