چەمک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

چەمک ئەوەیە کە مرۆڤ لە وشە تێ ئەگا، بۆیە ھەندێ جار پێی ئەوترێ ''تێگەیشتە'' یان ''تێگەھ''.<ref>فەرھەنگا زاراڤەیێن تەکنیکی، [[حەسەن گونەیلی]]، لاپەڕەی ١١٧.</ref> بە زمانێکی تر، بۆ ھەر چەمکێک وشەیەک ھەیە. بۆ نموونە، وشەی «سەگ» زاراوەیەکە بۆ دەستنیشانکردنی ئەو چەمکەی کە سەگێک ئەوەیە. ھەموو ئەو شتانەی کەسێک لەبارەی سەگێکەوە دەزانێئەزانێ ئەبێتە چەمکی زاراوەی سەگ. لەوانەیە چەند زاراوەی جیاواز ئاماژە بە یەک چەمک بکەن، بۆ نموونە، «ترێ» و «ھەنگوور» ھەردوو ئاماژە بە یەک چەمک ئەکەن. لە ھەر زماندا بۆ ھەر چەمکێک زاراوەیەک بوونی ھەیە (یان، ھەروا کە وترا، چەند زاراوە)، ئەگەر نەبێ، ئەوا زمان ھەوڵ ئەدا بۆی بتاشێ یان لە زمانەکانی ترەوە بۆی قەرز بکا.