قەوقاز: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

 

'''قەوقاز''' یان قەفقاز، ناوچەیەکی جوگرافی سیاسیە ئەکەوێتە سەر سنوری [[ئەوروپا]] و [[ئاسیا]]، ومەڵبەندی شاخەکانی قەوقازە، کە بەرزترین لوتکەی ئەوروپای لە خۆ گرتووە کە شاخی ئەلبروسە، و زۆر جار قەوقاز دابەش دەبێت بۆ قەوقازی باشور و قەوقازی باکور.

[[پەڕگە:Gobustan ancient Azerbaycan full.jpg|thumb|300px|نه‌خشی به‌ردین له‌ گۆبوستان، ئازربایجان، مێژووه‌كه‌ی ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ 10،000 ساڵ پێش زاینی]]

بنەڕەتی وشەکە لە قەوقازەوە ھاتووە، بابپری قەوقازیەکانی باکور، قەوقاز کوڕی تۆگارما بووە، حەفیدی یافسی سێیەمی کوڕی نوح بووە. دوای ڕوخانی بورجی بابل و دابەشبوونی مرۆڤایەتی بۆ زمانی جیاواز، تۆگارما و کوڕەکانی لە دوو شاخی دووردا نیشتەجێ بوون کە دادەنرێن بە شاخی [[ئەلبروس]] و [[ئارارات]].

== جوگرافیا و ژینگە ==

بەشە خوارووەکانی شاخەکانی قەوقاز ئەکەونە [[ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست|ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستی گەورەوە]]، کە ئەم ناوچانە بە ھێڵی جیاکەرەوەی نێوان [[ئاسیا]] و [[ئەوروپا]] دادەنرێن، ناوچەکانی قەوقاز ھەژمار ئەکرێن لەسەر یەکێک لەو دوو [[قاڕە]] یان ھەردوکیان، شاخی ئەلبروس بەرزترین ناوچەی قەوقازە کە بەرزیەکەی ئەگاتە ٥،٦٤٢ مەتر لە ڕۆژئاوای سیسقەوقاز لە [[ڕوسیا]]، ھەروەک ئەم شاخە بەرزترین خاڵە لە ئەوروپادا (بۆ ئەوانەی کە قەوقاز بە ئەوروپی ئەژمێرن)