فراکتاڵ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
چاکسازیی نووسە عەرەبییەکان
چاکسازیی ژمارەکان، چاکسازیی نووسە عەرەبییەکان
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Animated fractal mountain.gif|چەپ|وێنۆک|400px]]
'''فراکتال''' ({{بە ئینگلیزی|fractal}}) پێکھاتەیەکی ئەندازەیییە،[[ئەندازە]]یییە، کە لە گەورەکردنەوە و دووبارەکردنەوەی شێوە ئەندازەییەکانی ھاوشێوەی شێوە بنەڕەتییەکە پەیدا دەبێت.
وشەی فراکتال لە ساڵی ۱۹۷۶١٩٧٦ لەلایەن ماتماتیکزانی فەڕانسەوی [[بێنۆیت ماندێلبۆرت]] ھاتە ناو دونیای بیرکارییەوە.
== وشەکە ==
وشەی فراکتال fractal لە وشەی لاتینی fractus یان fractum بە واتای شکاو وەرگیراوە و یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی فراکتال -بەشبوون- وەسف دەکات. وشەی فراکتال بە واتای بەردێک دێت کە بەشێوەیەکی ناڕێک شکابێت.
== ڕەھەند ==
ھێڵ،[[ھێڵ (ئەندازە)|ھێڵ]]، چەمکێکی یەک [[ڕەھەند]]ییە، [[ڕووتەخت]]، خاوەنی دوو ڕەھەندە و بۆشاییی، خاوەنی[[بۆشایی]]، سێ ڕەھەندەڕەھەندی ھەیە. بەپێچەوانەی ھەموو ئەمانە ڕەھەندی فراکتال ژمارەیەکی [[ژمارەی تەواو|تەواو]] نییە. بۆ نموونە فراکتالێک دەتوانێت ۱٫۲١٫٢ ڕەھەندی بێت، واتە لەھێڵ ئاڵۆزترە و لە ڕووتەخت سادەترە. ڕەھەندی فراکتالەکان لەڕێگەی فورموولە لۆگاریتمییەکانەوە[[لۆگاریتم]]ییەکانەوە دەدۆزرێتەوە.
== پێشانگا ==
<gallery>
پەڕگە:Newton z4.jmb.jpg|<center>'''Z<sup>4٤</sup>-1 = 0٠'''<br />Z<sub>n+1</sub> = [(3 * Z<sub>n</sub><sup>4٤</sup> + 1) / (4 * Z<sub>n</sub><sup>3٣</sup>)]</center>
پەڕگە:Newton z6 z3.jmb.jpg|<center>'''Z<sup>6٦</sup> + Z<sup>3٣</sup> - 1 = 0٠'''</center>
پەڕگە:Newton SINUS.jmb.jpg|<center>'''SIN(Z)- 1 = 0٠'''</center>
پەڕگە:Newton COSH.jmb.jpg|<center>'''COSH(Z)- 1 = 0٠'''</center>
پەڕگە:MANDEL_Z2%2BC.jpg|'''<center>Z = Z<sup>2٢</sup> + C</center>'''
پەڕگە:MANDEL_Z3%2BC.jpg|'''<center><big>Z = Z<sup>3٣</sup> + C</big></center>'''
پەڕگە:MANDEL_Z4%2BC.jpg|'''<center><big>Z = Z<sup>4٤</sup> + C</big></center>'''
پەڕگە:MANDEL_Z5%2BC.jpg|'''<center><big>Z = Z<sup>5٥</sup> + C</big></center>'''
 
</gallery>