کۆبانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

| دەرزی نەخشە = Kurdistan

|longd=38|longm=2122|longs=|longEW=E

| ناوی دابەشکراو = {{ئاڵا|سووریاکوردستان}} {{-}} {{flag|Kurdistan}} [[ڕۆژاوای کوردستان]]

'''کۆبانی''' یان '''کۆبانێ''' (بە عەرەبی دەوڵەتی: '''عین العرب''' (کانی عەرەبان)) باژێرێکی کوردنشینە لە [[ڕۆژاوارۆژاوا|ڕۆژئاوایرۆژئاوای کوردستان]] لە دیوی چەپی ئاوی [[فوڕاتفورات]]، لەسەرلە سەر تخووبی نێوان [[سووریاسوریا]]-[[تورکیا|تورکیا]]، ھاوسێی شار وشارو دەشتی فرەوانی (سرووج)ـی ئورفایە. لە ڕوویرووی ئیدارییەوەئیداریەوە ناحیەکە سەر بە [[حەلەب|پارێزگای حەلەبە]] و سەد و پەنجاوپەنجا کیلۆمەتر لێی دوورە. گوزەرانی زۆرینەی خەڵکیخەلکی کۆبانێ لەسەرلە سەر چاندن و کشتکارییەکشتکاریە.

دانیشتووانی کۆبانێ و گوندەکانی سەرجەمیان کوردن. کەمینەیەکی عەرەبیش ھەن. پێشتر چەند ماڵە ئەرمەنی لێ بوو کە دواتر بەرەو حەلەب و [[ئەرمەنستان]] کۆچان. پێکھاتەی کوردان پێکھاتەیەکی عەشایەری وەرزێرییەوەرزێریە بریتییەبریتیە لە دوو ھۆزی گەورە: "بەرازی" و "کێتکان" کە بۆ چەندان ھۆز وھۆزو تیرەی بچووکتر دابەش دەبن.

کۆبانێ لە چوار ناحیە پێکھاتووە: ناوەند (دانیشتووان:٨١٬٤٢٤کەس)، شێخلەر (شیوخ تەحتانی ٤٣٬٨٦١ کەس)، سەڕین (٦٩٬٩٣١کەس) و جەلەبێ.<ref>http://www.cbssyr.org/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB02-33-2004.htm{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> گرنگترین گوندەکانی بریتین لە: ھەلینج، تەلعەجیب، تەلخەزال، بۆزیک، خانمەمەد، سخور، قلحەدید، قنێ، قوملیخ، گرک، شەران و شێرانێ.

ئابووری دەڤەرەکە زیاتر کشتوکالیەو گوندەکانی کە نزیکەی ٣٢٠ گوندن ھەر کای چاندن و جوتیاریی دەکەن. گرنگترین بەرھەمەکانیان بریتین لە: پەمۆ(قوتن)، [[گەنم]]، نیسک، نۆک، باینجان، جۆ، گارس (ھەرزن)، کونجی، کەمون (بەھاراتزەردەچەو) و شووتی و گندۆر. ھەروەھا ل زۆر شوێن فستق و میوەی قەیسی و ترێ و ھەنجیر و ھەنار بەرھەم دەھێنرێت.

کلتووری کۆبانی نزیکە لە کوردانی [[ئورفا]] (رەھا) بە حوکمی ئەوەی لە یەک پێکھاتەی کلتووری و خێلەکین. نەریتی کوردەواری لە ناو خەڵکەکەدا زاڵە چ [[موسڵمان]] بن و چ [[ئێزیدی|ئێزیدی]]. عەشیرەتی گەورەی "بەرازی" و عەشیرەتی "کێتکان" زۆرینەی دانیشتووان پێک دەھێنن. لە دەورانی دوامینی عوسمانی "بۆزانبەگ" سەرناسی ناوداری عەشیرەتی بەرازی بوو. لە ھۆزی "کێتکان"یش ئەوسا "بەسراوی ئاغا" دەناسرا. بۆزانبەگ نوێنەری روھا بوو لە "مەجلیسی میللی مەزنی" ئەنقەرە. کوڕە برایەکەی ھرچۆ (شاھین شاھین) لە ساڵانی ١٩٥٠ نوینەری پەرلەمانی سووریا بوو لە [[دیمەشق]]. ھرچۆ لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی [[خۆیبوون]] بوو. رێبەری نەقشبەندی لە کۆبانێ ناوی شێخ ساڵح بوو کە لە بنەڕەتدا خەڵکی [[عاموودێ|ئاموودا]] بوو. ھونەرمەند و رۆشنبیرو دەنگبێژ و سازبەندی کۆبانێ زۆرن وەک: مشۆیێ بەکەبوورێ، باقی خدۆ، رەشید سۆفی، مچۆ کەندەش، ئەحمەد چەپ، کاردۆخ بەیرۆ، سیامەند ئۆسکوللی ھەروەھا [[پۆلات جان]] [[(بولات جان)]] و جاندۆست لە رۆشنبیرانی ئەو دەڤەرەن. له‌ سیاسه‌تمه‌دارانی کۆبانیش [[ساڵح موسلیم]] سه‌رۆکی پارتی ([[حیزبی یەکێتیی دیموکرات (سووریا)|پەیەدە]]) هه‌ره‌ ناسراوه‌کانی کۆبانێیه‌.

پاش رووداوەکانی [[سووریا]] کۆبانێ لە ١٩ تەمووزی ساڵی ٢٠١٢ەوە بەدەست شۆرشگێرانی کوردەوەیە، یەکێکە لە سێ کانتۆنەکانی خۆسەری رۆئاوای کوردستان کە لەلایەن [[حیزبی یەکێتیی دیموکرات (سووریا)|پەیەدە]]وە راگەیەنراوە. ئێستا کۆبانێ سەنگەرێکی خۆراگری کوردانە دژ بە دیکتاتۆریەتی رژێمرژێمى بەشار و دوژمنکاریکانیدوژمنکاریەکانی چەتە ئیسلامیە توندرۆیەکان. وه‌کو داعشهەڕەشەى به‌لامدراوسێکان له‌مو کاته‌دادرووشمێکى پێشمه‌رگه‌خۆڕاگریە له‌بەرامبەر باشوریبە کودستانه‌وه‌تیرۆرى چوونه‌ته‌[[دەوڵەتی کۆبانیئیسلامی بۆلە ئه‌وه‌یعێراق له‌گه‌ڵ شه‌رڤانه‌کاندا پێکه‌وه‌و شام|داعش]] له‌ ناوو به‌رن ناردنی هێزی پێشمه‌رگه‌ بۆ کۆبانی میدیاکانی جیهانی هه‌ژاند.