حیکمەت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

یۆنانیانی دێرین حیکمەتیان بە [[فەزیلەت|فەزیلەتێکی]] گەورە ئەزانی و لە کەسایەتیی [[خواژن|خواژنەکانیاندا]]، بەتایبەت [[میتیس]] و [[ئاتینا]]، شێوەیان پێ دابوو.<ref>
{{cite web|title=ئاتینا، خواژنی یۆنانیی حیکمەت و سەنعەت|url=http://www.goddessgift.com/goddess-myths/greek_goddess_athena.htm|publisher=Goddessgift.com}}
</ref>
بە لای [[سوقرات]] و [[ئەفلاتوون|ئەفلاتوونەوە]]، مانای ڕاستەقینەی فەلسەفە حیکمەتدۆستی (فیلۆ "خۆشویستن" + سۆفیا "حیکمەت") بووە. ئەمە تەنانەت لە دیالۆگەکانی ئەفلاتوونیشدا خۆی ئەنوێنێ. بەتایبەت لە [[کۆمار (ئەفلاتوون)|کۆماردا]] کە بڕیارە میران و ڕێبەرانی [[یوتۆپیا|یوتۆپیاکەی]] فەیلەسووفان بن، حاکمانێ کە چاکە ئەناسن و ئەو بوێرییەیان تێدایە کە بە گوێرەی بجووڵنەوە. [[ئەرەستوو]]، لە [[میتافیزیک (ئەرەستوو)|میتافیزیکەکەیدا]]، ئەڵێ حیکمەت تێگەیشتن لە [[ھۆیەتی|سەبەبە]] (ھۆ)، واتە زانینی ئەوەی کە شتەکان بۆچی وان، نەک تەنیا زانینی ئەوەی کە شتەکان وان.