| ICAO = ORER
| جۆر = گشتی / سەربازی
| کارپێکەر = حکوومەتی هەرێمیھەرێمی کوردستان
| شار_خزمەتکراو =
| شوێن = [[هەولێرھەولێر]]. [[هەرێمیھەرێمی کوردستان]]
| ناوەند =
| بەرزی-مەتری =
| ماڵپەڕ = [http://erbilairport.com erbilairport.com]
| کردنەوە =
| latd = 36٣٦ | latm = 14١٤ | lats = 15١٥ | latNS = N
| longd = 043٠٤٣ | longm = 57٥٧ | longs = 47٤٧ | longEW = E
| coordinates_region =
| نەخشە_جێگیرکردن =
| سەردێر-ئامار٢ =
| زانیاری-ئامار٢ =
| پەراوێزەکان= }}
}}
[[پەڕگە:Erbil International Airport terminal building.JPG|وێنۆک|300px|تەلاری فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی ھەولێر]]
'''فڕۆکەخانەی ھەولێر''' گەورەترین و فروانترین فرۆکەخانەی کوردستانە.<ref>سەرچاوە:http://www.erbilairport.com/ku/ABUT01/F_ABUT01_03_01.aspx </ref> کە دەکەوێتە [[پارێزگای هەولێرھەولێر]] و بەدووری حەوت کیلۆمەتر لە (قەڵای کۆنی هەولێرھەولێر) ەوە دوورە لەباکوری ڕۆژهەلاتیڕۆژھەلاتی شارەکە.
لە دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێڕاق لە [[٢٠٠٣]]، [[حکومەتی ھەرێمی کوردستان]] بڕیاری دا فڕۆکەخانەیەکی نێودەوڵەتی دروست بکات کە ببێتە دەروازەیەک بەرەو جیھان.
== مێژوو ==
لە بەراوری (١٥کانوونی یەکەمی ٢٠٠٣) یەکەمین فڕۆکە لە فڕۆکەخانەی ھەولێردا نیشتەوە. وەکو فڕۆکەخانەیەکی مەدەنی لە کوردستانی عێڕاق، فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێر بووەتە دەروازەیەک بەرەو جیھان.
له بەراوری (١٥كانوونى یهكهمى ٢٠٠٣) یهكهمین فڕۆكه له فڕۆكهخانهى ههولێردا نیشتهوه. وهكو فڕۆكهخانهیهكى مهدهنى له كوردستانى عێڕاق ، فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتى ههولێر بووهته دهروازهیهك بهرهو جیهان.
فڕۆکەخانەکە لەسەر ھەمان ئەو شوێنە بنیاتنراوە کە تاوەکو ساڵی ١٩٩١ وەکو فڕۆکەخانە و بنکەیەکی سەربازیی لە لایەن رِژێمی بەعسەوە بەکار دەھات. لە دوای رِووخانی ڕژێمی پێشووی عێڕاق لە ٢٠٠٣، حکومەتی ھەرێمی کوردستان بڕیاری دا فڕۆکەخانەیەکی نێودەوڵەتی دروست بکات کە ببێتە دەروازەیەک بەرەو جیھان.
فڕۆكهخانهکە لهسهر ههمان ئهو شوێنه بنیاتنراوه كه تاوهكو ساڵى ١٩٩١ وهكو فڕۆكهخانه و بنكهیهكى سهربازیى له لایهن رِژێمى بهعسهوه بهكار دههات. له دواى رِووخانى ڕژێمى پێشووى عێڕاق له ٢٠٠٣، حكومهتى ههرێمى كوردستان بڕیارى دا فڕۆكهخانهیهكى نێودهوڵهتی دروست بكات كه ببێته دهروازهیهك بهرهو جیهان.
بەھۆی زیادبوونی ژمارەی گەشتیاران و گەشتەکان، حکومەتی ھەرێمی کوردستان بڕیاری دا بە فراوانکردنی تێرمیناڵی فڕۆکەخانە و نۆژەنکردنەوەی فڕگەکە.
