میرنشینی ھەکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
پۆل، داڕێژە:بیرخستنەوەی وێب، پاکسازی و باشترکردن
ھێڵی ١:
{{ئامادەکردن}}
[[File:Qudshanis-Hakkari_Mar_Shimon_house.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Qudshanis-Hakkari_Mar_Shimon_house.jpg|وێنۆک|250x250پیکسڵ]]
 
[[File:Qudshanis-Hakkari_Mar_Shimon_houseHakkari Mar Shimon house.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Qudshanis-Hakkari_Mar_Shimon_houseHakkari Mar Shimon house.jpg|وێنۆک|250x250پیکسڵ]]
<big>میرنشینی ھەکاری</big> (بە سریانی ܣܘܪܝܝܐ بەعربی هكّاري بە ئینگلیزی hakkari) لە ھەرێمی جۆلە مێرگ لە باکوری کوردستان لە سەدەی سێزدەیەمی زایینیەوە دەرکەوتووە
ھەکاری ناوچەیەکی شاخاوییە، میرنشینی ھەکاری دەکەوتە نێوان گۆلی وان، شاری وان و خۆشاوی. پایتەختی میرنشینی ھەکاری شاری چۆلەمێرگ بوو لەبەر ئەوەی ئەم میرنشینە لە ھەرێمێکی چیاییدا بوو، دەیتوانی خۆی لە دوژمن بپارێزێ و بژێ.
 
<big>میرنشینی ھەکاری</big>'''{{PAGENAME}}''' ( بە [[سریانی]]: ܣܘܪܝܝܐ بەعربی({{بە عەرەبی|هكّاري}}) و به (بە [[ئینگلیزی]]: hakkari) لە ھەرێمی جۆلە مێرگ لە باکوریباکووری کوردستان لە سەدەی سێزدەیەمی زایینیەوە دەرکەوتووە .
== دەربارەی میرنشین و وڵاتانی تر ==
ھەکاری ناوچەیەکی شاخاوییە، میرنشینی ھەکاری دەکەوتەدەکەوێتە نێوان گۆلی وان، شاری وان و خۆشاوی. پایتەختی میرنشینی ھەکاری شاری چۆلەمێرگ بوو لەبەر ئەوەی ئەم میرنشینە لە ھەرێمێکی چیاییدا بوو، دەیتوانی خۆی لە دوژمن بپارێزێ و بژێبژی.
بۆیەش ھەتا دەھات بەھێز دەبوو دەوڵەتی عوسمانی لەم میرنشینە دەترسا، بۆیە زۆر جار لەشکری دەناردە سەر گوندەکانی دەوروبەری میرنشینی ھەکاری و کاولی دەکردن و مووچەخۆر و ڕۆشنبیرانی کوردیان لەو ھەرێمە دەر دەکرد لەبەر ھێرش و زوڵم و زۆرداریی عوسمانییەکان، خەڵک پەنایان دەبردە بەر میرنشینی ھەکاری و ھێزی ئەم میرنشینەش ھەتا دەھات زیادی دەکرد. ھێزی چەکداری لە ٤٠٠٠٠ (چل ھەزار) زێدەتر بوو
 
== دەربارەی میرنشین و وڵاتانی تر ==
لە لایەکی ترەوە دەوڵەتی فارسیش ترسی ئەم میرنشینەی لێ نیشتبوو، بۆیە جارەناجارێک بە لەشکری زۆر مەزنەوە ھێرش دەبردە سەری، بەڵام میرنشینی ھەکاری بەردەوام سەربەخۆییی خۆی دژی عوسمان و فارس بە سەرفەرازی پاراستووە. ئەمەش بەتایبەتی لە سەردەمی مستەفا پاشای ھەکاریدا کە میرنشینەکەی زۆر بەھێز بووبوو
بۆیەش ھەتا دەھات بەھێز دەبوو و دەوڵەتی عوسمانی لەم میرنشینە دەترسا، بۆیە زۆر جار لەشکری دەناردە سەر گوندەکانی دەوروبەری میرنشینی ھەکاری و کاولی دەکردن و مووچەخۆر و ڕۆشنبیرانی کوردیان لەو ھەرێمە دەر دەکرد لەبەر ھێرش و زوڵم و زۆرداریی عوسمانییەکان، خەڵک پەنایان دەبردە بەر میرنشینی ھەکاری و ھێزی ئەم میرنشینەش ھەتا دەھات زیادی دەکرد. ھێزی چەکداری لە ٤٠٠٠٠ (چل ھەزار) زێدەتر بوو.
 
