پەڕەسێلکە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''پەڕەسێلکە'''یان '''پلیزرگ''' یان '''تەیر'''، باڵندەیەکی مێرووخۆرە، زیاتر لە ٧٤ جۆری ناسراوە و لە زۆربەی ناوچەکاندا بەدی دەکرێت. ئەم باڵندانە باریک و بچووکن، ملیان قوڵە و باڵیان درێژ و نووک تیژە، کلکیان دوو لکە و دەنووکیان کورت و سەختە. لاقیان بچووک و بێ ھێزە، لە فڕیندا تیژباڵن. بە گەل دەژین و نێر و مێیان یەک رەنگەڕەنگە.، لە ژێر ڕەوەز و کەلێنی خانوو بەراندا بە قوڕ ھێلانە چێ دەکەن. لە ھەوادا مێش و مەگەز دەگرن.

پەڕەسێلکەپەڕەسێلکەکان ماوەی ١٥ ڕۆژ لە سەرھێلکە کڕ دەکەوێ،دەکەون، ١٥ ڕۆژی دوای سەرھەڵێنانیش، خواردنیانخۆراکیان بۆ پەیدادەکەنپەیدا دەکەن. لەگەڵ جوچکەکانیان ھێلانە بەجێ دەھێڵن.

نێر و مێ پێکەوە ھێلانە ساز دەکەن. بۆ دروست کردنیدروستکردنی ھێلانە لە قوڕ، پەڕ و پوووش کەڵک وەردەگرن.

لەمێژەوە مرۆڤ لە کۆچی پەڕەسێلکەکان ڕاماوە و پێی خۆش بووە بزانێبزانێت چۆن ڕێ بەدی دەکەن. ھەرساڵە کۆمەڵێکی زۆر لەم باڵندانە باکوور بەرەو باشوور و باشوور بەرەو باکوور دەبڕن و لە شار و دێ و وڵاتی بێبێھەژمار ھەژمار تێپەڕ دەکەنتێدەپەڕن. دیارە ھۆکارە ھۆکارەکانیسروشتییەکان سروشتوەک دەما،پلەی گەرمی، کەشوھەوا، [[سەرما]] و [[گەرما]] دەوری سەرەکی دەگێڕن. پەرەسێلکەکان ساڵانە ١٧ ھەزار کیلۆمیترکیلۆمەتر ڕێگەڕێگا دەبڕن و لە [[بەژەک]]یکەوەێکەوە بۆ بەژەکێکی تر دەڕۆن و لەم بوارەدا ریکۆردیان شکاندووە، بەجۆرێبە جۆرێک کە پێوانی ٤ھەزار کیلۆمیترکیلۆمەتر لە ٢٤ کاتژمێریان بە ناوی خۆیانەوە تۆمارکردووە؛ واتە ١٧٠ ک. مکم لە کاتژمێردا.

سەبارەت بە کۆچی باڵندەکان قسەی زۆر کراوە، لە ساڵی ١٩٠٦ ج.زایینی زانیاریزانای ئەڵمانی «شنایدەر» پەی بەم ڕاستییەڕاستییەی بردزانی کە باڵندەکان لەڕووی ھەتاوەوە ڕێ بەدیپەیدا دەکەن،دەکەن.