بههۆى زیادبوونى ژمارهى گهشتیاران و گهشتهكان، حكومهتى ههرێمى كوردستان بڕیارى دا به فراوانكردنى تێرمیناڵى فڕۆكهخانه و نۆژهنكردنهوهى فڕگهكه.
لە (١/٧/٢٠٠٣) بنیاتنانی فڕۆکەخانە دەستی پێکرد و لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٣ یەککەمین فڕۆکە لە فڕۆکەخانەی ھەولێر نیشتەوە، دوابەدوای ئەوەش گەشتە ڕاستەوخۆکانی نێوان ھەرێمی کوردستان و ووڵاتانی دراوسێ دەستیڵێکرد تاوەکو ساڵی ٢٠٠٥ لەلایەن ھێڵی ئاسمانی کوردستانەوە گەشتە ڕاستەوخۆکان لە نێوان کوردستان و ئەورۆپا ھاتنە ئەنجامدان.
له (١/٧/٢٠٠٣) بنیاتنانى فڕۆكهخانه دهستى پێكرد و له ١٥ى كانوونى یهكهمى ٢٠٠٣ یهككهمین فڕۆكه له فڕۆكهخانهى ههولێر نیشتهوه ، دوابهدواى ئهوهش گهشته ڕاستهوخۆكانى نێوان ههرێمى كوردستان و ووڵاتانى دراوسێ دهستیڵێكرد تاوهكو ساڵى ٢٠٠٥ لهلایهن هێڵى ئاسمانى كوردستانهوه گهشته ڕاستهوخۆكان له نێوان كوردستان و ئهورۆپا هاتنه ئهنجامدان .
سهرۆكىسەرۆکی حكومهتىحکومەتی ههرێمىھەرێمی كوردستانکوردستان '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' بهبە فهرمیىفەرمیی پرۆژهكهىپرۆژەکەی كردهوهکردەوە دواىدوای ئهوهىئەوەی كهکە لهلە (٢٩/٤/٢٠٠٥) تهواوتەواو بوو دواىدوای ئهوهئەوە لهلە (٢٦/٥/٢٠٠٥) فڕۆكهخانهكهفڕۆکەخانەکە كۆدىکۆدی (ORER) ىی لهلە لایهنلایەن ڕێكخراوىڕێکخراوی ( ICAO ) وه پىوە بهخشراپی بەخشرا.
بەھۆی گرنگی گواستنەوەی ئاسمانیی و ھاندانی ڕێبەریی کوردستان و پێشخستنی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێر بۆ ئەوەی بگاتە ئاستێکی نێودەڵەتیی، حکومەتی ھەرێمی کوردستان بڕیاری دا فڕۆکەخانەیەکی نوێ دروست بکات کە ببێتە یەکێک لە گەورەترین فڕۆکەخانە شارستانییەکان لە دوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوو کۆمپانیای (سکۆت ویلسن) ی بەریتانیی دیزاینی فڕۆکەخانەی نوێی دانا و کۆمپانیای (ماکیۆڵ جەنگیز) یش بە ھەماھەنگیی لەگەڵ وەزارەتی شارەوانیی پرۆژەکەیان جێبەجێ کرد.
بههۆى گرنگى گواستنهوهى ئاسمانیی و هاندانى ڕێبهریی كوردستان و پێشخستنى فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتى ههولێر بۆ ئهوهى بگاته ئاستێكى نێودهڵهتیی، حكومهتى ههرێمى كوردستان بڕیاری دا فڕۆكهخانهیهكى نوێ دروست بكات كه ببێته یهكێك له گهورهترین فڕۆكهخانه شارستانییهكان له دواى ڕووخانى ڕژێمى پێشوو كۆمپانیاى (سكۆت ویلسن)ى بهریتانیی دیزاینى فڕۆكهخانهى نوێى دانا و كۆمپانیاى (ماكیۆڵ جهنگیز) یش به ههماههنگیی لهگهڵ وهزارهتى شارهوانیی پرۆژهكهیان جێبهجێ كرد.
