دڕکەپەتک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''دڕکەپەتک''' یا '''پەتەمازە''' ({{بە [[ئینگلیسی]] : ئینگلیزی|Spinal cord}})؛ پەتێکی سپیسپییە، 45کە سم٤٥ سانتیمەتر درێژە کەو لە کونی مەگنۆمەوە تا یەکەمین یان دووهەمیندووھەمین [[بڕبڕە|بڕبڕەی]] کەمەر درێژ دەبێتەوە. پەتە مازە، بە (پەتی شۆکی) یش دەناسرێت.<br />

پەتەمازە لەڕاستیدا ستوونێکە لە[[دەمارە شانە]]، لەلاکێشەلە مۆخەوەلاکێشەمۆخەوە دەستپێدەکات بەرەو خوارەوە بە [[بڕبڕەی پشت|بڕبڕەی پشتدا]] درێژ دەبێتەوە، دەمارە ڕاگەیاندە هاتووھاتوو و دەرچووەکان دەگوازێتەوە. دڕکەپەتک لە دەرەچینێک لەماددەیەکی سپی و ناوەچینێک لەماددەیەکی خۆڵەمێشی پێکدێت، کە پێکهاتووەپێکھاتووە لەلق و پۆپ و تەوەرە بێ مایلینەکان و لەشی دەمارە خانەکان.

== بەشەکانی پەتەمازە ==

کۆتەی پەتەمازە لە پێنج بەش پێک هاتووەھاتووە:

# [[مل|ملی]] یان سێرڤیکاڵ (Cervical)

# [[سینگ|سینگی]] یان تووراسیک (Thoracic)

# [[کەمەر|کەمەری]] یان لومبار (Lumbar)

# [[سێبەندە|سێبەندی]] یان ساکراڵ(Sacral)

# [[کلێجە|کلێجەیی ]] یان کۆکسی جیاڵ (Coccygeal)

== ژمارەی دەمارەکانی مازە ==
دەمارەکانی مازە 31٣١ جووتە کە لە پەتەمازە جیادەبنەوە:

* دەمارەکانی ملی: 8جووت٨ جووت

* دەمارەکانی سینگی: 12جووت١٢ جووت

* پێنج جووتی کەمەری

* پێنج جووتی سێبەندی

* جووتێک کلێجە

== [[کارەندامناسی]]ی پەتەمازە ==

پەتەمازە بەشێک لە کۆئەندامی دەماری ناوەندییە کە هەستھەست و جووڵەی ئەندامەکان دەگوێزێتەوە. هەرجۆرەھەرجۆرە ئازارێ کە ڕووبەڕووی پەتەمازە ببێتەوە،چببێتەوە، چ لە ناو [[بڕبڕە]]دا وچ لە دەرەوە، دەبێتە هۆیھۆی تێکچوونی کاری هەستھەست و جووڵەی ئەندامەکان. ئەم تێکچوونە بەپێی جۆر و ئەندازەی ئازار، لە سڕبوون و لاوازی ئەندامەوە ،ئەندامەوە، تا فەلەجی تەاوی ئەندام دەگۆڕێت.

Image:Gray663.png|<!--Diagrams of the spinal cord. -->

Image:Gray664.png|<!--Cross-section through the spinal cord at the mid-thoracic level. -->

Image:Gray666.png|<!--Cross-sections of the spinal cord at varying levels. -->

Image:Rabbitspinalcord100x1.jpg|<!--Cross-section of rabbit spinal cord. -->

Image:Sus barbatus 01 - Sagittal Section of Vertebral Column - sharp focus.jpg|<!--Sagittal section of pig vertebrae showing a section of the spinal cord. -->

== سەرچاوەسەرچاوەکان ==

* پەرتووکی ''زانست بۆ هەمووانھەمووان (زیندەزانی)'' بۆ پۆلی دوانزدەیەمی زانستی - [[وەزارەتی پەروەردە]]ی [[حکوومەتی ھەرێمی کوردستان|حکومەتی هەرێمیھەرێمی کوردستان]] -- چاپی یەکەمی ساڵی ٢٠١٠ --- لاپەڕە ٧٥ ..

* [[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8_طناب %D9%86%D8%AE%D8%A7%D8%B9%DB%8C|ویکی{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} فارسی]]