تەواوکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:Integral.svg|وێنۆک|350px|چەپ|]]

'''تەواوکاری''' یان '''ئینتێگراڵ''' ({{بە ئینگلیزی|Integral}}) یەکێکە لە دوو ژێربابەتی سەرەکی [[بیرکاری]] و لەگەڵ چەمکی [[گرتە]] ھەژماری [[جیاکاری و تەواوکاری]] پێک دێنن. یەکەمین جار [[گۆتفرید لایبنیتس|لایبنیتس]] [[ھێما]]یەکی ستانداردی بۆ تەواوکاری پێناسە کرد. ئەگەر <math>f</math> [[فانکشنی بەردەوام|فانکشنێکی بەردەوام]] بێت و

<center><math>\int_{a}^{b} f(x)\, dx</math></center>

بە <math>a</math> دەوترێت نزمترین ڕادەی تەواوکاری و <math>b</math> بەرزترین ڕادەی تەواوکاری، <math>f(x)</math> فانکشنی بابەتی تەواوکارییە و <math>dx</math> ھێمایەکە بۆ دیاریکردنی [[گۆڕەک]]ی تەواوکاری.

== تەواوکاریی سنووردار ==

[[پەڕگە:Integral example.svg|وێنۆک|300px|تەواوکاری سنوورداری فانکشنی f.]]

 

<math>\int_a^b f(x).dx=F(x)|_a^b=F(b)-F(a)</math>

تەواوکاریی فانکشنێکی ئەرێنی [[فانکشنی بەردەوام|بەردەوام]] لە ماوەی (٠٬١٠) یەکسانە بە ھەژمارکردنی ڕووبەری سنووردراو نێوان ھێڵی

x=0 و x=١٠ و کەوانەی چەماوەی <math>f_x</math>.

[[پەڕگە:Integral.svg|thumb]]

== گرینگترین پێناسەکانی تەواوکاری ==

[[پەڕگە:Integral approximations.svg|وێنۆک|چەپ|بەهای نزیکراوەی تەواوکاریی فانکشنی &radic;''x'' لە نێوان ٠ و ١,ڕووبەری ناوچەکە نزیکدەکەینەوە بە بەکارهێنانی دوو کۆمەڵە [[لاکێشە]]، ٥ <span style="color:#fec200">■</span>&nbsp; (زەرد) و 12 <span style="color:#009246">■</span>&nbsp; (سەوز) یەکەمیان بە ڕوونکردنەوەکە دەوردراوە و دووەمیان بە دەوری ڕوونکردنەوەکەی.|alt=Integral approximation examp ]]

 

 

# وا دابنێ f فانکشنێک بێت لە ماوەی کراوەی (a,b).

# دژگرتەی f دەدۆزینەوە کە فانکشنێکە وەکوو f.

* {{سەرەکی|تەواوکاری بە بەشکردن}}

{{ltr}}

|alt2=Lower Darboux sum example}}

== جێبەجێکردنەکانی تەواوکاری ==

== ئەمانەش ببینە ==

* [[تەواوکاریی چەندجارە]]