شەمسی تەورێزی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ١:
{{Underlinked|date=نیسان ٢٠١٧}}
 
{{Infobox person
| name = شەمس تەبرێزی
Line ١٣ ⟶ ١١:
|imagesize=220px
}}
'''شەمسی تەبرێزی ''' ناوی تەواوی شەمسەددین محمد کوڕی ملک دادی تەبرێزی لەدایکبووی (١١٨٥ز لە [[تەبرێز]]) وەفاتی (١٢٤٨ ز لە [[خۆی]])، (٥٨٢-٦٤٥ ک) شەمس [[عارف]] و شاعر[[شاعیر]] و سۆفێکیسۆفییەکی - سونی گەورەی موسڵمانە،[[موسڵمان|موسڵمانە]]، بەئەسڵ بەخەڵکی [[تەبرێز]] دادەنرێت. ھەندێک کەس شەمس بە مامۆستای ڕۆحی [[مەولانای ڕۆمی]] دادەنێن بەڵام خۆی ئەوە ڕەتدەکاتەوە و دەڵێت ھەم ئەو مامۆستای من بوو ھەمیش من مامۆستای ئەو.
 
بەو پێیەی شەمسی تەبرێزی دەروێشێکی[[دەروێش]]ێکی گەریدە بووە، سەفەری زۆرێک لە شارانی کردووە و سەردانی کردوون وەکوو [[حەلەب]] و [[بەغدا]] و [[قۆنیە]] و [[دیمەشق]] و زۆرانی تر.. <div> شەمس و مەولانا جەلالەددینی ڕۆمی چل ڕۆژی ڕەبەق لە شاری قۆنیەدا و لە مزگەوت و سوختەخانە و ماڵی مەولانادا ئیعتیکافیان کرد، بۆ نووسینەوەی [[چل ڕێساکەی عەشق]] دواتر شەمس لە قۆنیە خۆی بزر دەکات و دەڕوات بۆ دیمەشق و لە مەولانا جیا دەبێتەوە، دواتریش ھەمدیسان دەگەڕێتەوە.<br/>
لەسەر شوێنی وەفاتی و چۆنیەتی وەفاتی ڕای زۆر و باسی زۆر ھەیە لە ڕایە سەرەکیەکان بەشێکیان دەڵێن لە قۆنیە کوژراوە و بەشێکیان دەڵێن لە شاری خۆی لە ئێران مردووە لە ساڵی ٦٤٥ کـ، یانیش ساڵی ٦٤٤ ک. گلکۆیەکی ھەیە لەشاری خۆی، و ناوی گلکۆکەشی چۆتە ناو بەشی شارستانیەتی جیھانی لە یونسکۆ.</div>
 
Line ٢١ ⟶ ١٩:
شەمسی تەبرێزی دەروێشێکی گەڕیدە بووە، ئەو خەونێکی سەیری بینیوە لە تەمەنی دە ساڵیدا ئەویش دەچێت بۆ باوکی دەگێرێتەوە بەڵام ئەو بڕوا بە کوڕەکەی ناکات بۆیە ئەویش ماڵ جێدێڵێ و گەڕیدەیی ھەڵدەبژێرێت دەگوترێت کە شەمسی تەبرێزی ھیچ کات زیاتر لە شەوێک لە ھیچ جێگایەک نەماوەتەوە لە کاتی دەروێشایەتی خۆیدا. شەمس پارەی بە تەفسیری خەون و خوێندنەوەی دەست وەدەست دێنا، و بەم جۆرە بەشێکی ژیانی بەسەر برد.
 
شەمس بەیەکگەیشت لەگەڵ پیاوێک بەناوی مەولانا جەلالەددینی ڕۆمی لە ساڵی ١٢٤٤ز، ئەم بەیەکگەیشتنە ڕێڕەوی ژیانی ھەردووکیانی گۆڕی لەوەی کە مەولانای لە زانایەکی ئایینی ئاسایی کرد بە شاعیر و کەسێکی نقومبووی نێو [[سۆفیگەری|تەسەوف]] و عاتیفە و بابگبێژێک بۆ عەشق و خۆشەویستی خودا. بۆیە ڕۆیشتنی شەمس و جیابوونەوەی لە مەولانا دوای ٣ ساڵ کاریگەرێکی گەورەی کردە سەری و ئەو جیابوونەوەی بەکارەساتێکی دڵتەزێن وەسف دەکرد.
 
== وەفاتی ==
[[پەڕگە:Tomb of Shams Tabrizi 2.JPG|thumb|<span style="background-color: rgb(254, 252, 224);">گلکۆی ش‏‏‏ە‏‏‏مسی ت‏‏‏ە‏‏‏برێزی ل‏‏‏ە‏‏‏ خۆی - پێشبینیکراو</span>]]
بەپێی سەرچاوەکان شەمس لە بارودۆخێکی سەیر و تەمومژاوی و نادیاردا بزر بوو. وەکوو پێشتر باسکرا ھەندێک دەڵێن کە لەسەر دەستی قوتابیانی مەولانادا کوژراوە ئەویش بەھۆکاری ئیرەیی پێبردن بە پەیوەندی شەمس و مامۆستاکەیان و ھەر لە قۆنیاقۆنیە نێژراوە ھەندێکیش دەڵێن کە شەمسی تەبرێزی قۆنیەیی بەجێھێشت و لە شاری خۆی وەفاتی کردووە و ھەر لەوێ نێژراوە و گلکۆشی لەوێیە.
 
== چل ڕێساکەی عەشق ==