ئێران: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

{{زانیاریدانی_وڵات

|ناو_خۆماڵی = '''جمھوری اسلامی ایران'''<br />''Jomhuri-ye Eslāmi-ye Irān''

|نیشانی_نەتەوەیی_وێنە = Coat of arms of Iran.svg

|نیشانی_نەتەوەیی_جێگر =

|دروژمی_نەتەوەیی =

|سروودی_نیشتمانی =

|نەخشە_سەردێڕ =

|پایتەخت = [[تاران]]

|شار_گەورەترین = پایتەخت

|زمانەکان_فەرمی = [[فارسی]]

|ڕەگەز_گرووپەکان =

|ethnic_groups_year =

|جۆری_دەسەڵات = کۆماری ئیسلامی

|پلەی_سەرۆک١ = ڕێبەر

|ڕێکەوتی_سەربەخۆیی٩ =

 

|area_magnitude =

|ڕووبەر_م.٤گ =

|مەزەندەی_ژمارەی_دانیشتوان =

|پلە_مەزەندەی_دانیشتوان =

|ساڵی_مەزەندەی_دانیشتوان =

|چڕیی_دانیشتوان_ک.م.٤گۆش =

|چڕیی_دانیشتوان_م.٤گۆش =

|پەراویز١ =

}}

 

 

دەستەڵاتی سیاسی لە ئێراندا لە سەر بنەمای [[یاسای بنەڕەتی]]ی پەسندکراوی ساڵی [[١٩٧٩]] (١٣٥٨ی ک.‌ھ) و پێداچوونەوەی ساڵی [[١٩٨٩]] (١٣٦٨ی ک.ھ) داڕێژڕاوە. بەرزترین پلەی دەستەڵاتی ڕەسمی ئێران لە دوای سەرکەوتنی شۆڕشی ١٩٧٩، ویلایەتی فەقیھ‌ە کە ئێستا لە دەستی [[سەید عەلی خامنەیی]] دایە. [[ئیسلام]] دینی ڕەسمی، [[شیعە]] مەزھەبی ڕەسمی و [[فارسی]] زمانی ڕەسمی ئێرانە. ئێران وەکو وڵاتێکی پێکھاتوو لە چەند نەتەوە، مێژوویەکی کۆنی ھەیە و یەکێک لە مێژووییترین وڵاتانی جیھانە.

ئێران بە ھۆی ھەبوونی لە ناوچەی [[ئەوراسیا]] دا جێگایەکی تایبەتی ھەیە. ئەم وڵاتە ئەندامی ڕێکخراوی [[نەتەوە یەکگرتووەکان]]، بزووتنەوەی وڵاتانی بێ لایەن، ڕێکخراوی کۆنفرانسی ئیسلامی، [[ئۆپێک]] و ڕێکخراوی [[ئێکۆ]] یە. ئێران ھێزێکی ناوچەیی‌یە لە باکووری ڕۆژئاوای ئاسیا دا و جێگایەکی گرینگی لە ئابووری جیھاندا بە بۆنەی ھەبوونی [[نەوت]]، سەنعەتی [[پێترۆشیمی]] و [[گازی سرووشتی]] بەدەست ھێناوە.

 

 

 

== خەڵک ==

ئێران کۆمەڵگایەکی زۆرڕەنگە، زمانگەل، ئایینگەل و ئیتنیکگەلێکی زۆر لە نێو جۆگڕافیای ئێراندا دەژین. ژمارەی دانیشتوانی ئێران لە درێژایی سەدەی بیستەمدا بە شێوازێکی بەتەوژم زۆر بوو؛ بە شێوەیێک کە دانیشتوانی ١٩ ملیۆن کەسی ئێران لە ساڵی ١٩٥٦ بوون بە ٧٥ ملیۆن کەس لە ساڵی ٢٠٠٩دا.<ref>https://web.archive.org/web/20090214041911/http://www.un.org/Depts/escap/pop/journal/v10n1a1.htm</ref><ref>http://countrystudies.us/iran/32.htm</ref> بەڵام لە ساڵانی سەرەتایی [[سەدەی بیست و یەکەم|سەدەی بیستەم]] ڕێژەی زاوزێی خەڵکی ئێران دابەزی.<ref>http://www.dw.de/dw/article/0,,16112833,00.html?maca=per-rss-per-all_volltext-5613-xml-mrss</ref>

 

== زمان ==

 

 

 

{{وڵاتەکانی ئاسیا}}

{{وڵاتانی ڕۆژھەڵاتی ناوین}}

[[پۆل:دەوڵەتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان]]

[[پۆل:ڕۆژاوای ئاسیا]]