یەکێتیی سۆڤیەت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

یەکێتی سۆڤیەت دەوڵەتێکی تاک-پارتی بوو<ref>سیستەمی تاک پارتی لەلایەن حیزبی کۆمۆنیستی یەکێتیی سۆڤیەت ، http://www.historylearningsite.co.uk/party_systems.htm</ref> لەلایەن پارتی کۆمۆنیستەوە حوکم دەکرا<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Communist_Party_of_the_Soviet_Union</ref><ref>{{cite web |url=http://education.yahoo.com/reference/encyclopedia/entry/CommunisUSSR |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate= ٦ی ئابی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111029210220/http://education.yahoo.com/reference/encyclopedia/entry/CommunisUSSR |archivedate=٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ }}</ref> لە دامەزراندیەوە ھەتا ھەڵوەشانی لە کۆتاییەکانی ١٩٩١<ref>http://www.coldwar.org/articles/90s/fall_of_the_soviet_union.asp</ref>.

لە ١٧ەی ئۆکتۆبەر ساڵی [[١٩١٧]] بە بە بڕیارو پلانێکی نەخشە بۆداڕێژراوی پێشوەختی [[ڤلادیمیر لێنین]] <ref>{{cite web |url=http://www.stel.ru/museum/Russian_revolution_1917.htm |title=وەشانی ئەرشیڤکراو |accessdate= ٦ی ئابی ٢٠١٣ |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130704001659/http://www.stel.ru/museum/Russian_revolution_1917.htm |archivedate= ٤ی تەممووزی ٢٠١٣ }}</ref>و زۆرایەتی مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی حزبی سۆسیال دیموکراتی کرێکاری ڕووسیا[[بەلشەڤی]] و بە فەرماندەیی [[لیۆن ترۆتسکی]]<ref>ڕۆڵی تڕۆتسکی لە شۆڕشی ئۆکتۆبەر ، http://www.trotsky.net/russian_revolution.html</ref>، کرێکاران و سەربازان و جوتیاران و ژنان و لاوانی ڕێکخراو لە حزبی بەلشەفی و شوراکاندا لە ھەموو لایەکەوە ھێرشیان بردە سەر حکومەتی کرنیسکی کادیت و ھاوکارەکانی لە سۆسیال شۆڕشگێڕەکان و مەنشەفییەکان و لە ماوەیەکی کەمدا و بە کەمترین زیانی گیانی، کە لە ژمارەی پەنجەکانی مرۆڤێک تێپەڕی نەدەکرد، دەستیان بەسەر کۆشکی زستانەی حکومەت لە پێترۆسبورگدا گرت و زۆربەی سەرانی حکومەتیان دەست بەسەر کرد. ئەمەش بووە سەرەتای چەخماخەیەک بۆ ھێرش بردنە سەر زۆربەی ھەرە زۆری دامودەزگاکانی حکومەتی کرنیسکی لە سەراسەری ڕووسیا بەم شێوە لە کەمترین ماوەدا حزبی بۆلشەڤی بۆ یەکجاری کۆتایی بەدەسەڵاتی چەند سەدەی ئیمپراتۆری تزاری و ھەشت مانگەی حکومەتی بۆرژوایی کرنیسکی ھێنا و لە جێگای دا دەسەڵات و حکومەتی کۆماری شورایی کرێکاران و جوتیاران و سەربازان، کە ڕێکخراو بوون لە شوراکان و ئەرتەشی سوردا، ڕاگەیاند.

پێڕستی کۆمارەکانی سۆڤیەت لەمانە پێکھاتبوون<ref>پێڕستی کۆمارەکانی سۆڤیەتی p://en.wikipedia.org/wiki/Republics_of_the_Soviet_Union#The_republics_and_the_dissolution_of_the_Soviet_Union{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}