چەمک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aza (لێدوان | بەشدارییەکان) بNo edit summary |
Aza (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
||
ھێڵی ١:
'''چەمک''' لە فەرھەنگە کوردییەکاندا بە «مانا و مەبەستی شت» لێک دراوەتەوە.<ref>لە [[فەرھەنگی خاڵ|فەرھەنگی خاڵدا]] بۆ وشەی چەمک نووسراوە «مەعنا و مەبەستی شت». لە [[ھەنبانەبۆرینە|ھەنبانەبۆرینەدا]] لە بەرانبەر چەمکەوە ھاتووە «مەبەست، مەتڵەب».</ref> ئەمە ئەوە ئەگەیەنێ کە بۆ نموونە کاتێ ئەوترێ «چەمکی ئازادی» یانی مەبەست لە ئازادی ھەرچییەکە، ئەوە. چەمک ئەوەیە کە مرۆڤ لە وشە تێدەگا، بۆیە ھەندێجار پێی ئەوترێ ''تێگەیشتە'' یان ''تێگەھ''.<ref>فەرھەنگا زاراڤەیێن تەکنیکی، حەسەن گونەیلی، لاپەڕەی ١١٧.</ref>
'''چەمک''' یان '''تێگەیشتە''' یەکەی [[ناسین|ناسینە]] لە ''[[واتا|واتادا]]'' — [[بیرۆکە|بیرۆکەیەکی]] [[دەرھەستکاری|دەرھەست]] یان [[ھێما|ھێمایەکی]] [[زەین|زەینییە]] کە ھەندێجار وەکوو "یەکەی [[زانین]]" پێناسە دەکرێ و خۆی لە ژمارەیەک یەکەی دیکە دروست بووە کە پیان دەوترێ تایبەتمەندییەکان یان خسڵەتەکانی چەمک.
بەو ناوەی کە بۆ دەستنیشانکردنی چەمکێک بەکار دەچێ (مۆرکی لکاو بە چەمکەوە) دەوترێ [[زاراوە]]. بۆ نموونە، وشەی "سەگ" زاراوەیەکە بۆ دەستنیشانکردنی ئەو چەمکەی کە سەگێک ئەوەیە، ھەموو ئەو شتانەی کەسێک لەبارەی سەگێکەوە دەزانێ دەبێتە چەمکی زاراوەی سەگ. لەوانەیە چەند زاراوەی جیاواز ئاماژە بە یەک چەمک بکەن، بۆ نموونە، ترێ و ھەنگوور ھەردوو ئاماژە بە یەک چەمک دەکەن. لە ھەر زماندا بۆ ھەر چەمکێک زاراوەیەک بوونی ھەیە (یان، ھەروا کە وترا، چەند زاراوە)، ئەگەر نەبێ، ئەوا زمان ھەوڵ دەدا بۆی بتاشێ یان لە زمانەکانی ترەوە بۆی قەرز بکا.
| |||