تیۆریی ڕێژەیی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
بNo edit summary
ھێڵی ٢٠:
بێجگە لەوەش، هەندێ دەرەنجام و شوێنهاتی سەرسووڕهێنەر و دژەخۆماکی (counterintuitive)ی لێ دەکەوێتەوە. هەندێکیان بۆ نموونە ئەمانەن:
 
*[[هاوکاتیی ڕێژەیی]] (بە ئینگـ: [[:en:Relativity_of_simultaneity|Relativity of Simultaneity]]): دوو ڕووداو کە پێ دەچێپێدەچێ بۆ بینەرێک هاوکات روو بدەن، مەرج نییە بۆ بینەرێکی دیکەش هاوکات روو بدەن ئەگەر ئەم دوو بینەرە لەئاستی یەکدا لە جووڵەدا بن.
* درێژبوونەوەی کات (بە ئینگـ: [[:en:Time_dilation|Time dilation]]): کات لەو کاتژمێرانەدا کە لە جووڵە و رۆیشتندان خاوتر/هێواشتر تێدەپەڕێ لەچاو کاتژمێرێکی هادار (هادار: نەجووڵ، بێبزاو، بە ئینگـ: Stationary)
*[[کورتبوونەوەی درێژایی]] (بە ئینگـ: [[:en:Length_contraction|Length contraction]]): هەموو شتومەکێک، تەنێکی فیزیکی، لەو ئاراستەیەی لەمەڕ بینەرێکدا لە بزووتندایە، کورتتر دێتە بەرچاو.