== دیزایین ==
فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولیر بە دیزاینێکی کراوە و جوان لەلایەن گروپی (سکۆت ویلسن) دروستکراوە کە بارەگاکەی لە ووڵاتی بەریتانیایە. ئەم گروپە سەربە کۆمپانیایەکی خەڵات ڵێ بەخشراوە لە ھەردوو کاری دیزاین و نەخشەکێشان بە کارکردن لە شوێنە سروشتیی و دروستکراوەکاندا. پڕۆژەکانیان لە جیھاندا بڵاو بوونەتەوە و بریتین لە جوانکاریی سروشتی و دیزاینی شارستانیانە و دروستکردنی باڵەخانە و ڕێگای ووشکانیی و ھێڵی ئاسنین و فڕۆکەخانە.
فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتى ههولیر به دیزاینێكى كراوه و جوان لهلایهن گروپى (سكۆت ویلسن) دروستكراوه كه بارهگاكهى له ووڵاتى بهریتانیایه . ئهم گروپه سهربه كۆمپانیایهكى خهڵات ڵێ بهخشراوه له ههردوو كارى دیزاین و نهخشهكێشان به كاركردن له شوێنه سروشتیى و دروستكراوهكاندا . پڕۆژەکانیان له جیهاندا بڵاو بوونهتهوه و بریتین له جوانكاریى سروشتى و دیزاینى شارستانیانه و دروستكردنى باڵهخانه و ڕێگاى ووشكانیى و هێڵى ئاسنین و فڕۆكهخانه .
بەڵێندەری سەرەکیی، کۆمپانیای (ماکێوڵ چەنگیز) ە کە کۆمپانیایەکی بنیاتنانی لە تورکیا دامەزراوە بە ھەماھەنگی لەگەڵ وەزارەتی شارەوانیی کاردەکات.
بهڵێندهرى سهرهكیى، كۆمپانیاى (ماكێوڵ چهنگیز) ه كه كۆمپانیایهكى بنیاتنانى له توركیا دامهزراوه به ههماههنگی لهگهڵ وهزارهتى شارهوانیى كاردهكات .
فڕۆكهخانهفڕۆکەخانە لهلە نزیكنزیک فڕۆكهخانهىفڕۆکەخانەی كۆنداکۆندا دروستكراوهدروستکراوە كهکە پێشتر بنكهكىبنکەکی سهربازیى بووهسەربازیی بووە. بهفڕگهبەفڕگە كورتهکورتە (٢٨٠٠) مهترییهكهىمەترییەکەی و باڵهخانهكانىباڵەخانەکانی تێرمیناڵهتێرمیناڵە كاتییهكهىکاتییەکەی خواست و داواكاریكانداواکاریکان نهكنەک ههرھەر تهنهاتەنھا بۆ تێرمیناڵێكىتێرمیناڵێکی نوێ بهڵكوبەڵکو بۆ فڕۆكهخانهیهكىفڕۆکەخانەیەکی نوێ زیاد بوون.
بەهۆیبەھۆی دیزانییەنکەیەوە، فڕۆکەخانەکە لەبەرواری (٢٦/٥/٢٠٠٥) کۆدی(ORER)ی لە (ڕێكخراوىڕێکخراوی نێودهوڵهتىنێودەوڵەتی فڕۆكهوانىفڕۆکەوانی شارستانیىشارستانیی - ICAO)ىی وهرگرتوەرگرت.