لە لایەکی ترەوە دەوڵەتی فارسیش ترسی ئەم میرنشینەی لێ نیشتبوو، بۆیە جارەناجارێک بە لەشکری زۆر مەزنەوە ھێرش دەبردە سەری، بەڵام میرنشینی ھەکاری بەردەوام سەربەخۆییی خۆی دژی عوسمان و فارس بە سەرفەرازی پاراستووە. ئەمەش بەتایبەتی لە سەردەمی مستەفا پاشای ھەکاریدا کە میرنشینەکەی زۆر بەھێز بووبوو.
ھەرچەندە میرنشینی ھەکاری لەم دواییەی سەردەمی عوسمانییەکاندا ناوی نەمابوو، بەڵام دەوڵەت تاکوو ئەمڕۆش نەیتوانیوە بە تەواوی دەس بەسەر ئەو ھەرێمەدا بگرێ
 
ھەرچەندە میرنشینی ھەکاری لەم دواییەی سەردەمی عوسمانییەکاندا ناوی نەمابوو، بەڵام دەوڵەت تاکوو ئەمڕۆش نەیتوانیوە بە تەواوی دەسدەست بەسەر ئەو ھەرێمەدا بگرێ
ھێز و دەست ڕۆیشتوویی میرەکانی و دەسەڵاتیان ھەر لە زێی گەورە تا دەریای وان ی گرتۆتەوە
لە رۆژھەلاتیش زۆرجاران دەسەڵاتیان گەیشتۆتە سەلماس و خوی.
 
ھێز و دەست ڕۆیشتوویی میرەکانی و دەسەڵاتیان ھەر لە [[زێی گەورە]] تا [[دەریای وان ]]ی گرتۆتەوە و لە رۆژھەلاتیش زۆرجاران دەسەڵاتیان گەیشتۆتە سەلماس و خوی.
بنەماڵەی میرانی ھەکاری لە نێوکورداندا بەخانەدانی و حورمەتی نێوانیان ڕۆیشتووە و وەکوو پاشا و گەورە میر ناسراون و لە دەربارەی خۆیاندا مشور خۆرو بەکاربوون و لەسەردەم ئەو شارو دێھاتانەی قەلەمرەویاندا
 
بنەماڵەی میرانی ھەکاری لەلەنێو کورداندا نێوکورداندابە بەخانەدانیخانەدانی و حورمەتی نێوانیان ڕۆیشتووە و وەکوو پاشا و گەورە میر ناسراون و لە دەربارەی خۆیاندا مشور خۆروخۆر و بەکاربوون و لەسەردەملە سەردەم ئەو شاروشار و دێھاتانەی قەلەمرەویانداقەڵەمڕەویاندا زۆریان بەرەو ئاوەدانی بردووە.
زۆریان بەرەو ئاوەدانی بردوە
 
== لە بەناوبانگترین میرەکانیان ==
* '''میر ئەسەدەدین موسا'''
<pre>
* '''عیمادەدین موجلی '''
'''میر ئەسەدەدین موسا'''
'''عیمادەدین موجلی '''
 
== ئەمانەش ببینە ==
</pre>
{{ھەتیو}}
 
== سەرچاوەسەرچاوەکان ==
کتێبی* کۆمەلایەتیپەرتووکی کۆمەڵایەتی پۆلی 9٩ لاپەرە ١٢٦
* {{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر = https://ar.wikipedia.org/wiki/هكاري_(منطقة)|سەردێڕ = ھکّاری|زمان = عەرەبی|سەردان = ٧ی ئەیلوولی ٢٠١٧}}
 
[[پۆل:بێپۆل]]
https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%8A_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%A9)