ڕێکەوتنامەی سایکس–پیکۆ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڕێکەوتنامەی سایکس–پیکۆ''' کە بەرفەرمی '''ڕێکەوتننامەی ناوەندی ئاسیا''' (ماوەی ڕێککەوتننامە : ٢٣ی تشرینی دووەمی ١٩١٥ تاکوو ئازاری ١٩١٦) ڕێککەوتنامەییەکی نهێنی بەریتانیای گەورە بە ئێرلەنداوە لەگەڵ فەڕەنسا، هەروەها بەڕازیبوونی ئیمپڕاتۆری ڕووسیابوو. ئامانجی ئەم ڕێککەوتننامەیە دابەشکردنی خاکی ئەو وڵاتانەبوو لەژێردەستی ئیمپڕاتۆری[[ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی]] بوون. ئەم خاکانە دران بەهەریەکە بە [[ڕووسیا]] و بەریتانیا[[بەڕیتانیا]] و [[فەڕەنسا]].

هەر لەسەرەتای دەستپێكردنی [[جەنگی جیھانیی یەکەم|جەنگی یەكەمی جیهانیەوە]] دەوڵەتە زلهێزەكان كەوتبوونە گفتوگۆ لەپێناوی ئەوەی كەزۆرترین داگیر گەیان هەبێت وزۆرترین ناوچەی ڕۆژهەڵات بەتایبەتی ناوچەكانی دەوڵەتی [[عوسمانی]] بۆخۆیان داگیربكەن لەمەوە پەیماننامەیەكی چاوچنۆكانەی ئیمپریالیانە بەسترا لەنێوان دەوڵەتە ئیمپریالیستەكاندا كەلەمەدا [[بەریتانیا]] نەیدەویست سنوری بەسنوری ڕووسیاوە بێت كەبریتی بوو لە ڕێككەوتنامەی سایكس بیكۆ ،ئەوەبوو لە ١٦ی مایسی [[1916]] [[(مارك سایكس]])ی نوێنەری بەریتانیا و [[(جۆرج پیكۆت]])ی نوێنەری [[فەرەنسا]] گەیشتنە ڕێكەوتنامەیەك ،بەڵام پێش ئەوەی [[ڕووسیا]] بێتە ناوپەیماننامەكە لەچەند ناوچەیەكدا ڕێكككەوتبوون بەڵام نەیان دەتوانی ڕووسیا بێ‌ بەش بكەن ،چونكە ڕووسیا مێژوویەكی كۆنتری هەبوو لە ناوچەكەدا، ئەوەبوو هەردك لا سەردانی پترۆگرادیان كرد ،پاش گفتوگۆیەكی سێ‌ لایەنە گەیشتنە ڕێككەوتانمەیەك كەدواتر بووە [[سایكس- پیكۆت]] و سازانۆف،ئەم ڕێكەوتنامەیە سەبارەت بەناوچەكانی دەوڵەتی عوسمانی بوو كەلە (12بەند) پێك هاتبوو بەڵام لێرەدا ئێمە زیاتر باس لەناوچەكانی كوردستان دەكەین كەدابەش كرابوو:

* ناوچەكانی باكوری كوردستان لەگەڵ ئەستانبوڵ و دەربەندەكانی ڕۆَژهەڵات درا بەڕووسیا.

[[پۆل:وتارە ھەتیوەکانکوردستان]]