== تایبەتمەندی ==
فڕۆكهخانهىفڕۆکەخانەی نوێ یهكێكیەکێک لهلە درێژترین فڕگهكانىفڕگەکانی لهلە ههرێمھەرێم و سهرانسهرىسەرانسەری جیهانداجیھاندا ههیهھەیە كهکە درێژییهكهىدرێژییەکەی ''٤٨٠٠'' مهترهمەترە و پانییهكهىپانییەکەی ''٩٠'' مهتره مەترە. ئامادهكراوهئامادەکراوە بۆ كارپێكردنىکارپێکردنی كاتاگۆریىکاتاگۆریی دوو (CAT II) كهکە سیستهمىسیستەمی بهبە ئامێر نێشتنهوهنێشتنەوە (I LS) ىی بۆ دانراوه دانراوە. بههۆىبەھۆی گرفتىگرفتی بهرزبوونهوهىبەرزبوونەوەی پلهىپلەی گهرمیىگەرمیی بۆ سهرووىسەرووی ''٤٣'' ی سیلیزی كهکە دهكاتهدەکاتە(١٢٢ پلهىپلەی فههرهنهایتفەھرەنھایت) لهلە وهرزىوەرزی هاویندا،ھاویندا، ئهمئەم فڕگهفڕگە نوێیهنوێیە بهبە شێوهیهكىشێوەیەکی زۆر چاكچاک لهگهڵلەگەڵ ههڵومهرجىھەڵومەرجی فڕۆكهخانهدافڕۆکەخانەدا دهگونجێدەگونجێ لهگهڵلەگەڵ ئهوهىئەوەی كهکە هێشتاھێشتا زۆرترین فڕۆكهفڕۆکە لهلە كاتهكانىکاتەکانی فێنكفێنک ترىتری شهوداشەودا دێن و دهڕۆندەڕۆن.
== بەشی تەندرووستی ==
=== کلینیک ===
كلینیكیکلینیکی خزمهتگوزارهخزمەتگوزارە پزیشكیهكان،پزیشکیەکان، دهكهوێتهدەکەوێتە فرۆكهخانهیفرۆکەخانەی كۆنکۆن کە ماوەی ٢٤ کاتژـێر لهلە كاركردندایهکارکردندایە بهبە چهندینچەندین جۆری خزمهتگوزاریخزمەتگوزاری پزیشكیپزیشکی وهكووەکو كلینیكیکلینیکی راوێژكاری،راوێژکاری، تهندروستیتەندروستی دهمدەم و ددان، پشكنینیپشکنینی تاقیگهیی،تاقیگەیی، فریاگوزاری سهرهتاییسەرەتایی و بارهبارە لهلە ناكاوهكانناکاوەکان وهوە ههروههاھەروەھا پێكوتانپێکوتان.
=== ئەمبوڵانس ===
لە بارە لەناکاو وکتوپڕەکان بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی فرۆکەخانە لە ڕێگەی بنکەی تەندروستی پاڵپشت بە ئەمبولێنسەکان لە ئامادە باشی دایە.
له باره لهناكاو وكتوپڕهكان بهڕێوهبهرایهتی تهندروستی فرۆكهخانه له ڕێگهی بنكهی تهندروستی پاڵپشت به ئهمبولێنسهكان له ئاماده باشی دایه.
گواستنهوهیگواستنەوەی نهخۆشنەخۆش بهبە ئهمبولێنسئەمبولێنس لهلە خاڵی پشكنینپشکنین بۆ شوێنی سهفهركردنسەفەرکردن و بهبە پێچهوانهوهپێچەوانەوە.
=== بەشی هاتنھاتن ===
تیمی تهندروستیتەندروستی ئۆفیسی هاتنھاتن ههڵدهستێتھەڵدەستێت بهبە پێدانی پێكوتهپێکوتە دژی ههندێكھەندێک نهخۆشینەخۆشی گواستراوهگواستراوە بهبە تایبهتیتایبەتی بۆ گهشتیاریگەشتیاری وڵاتانی توشبوو بهبە بهتابەتا.
تیمی تهندروستیتەندروستی لهلە ڕێگهیڕێگەی كامیرایکامیرای گهرمپێوگەرمپێو ههڵدهستێتھەڵدەستێت بهبە پێوانی پلهیپلەی گهرمیگەرمی لهشیلەشی گهشتیارانگەشتیاران بۆ زانینی ههرھەر زیاد بوونێكیبوونێکی پلهیپلەی گهرمیگەرمی.
