ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

عوسمانی کوری ئەرتوغول کە سەرۆک ھۆزێکی تورکی بوو، لە دوادواکانی سەدەی سیزدەھەمدا توانی قەوارەیەکی سیاسی نوێ بنیاد بنێت. ئەم قەوارەیە کەسەرەتا لە بەشێکی بچووکی باکوری ڕۆژئاوای ئەنادۆل پێک ھاتبوو بە میرنشینی عوسمانی ناوی دەرکرد، بەڵام عوسمانیەکان لە ھەوڵی فراوانخوازی بەردەوام بوون، تەنانەت لە نیوەی دووەمی سەدەی چواردە توانیان پەلبھاون بۆ خاکی ئەوروپای ڕۆژھەڵاتیش. ئەمانە ھەموو لەسەر حیسابی میرنشین و ھێزەکانی دەوروبەریان بوو. بەتایبەتی دەوڵەتی بێزەنتی کە لە ڕۆژھەڵاتی ئەورووپا بوو. ھەندێ ناوچەی ڕۆژئاوای ئەنادۆڵیشی لە ژێر دەستدابوو. ئەم میرنشینە کە لەو ماوەیەدا ببوە دەوڵەتێکی بەھێز و فراوان، بەھۆی خێرا گۆڕانی سنوری دەسەڵاتی پایتەختێکی جێگیر و بەردەوامی نەبوو، تاساڵی ١٤٥٣ سوڵتان محەمەدی دووەم ناسراو بە محەمەدی فاتیح شاری قوستەنتینیەی پایتەختی بێزەنتی داگیرکرد. ئەم شارە کە ناوی گۆڕا ئەستەمبوڵ یان ئەستانبوڵ بووە پایتەختی دەوڵەتی عوسمانی تا لە ناوچونی دەوڵەتەکە لە بیستەکانی سەدەی بیستەم.

سەرەنجام ئەم دەوڵەتە لە سەرەتای سەدەی شازدەھەمدا بوو بە ئیمپراتۆریەتێکی گەورە، کە ڕۆژئاوای ئەنادۆڵی لەخۆدەگرت لە پاڵ دەڤەرێکی فراوانی ئەوروپای ڕۆژھەڵات. بەمەش عوسمانیەکان ھێزێکی گرنگی جیھانی ئیسلامیان پێک دەھێنا لە پاڵ دەوڵتی [[سەفەوی]] و ھەروەھا دەوڵەتی مەمالیک کە وڵاتی شام و [[میسر]]دا فەرمانرەواییان دەکرد.

 

[[af:Ottomaanse Ryk]]

[[hy:Օսմանյան կայսրություն]]

[[ia:Imperio Ottoman]]

[[io:Otoman imperio]]

[[is:Tyrkjaveldi]]