تیۆریی ڕێژەیی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
←‏تیئوریی ڕێژەیی تایبەت و پـێزەکانی ئەینشتەین: پەرەپێدان و درێژکردنەوەی وتار زیادکردن/لابردنی بەستەرە دەرەکییەکان
ھێڵی ٢٢:
 
*[[هاوکاتیی ڕێژەیی]] (بە ئینگـ: [[:en:Relativity_of_simultaneity|Relativity of Simultaneity]]): دوو ڕووداو کە پێ دەچێ بۆ بینەرێک هاوکات روو بدەن، مەرج نییە بۆ بینەرێکی دیکەش هاوکات روو بدەن ئەگەر ئەم دوو بینەرە لەئاستی یەکدا لە جووڵەدا بن.
* درێژبوونەوەی کات (بە ئینگـ: [[:en:Time_dilation|Time dilation]]): کات لەو کاتژمێرانەدا کە لە جووڵە و رۆیشتندان خاوتر/هێواشتر تێدەپەڕێ لەچاو کاتژمێرێکی هادار (هادار: نەجووڵ،بێبزاو، بە ئینگـ: Stationary)
*[[کورتبوونەوەی درێژایی]] (بە ئینگـ: [[:en:Length_contraction|Length contraction]]): هەموو شتومەکێک، تەنیێکی فیزیکی، لەو ئاراستەیەی لەمەڕ بینەرێکدا لە بزووتندان، کورتتر دێنە بەرچاو.
*[[خێرایی نوور|خێرایی سنووری هەیە]]: هیچ تەنێکی فیزیکی، هیچ پەیامێک یاخود شتێکی دی ناتوانێ بە خێراییەکی زۆرتر لە خێرایی نوور بڕوات.
* کاریگەریی هێزی ڕاکێش تەنیا ئەتوانێ بە خێرایی نوور لە بۆشاییدا بڕوات، نە زۆرتر یان دەمودەست!
* [[یەکسانی بارستە-وزە|بەرانبەریی بارست''ـ''وزە]] (بە ئینگـ: [[:en:Mass–energy_equivalence|Mass-Energy Equivalence]]): <math>E = mc^2</math>، وزە و بارست بەرانبەری یەکن و ئەتوانن بۆ یەکتر بگۆڕدرێن؛ واتە، وزە ئەتوانێ ببێ بە بارست و بارستیش بە وزە.
 
<br />
ھێڵی ٣٧:
١. پـێز: یاسا، بنەما،ئەسڵ. بە ئینگلیسی: Postulate, axiom. "پێز" داخواز، وتە یان دەربڕینێکە کە ڕاستی و درووستییکەی لە سەلماندن نایەت، بەڵام ناچارین بەڕاست وەری گرین، تا وەکوو خاڵێکی دەستپێک و بنچینەیەک بەکاری بێنین بۆ بەڵگە و گۆڤانیەکانی دیکەمان.
 
٢. بەتاڵی: بە ئینگلیسی: Vacuum، بە عەرەبی/فارسی: خلاء."بەتاڵی بە جێگایەک دەڵێن کە هیچ چەشنە ماکێکیماک(ماددە، ئینگـ: matter)ێکی تێدا نەبێت.
 
== سەرچاوە ==