=== بەشی چوون (سەفەرکردن) ===
ئۆفیسی چوون ههڵدهستیتھەڵدەستیت بهبە پێشكهشكردنیپێشکەشکردنی خزمهتگوزاریخزمەتگوزاری تهندروستیتەندروستی 24٢٤ كاتژمێرکاتژمێر لهلە كاتیکاتی ڕووداوی كتووپڕکتووپڕ وفریاگوزاری سهرهتاییسەرەتایی لهلە ناوچهیناوچەی سهفهركردنسەفەرکردن.
ڕێگهپێدانیڕێگەپێدانی (ڕاپۆرتی) پزیشكیپزیشکی پێویستهپێویستە لهملەم بارانهدابارانەدا:
* كاتێكکاتێک باری تهندروستیتەندروستی گهشتیارگەشتیار لهلە گوماندا بێت بۆ توانای كهسهكهکەسەکە لهلە گهشتگەشت كردنکردن بهبە فرۆكهفرۆکە وهكووەکو كاتیکاتی دووگیانی، نهخۆشینەخۆشی تازه،تازە، نهشتهرگهری،نەشتەرگەری، پێكانهكانپێکانەکان یاخود ناجێگیری باری تهندروستیتەندروستی لهلە ناكاوناکاو یان درێژخایهندرێژخایەن.
* لهلە كاتیکاتی ههبوونیھەبوونی پێداویستی پزیشكیپزیشکی وهكووەکو ئۆكسجین،ئۆکسجین، گوێزهرهوه،گوێزەرەوە، ئامێری پزیشكیپزیشکی.
* دهربارهیدەربارەی ههرھەر بارێكبارێک كهکە پێویستی بهبە ڕێگهپێدانیڕێگەپێدانی پزیشكیپزیشکی ههیهھەیە زانیاری تەواو بخوێنەوە.
* نهخۆشنەخۆش لهوانهیهلەوانەیە پێویستی بهبە ڕاپۆرتی پزیشكیپزیشکی ههبێتھەبێت لهلە لایهنلایەن پزیشكیپزیشکی پسپۆر كهکە تێیدا توانای گهشتكردنیگەشتکردنی نهخۆشهكهنەخۆشەکە بهبە فرۆكهفرۆکە ڕوون كرابێتهوهکرابێتەوە یان ههبوونیھەبوونی ههرھەر ئاستهنگێیكئاستەنگێیک یان پێداویستی تایبهتتایبەت بهبە باری نهخۆشهكهنەخۆشەکە باسكرابێتباسکرابێت.
===هۆبهی كاروباریھۆبەی کاروباری یاسایی ===
ھەموو کارە یاساییەکانی بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی فرۆکەخانە دەکات لەگەڵ وەرگرتنی بەڵێن نامەی یاسایی لە خاوەن (کۆمپانیا) بارە خۆراکیانەی کەوا لە ڕێگای ھۆبەی پاراستنی تەندروستی ڕێگە پێدانیان بۆ دەکرێت پاش وەرگرتنی رێکارە ئیدارییەکان.
ههموو كاره یاساییهكانی بهڕێوهبهرایهتی تهندروستی فرۆكهخانه دهكات لهگهڵ وهرگرتنی بهڵێن نامهی یاسایی له خاوهن (كۆمپانیا) باره خۆراكیانهی كهوا له ڕێگای هۆبهی پاراستنی تهندروستی ڕێگه پێدانیان بۆ دهكرێت پاش وهرگرتنی رێكاره ئیدارییهكان.
=== ھۆبەی فرۆکەوانی ===
===هۆبەی فرۆكهوانی===
تایبەتە بە سەرپەرشتی کردن و ئەنجام دانی ھەموو پشکنینە پزیشکییەکانی کارمەندانی فرۆکەوانی و بەشی تاوەری فرۆکەخانە لە کاتی وەرگرتن و دووبارە پشکنینی ساڵانەی کارمەندان.
تایبهته به سهرپهرشتی كردن و ئهنجام دانی ههموو پشكنینه پزیشكییهكانی كارمهندانی فرۆكهوانی و بهشی تاوهری فرۆكهخانه له كاتی وهرگرتن و دووباره پشكنینی ساڵانەی كارمهندان.
