تیۆریی ئەتۆمی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
ب here
ھێڵی ٧:
*# [[توخمی کیمیایی|توخمە کیمیاییەکان]] لە وردیلەی زۆر بچووک بە ناوی ئەتۆم پێک ھاتوون. ھەموو ئەتۆمەکانی توخمێک وەک یەکن و ئەتۆمەکانی توخمە جیاوازەکان، جیاوازن.
*# یەک گرتن و یەک بەردانی ئەتۆمەکان، لە [[کارلێکی کیمیایی|کارلێک کردنە کیمیاییەکاندا]] ڕوو دەدات. لەم کارلێک کردنانەدا ھیچ ئەتۆمێک دروست نابێ، تیاناچێ و بە ئەتۆمی توخمێکی جیاواز دەرنایێ.
*# تێکەڵ بوونێکی کیمیایی، بەرھەمی تێکەڵ بوونی ئەتۆمەکانی دوو یا چەن توخمی کیمیایییە. جۆری ئەتۆمەکان و ڕێژەی بەشدارییان لە تێکەڵێکدا ھەمیشە وەک خۆی دەمێنێتەوە.<br />
<br />
بیرۆکەی داڵتۆن ھێشتا لە برەو نەکەوتووە. ھەرچەن بنەمای یەکەمی پێویستی بە چاکسازی ھەیە. داڵتۆن لەم بڕوایەدا بوو کە ھەموو ئەتۆمەکانی توخمێکی کیمیایی، [[کێشی ئەتۆمی]] یەکسانیان ھەیە. ئەمڕۆکە دەزانین کە زۆربەی توخمەکان چەندین [[ئیزۆتۆپ|ئیزۆتۆپیان]] بە تەنی ئەتۆمی جیاوازەوە ھەیە. بەڵام بەم حاڵەشەوە دەتوانین بڵەین کە ھەموو ئەتۆمەکانی توخمێک لە باری کیمیاییەوە وەک یەکن، ھەروەھا بۆ ئەتۆمەکانی ھەر توخمێکی کیمیایی [[کێشی ئەتۆمی نێوانە]] دەستنیشان کراوە.
ھێڵی ٢٤:
** کێشی زۆری ئەتۆم بۆ ژمارەی زۆری ئێلێکترۆنەکانی دەگەڕێتەوە.
 
ئەزموونەکانی (پەڕەی زێڕ)ی [[ئێرنست ڕەدەفۆرد|ڕەدەرفۆرد]] ئەم مۆدێلەی ھەڵوەشاندەوە و مۆدێلێکی نوێی بۆ پێکھاتەی ئەتۆم ڕانا کە بە (ئەتۆمی ناوکدار) دەناسرێت. <br />
 
دوای مۆدێلی ئەتۆمی ناوکدار، [[نیلس بۆر]] بیرۆکەیەکی لە سەر ئەتۆمی تاک ئێلێکترۆنی دەربڕی. ئەگەرچی ئەم بیرۆکە لە چاو بیرۆکەکانی پێشوودا سەرتر بوو، بەلام بە ھۆی نەگونجان لە گەڵ [[بنەمای نامسۆگەری ھایزنبرگ]] و بەستەزمانی لە ئاست دەربڕینی سیستەمە چەن ئێلێکترۆنییەکان، وەلا نرا. دواتر بیرۆکەی کوانتۆمی [[ئێرڤین شروێدینگەر|شروێدینگەر]] ھاتە ئاراوە کە لە ھەڵسوکەوتی شەپۆل ئاسای ئێلێکترۆنەکان دەدوا. بنەمای ئەم بیرۆکە- کە بە چاوی شەپۆل بۆ ماک دەڕوان- پێچەوانەی بیرۆکەی فۆتۆئێلێکتریکە کە بە چاوی مادییەوە بۆ [[تیشک]]ی دەڕوانێ.
ھێڵی ٣٤:
 
== سەرچاوە ==
[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C| ویکی فارسی]{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
{{تووڵی دەروازە|کیمیا}}
 
[[پۆل:کیمیا]]