کۆدەکەی دا ڤینچی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''کۆدەکەی داڤینشی''' ڕۆمانێکی نهێنینھێنی ئامێزە لە نووسینی [[دان براون|دان بڕاونە]] و لە ساڵی ٢٠٠٣ دەرچووە. ڕۆمانەکە بە چیڕۆکێکی نهێنینھێنی ئامێز لە ساتی کوشتنی بەڕێوبەری مۆزەخانەی لۆڤەرەوە دەستپێدەکا و لە دواساتەکانی ژیانی چەند تێبینییەک بەجێدەهێڵێبەجێدەھێڵێ. لەگەڵ تێبینییەکاندا '''ڕۆبەرت لانگدن'''ی هێماناسھێماناس و پرۆفیسۆری هارڤاردھارڤارد تێوەدەگلێ و لەگەڵ '''سۆفی نیڤو'''ی پۆلیسی کۆدشکێن و نەوەی بەڕێوبەری کوژراو، دەکەونە نێو جەنگێکی سەدەهاسەدەھا ساڵەی دەسەڵاتدارانی کریستیانی و مریدانی سایۆنەوە. ڕۆمانەکە لە ئامارێکی ساڵی ٢٠٠٩دا دەرکەوت کە ٨٠ ملیۆنمیلیۆن دانەی لێ فرۆشراوە و وەرگێڕدراوەتە سەر ٤٤ زمان و لە ٢٠١٦شدا وەرگێڕدرایە سەر زمانی کوردی. لە ساڵی ٢٠٠٦یشدا فیلمێک بە هەمانھەمان ناو دەرکرا کە چیڕۆکەکەی لە کتێبەکە وەرگیراوە و لە نواندنی ئەکتەری ناودار [[تۆم هانکسھانکس]]ە.

ئەمجارەیان ڕۆبەرت لانگدن لە فەڕەنسا دەدۆزینەوە. لەخۆوە و لەوگۆڕە چاوش دێنە دووی و گاسی دەکەن بۆ ئەوەی ڕوودانی کوشتنی بەڕێوبەری مۆزەی لۆڤەر ببینێ و هۆکارەکەیھۆکارەکەی دیاریبکا. لەوێوە، ئافرەتێکی بلیمەت دەناسێ بەناوی سۆفی نیڤو کە پۆلیسێکی کۆدەشکێنە و لە هەمانکاتداھەمانکاتدا نەوەی بەڕێوبەری کوژراوە. بێ ئەوەی بیانەوێ زنجیرەیەک ڕووداوی تراژیدی و ناخۆش دێتە ڕێیان و ئەوانیش بەخۆیان و مێشکە بلیمەتەکانیانەوە چارەسەر دەدۆزنەوە. هەتاوەکوھەتاوەکو ئەوەیان بۆ دەردەکەوێ کە کەوتوونەتە نێو گێژاوێکی زۆر قووڵ. گێژاوی جەنگێکی مێژوویی. جەنگێک کە سەدان ساڵە بوونی هەیەھەیە و هەتاھەتا ئێستاکەش کۆتایی نەهاتووەنەھاتووە. جەنگێک لە نێوان دەسەڵاتدارانی مەسیحی و مریدانی سایۆنەوە. مریدانی سایۆن ئەو دەستەیەی کە سەدان ساڵە دامەزراوە و پارێزگاری لە نهێنییەکینھێنییەکی زۆر گرنگ دەکەن. لانگدنیش، بە یارمەتی سۆفی و کۆنە هاوڕێیھاوڕێی سێر لای تیبینگ، لە ڕێی چەند تابلۆیەکی [[لیۆناردۆ دا ڤینچی|داڤینشی]]یەوە دەبێ ئەو نهێنییەنھێنییە بدۆزنەوە، بەڵام چەندین لەمپەر دەکەوێتە پێشیان. لە ڕێگەی ئەم ڕۆمانە و بە درێژایی چیڕۆکەکە ئاشنای چەندین ڕووداوی مێژووی دەبین. ماری ماجدەلینا کێیە؟ ئایا عیسا کوڕی خوابوو، یان مرۆڤێکی ئاسایی؟ ئایا عیسا هاوسەرگیریھاوسەرگیری کرد و منداڵی هەبوون؟ھەبوون؟ وەڵامی هەمووھەموو ئەم پرسیارانە لە خوێندنەوەی ڕۆمانەکە دەستدەکەون.

دین چییە، ئەرێ پێش سەرهەڵدانیسەرھەڵدانی ئەو سێ دینە بەربڵاوەی جیهانجیھان (جولەکایەتی، کریستیانێتی، ئیسلام) ئاین چ شەقڵێکی بەخۆیەوە گرتبوو، لە دینە سەرەتاییەکاندا چی بە چەق، بە کرۆک و ماک دادەندرا؟ ڕۆڵی ژن، وەک مێینە، وەک شتێک توانای ئافەریدەکردنی شتی دیکەی هەبێ،ھەبێ، چۆن بیندراوە؟ ئایا لەبەر سەرهەڵدانیسەرھەڵدانی دەسەڵاتی پیاوسالاری لە ڕێی هەرھەر سێ دینەکانە، لەبەر سەرکوتکردن، گرتن، ڕاوەدوونان، کوشتن و سوتاندن. بیرمەندان، هونەرمەندان،ھونەرمەندان، ئەندازایاریان پەنایان نەبردۆتە بەر نیشانە و هێماھێما کۆنەکان و لەگەڵ هیھی ئەمڕۆیان تێهەڵکێشتێھەڵکێش کردبێ؟ شتێک تامی هەردووھەردوو بەرەکەی لێبێ؟

کۆدەکەی داڤینشی لەڕێی ئەو کۆدانەوە، یەک بەیەکی مەتەڵەکان هەڵدێنێ،ھەڵدێنێ، بۆ ئەوەی ژیانی عیسای مەسیح وەک مرۆڤێکی ئاسایی نیشان بدا، بۆئەوەی مەزنێتی ئەو پیاوە و ڕۆڵی مێژووینی خۆی بخاتەوە چوارچێوە سروشتییەکە، بۆئەوەی ئەو ئاکارە خوایەتییە و ئاسمانییەی لێدابماڵێ و ئینجیلەکان بە دەستکردی مرۆڤ بزانێت و لەوێشەوە پەلوپۆ بۆ سەرجەم دیینەکان بهاوێژێبھاوێژێ. یان بە واتایەکی دیکە پێوەری بە مرۆڤایەتیکردنی دیین و پێغەمبەرەکانیان دابڕێژێتەوە و بیانخاتەوە سەر ڕێڕەوە ڕاستەقینە مێژووینەکەی خۆیان، نەوەک ئەو تێگەیشتنە لە ئاوەز بەدەرەی کە پێی دەگوترێ ئیمان.