===هۆبهی ھۆبەی پاراستنی تهندروستیتەندروستی ===
سەرپەریشتی کردنی ھەموو جۆرەکانی پێکوتەو چاودێری کردنی ھێنان و ھەناردەی ئەو خۆراکانەی کە بۆ بەکارھێنانی مرۆیی دەگونجێت.
سهرپهریشتی كردنی ههموو جۆرهكانی پێكوتهو چاودێری كردنی هێنان و ههناردهی ئهو خۆراكانهی كه بۆ بهكارهێنانی مرۆیی دهگونجێت.
فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولیر بە ھاوکاری ١١ کۆمپانیای بارھەڵگر بۆ زیاتر لە ٢٣ شوێنی مەبەست خزمەتگوزاری پێشکەش دەکات.
فڕۆکەی ھێڵی ئاسمانی نەمساویی گەشتەکانی خۆی بۆ ڤیەننا ھەفتانە لە دوو ڕۆژ زیاد کردووە بۆ پێنج ڕۆژ لە حەفتەیەکدا لە زۆرترین مانگەکانی وەرزی ھاویندا. گەشتە ئاسمانییەکان لە ڕێگای ئەتڵەس جێت بۆ ئەستەمبۆڵ و (مێد ئێر) بۆ بەیروت تا ڕاددەیەک پرِ گەشتیارن.
فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتى ههولیر به هاوكارى ١١ كۆمپانیاى بارههڵگر بۆ زیاتر له ٢٣ شوێنى مهبهست خزمهتگوزارى پێشكهش دهكات.
مانگانە زیاتر لە ٧٠٠ گەشتی ئاسمانیی (نیشتن و فڕین) لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی ھەولێر ئەنجام دەدرێ.
فڕۆكهى هێڵى ئاسمانی نهمساویی گهشتهكانى خۆى بۆ ڤیهننا ههفتانه له دوو ڕۆژ زیاد كردووه بۆ پێنج ڕۆژ له حهفتهیهكدا له زۆرترین مانگهكانى وهرزى هاویندا. گهشته ئاسمانییهكان له ڕێگاى ئهتڵهس جێت بۆ ئهستهمبۆڵ و (مێد ئێر) بۆ بهیروت تا ڕاددهیهك پرِ گهشتیارن.
مانگانه زیاتر له ٧٠٠ گهشتى ئاسمانیی (نیشتن و فڕین) له فڕۆكهخانهى نێودهوڵهتى ههولێر ئهنجام دهدرێ.
ئەو شارانەی بەکاردێن بۆ گەشتی چوون ھاتن.
=== بارھەڵگرەکان ===
===بارهەڵگرەکان===
* Air Berlin
* Gulf Air
* Iraqi Airways
* Atlas Jet
* Med Airways
* Austrian Airlines
* Royal Jordanian Airlines
* AVE.com Viking Airline
=== نێوخۆی وڵات ===
* [[سلێمانی]].
* [[بەغدا]].
* [[نەجەف]].
=== نێودەوڵەتیی ===
* [[عهممانعەممان]].
* [[دوبەی]].
* [[میونخ]].
* [[ئهسینائەسینا]].
* [[دوسلدۆرف]].
* [[ورمێ]].
* [[ئەمستەردام]].
* [[فرانکفورت]].
* [[ستۆكهۆڵمستۆکھۆڵم]].
* [[ئەبووزەبی]].
* [[گۆتنبۆرگ]].
* [[تاران]].
* [[بهحرێنبەحرێن]].
* [[ئەستەمبوڵ]].
* [[ڤیێنا]].
* [[بهیروتبەیروت]].
* [[لهندهنلەندەن]].
* [[كۆبنهاگنکۆبنھاگن]].
* [[مالمۆ]].
* [[دیمهشقدیمەشق]].
* [[مەنچستەر]].
</center>
== سەرچاوەکان ==
* [http://erbilairport.net/ku/ ماڵپەڕی فڕۆکە خانەی ھەولێری نێودەوڵەتی.]
{{Reflist}}
|