ھەسارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
ب ناو چێکردن
تاگەکان: دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
ھێڵی ٢٨:
[[پەڕگە:Planets2013.jpg|283px|وێنۆک|چەپ|هەموو هەسارەکان بەرامبەر خۆر]]
 
'''ھەسارە''' یان '''ئەستێرەی گەڕۆک''' یان '''گەڕەستێر'''، (بە [[ئینگلیزی]]: Planet) [[تەنی فیزیکی|تەنێکە]] بە دەوری [[ئەستێرە|ئەستێرەیەکدا]] دەگەڕێت و لە خۆیەوە [[ڕووناکی]]ی نییە. لە [[کۆمەڵەی خۆر]]دا چەند ھەسارەیەک ھەیە وەکوو: [[بارام (گەڕەستێرە)|مەریخبارام]]، [[زەوی]] و ھتد.
 
{| class="wikitable" style="margin:1em auto 1em auto;margin:10px"
ھێڵی ٣٤:
|+ ھێمای ھەسارەکان لە ٢٠٠٦- ئێستا
|- style="font-size:smaller; text-align:center;"
| ١<br/>عەتاردزاوە<br/>[[File:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] || ٢<br/>زوھرەڤینۆس<br/>[[File:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] || ٣<br/>زەوی<br/>[[File:Earth symbol.svg|10px|{{unicode|⊕}}]] || ٤<br/>مەریخبارام<br/>[[File:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] || ٥<br/>موشتەریھورمز<br/>[[File:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] || ٦<br/>کەیوان<br/>[[File:Saturn symbol.svg|14px|{{unicode|♄}}]] || ٧<br/>ئورانوس<br/>[[File:Uranus symbol.svg|14px|{{unicode|♅}}]] || ٨<br/>نێپتۆن<br/>[[File:Neptune symbol.svg|14px|{{unicode|♆}}]]
|}
 
== رێژەی ھەسارەگەڕەستێر لە گەکەستێرەیگەلەستێرەی خۆمان ==
لە تازەترین لێدوانەکانی فەلەکناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی ھەسارە دەرەکییەکان دەربارەی ھەسارەکانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا ھاتووە کەوا دەرەنجامی لێکۆڵینەوەو رووماڵکردنەکان لە رێگای تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ی زۆر پێشکەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیکەی ٥٠ میلیارد ھەسارە دەدات، نەوەک لە گەردووندا، بەڵکو تەنھا لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی کاکێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیکەی ٢٠٠ میلیارد گەلەستێرە ھەیەو نزیکەی ٥٠٠ میلیۆن لەو ھەسارانە دەکەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەکان)، واتە رووی ئەو ھەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەکانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت.
ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەکانی تەلەسکۆبی ئاسمانی [[کێپلەر]] ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی ھەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆکی پڕۆسیسە زانستییەکانی [[تەلیسکۆپ]]ی ئاسمانی [[کێپلەر]] (ویلیام بوروکی) گوتوویەتی: "لە دەستپێکدا زانایان دەستیان کردبوو بە ئەژماردنی ئەو ھەسارانەی کە لە ساڵی یەکەمی گەڕان و روماڵکردندا دۆزرابوونەوە، ئەوەش تەنھا لە ناوچەیەکی زۆر بچووکی دەستنیشانکراوی بۆشایی ئاسمانی نێو گەلەستێرەمان بوو، پاشان بەشێوەیەکی نزیککراوەیی یان پێشبینی بۆکراوی ئەگەری بوونی ھەسارەکان لەنێو تەواوی گەلەستێرەماندا ئەژمارکرا"