یاساکانی جووڵەی نیوتن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریکەری ویکیدەقی ٢٠١٧ |
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریکەری ویکیدەقی ٢٠١٧ |
||
ھێڵی ٢٥:
له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا، جۆرێكی تری هێزمان هه‌یه كه‌پێی ده‌گوترێ "هێزی دور مه‌ودا" . له‌م جۆر هێزه‌دا هیچ لێكه‌وتێك نیه له نێوان دوو ته‌نه‌كه‌دا. بۆ نمونه دوو تـه‌ن كه بارستاییان هه‌بێ یه‌كتری ڕاده‌كێشن (هه‌ر وه‌ك له وێنه‌ی 4-2-ه دا دیاره، كاتێك كه ته‌نێك له هه‌وادا به‌رده‌درێت له لایه‌ن زه‌ویه‌وه ڕاده‌كێشرێته خواره‌وه. ئه‌م شێوه‌یه پێ ده‌گوترێ هێزی كێش كردن ). هه‌روه‌ها دوو موگناتیس كه له‌یه‌كتر نزیك ده‌كرێنه‌وه پێش ئه‌وه‌ی به‌ریه‌ك بكه‌ون كارلێك ده‌كه‌ن (بابه‌تی كاره‌با و موگناتیس له سنوری ئه‌م كتێبه‌دا ناگونجێت بۆیه باسی لێوه ناكه‌ین).
بۆ نیشاندانی ئاڕاسته‌بڕی هێز <math>\vec{F}</math>، سود له ئاڕاسته‌دارێك وه‌رده‌گرین كه نه‌كه‌كه‌ی ئاڕاسته‌ی هێزه‌كه، و درێژی ئاڕاسته‌داره‌كه، ئاماژه‌یه له بڕی هێزه‌كه. له سیسته‌می نێوده‌وڵه‌تی یه‌كه‌دا SI، یه‌كه‌ی ستانده‌ری هێز بریتیه له (نیوتن ) كه به كورتكراوی ده‌نوسرێت N. له خشته‌ی (1)دا ئێمه نرخی چه‌ند هێزێكی دیاریكراومان هێناوه‌ته‌وه.▼
[[پەڕگە:بڕی چەند هێزێکی گشتی.png|وێنۆک|ڕاست]]
▲بۆ نیشاندانی ئاڕاسته‌بڕی هێز <math>\vec{F}</math>، سود له ئاڕاسته‌دارێك وه‌رده‌گرین كه نه‌كه‌كه‌ی ئاڕاسته‌ی هێزه‌كه، و درێژی ئاڕاسته‌داره‌كه، ئاماژه‌یه له بڕی هێزه‌كه. له سیسته‌می نێوده‌وڵه‌تی یه‌كه‌دا SI، یه‌كه‌ی ستانده‌ری هێز بریتیه له (نیوتن ) كه به كورتكراوی ده‌نوسرێت N. له خشته‌ی (1)دا ئێمه نرخی چه‌ند هێزێكی دیاریكراومان هێناوه‌ته‌وه.
ئه‌و ئامێره‌ی كه بڕی هێزی پێده‌پێورێ، پێی ده‌گوترێ ته‌رازوی سپرینگدار كه له سپرینگێك و ڕاسته‌یه‌كی پله‌كراو پێك هاتوه. ئێمه ده‌توانین به سود وه‌رگرتن له‌م ئامێره كێشی نه‌زانراوی هه‌ر ته‌نێك بدۆزینه‌وه. ئێمه ده‌توانین هاوشێوه‌ی ئه‌م ئامێره سود له ئامێری تر وه‌رگرین.
هه‌ر وه‌ك وێنه‌ی (3) ده‌ریخستوه، ته‌رازوێكی سپرینگدار به‌كار هێندراوه بۆ پێوانی هێزی پاڵدان و هێزی ڕاكێشانی ته‌نێك. له هه‌ر كامیاندا ئێمه سودمان له ئاڕاسته‌دارێك وه‌رگرتوه كه درێژی ئاڕاسته‌داره‌كه بڕی هێزه‌كه نیشان ده‌دات. هه‌رچه‌نده درێژی ئه‌م ئاڕاسته‌داره گه‌وره‌تر بێـت، واتای ئه‌وه ده‌گێنی كه بڕی هێزه‌كه گه‌وره‌تره.
[[پەڕگە:نیشاندانی هێزی.png|ڕاست|وێنۆک|وێنەی ٣ - سود له ئاڕاسته‌دارێك وه‌رگیراوه بۆ نیشاندانی هێزی (الف) ڕاكێشان و (ب) پاڵدانی ته‌نێك.]]
== سەرچاوەکان ==
| |||