ویکیپیدیا

ڤۆیجر ١: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
No edit summary
شائەمراز، چاکسازی
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Voyager spacecraft.jpg|وێنۆک|ڤۆی ئەگێڕ١ . گەشتکەر١]]
'''گەشتکەر ١''' (بە [[ئینگلیزی]]: voyager 1) کەشتیەکی گەردوونیە (بۆشایی ئاسمان) لە چارچێوەی بەرنامەی گەشتکەر ،گەشتکەر،▼
==voyager1==
رووەکەی جوانپۆشکرایە لەلایەن (Jet Propulsion Laboratory) تاقیگەی جوولاندنی فەرارە (هەواھەوا) کە کوورتکراوەی (JPL) کە سەر بە دەزگای [[ناسا]] ی ئەمەریکیە، ▼
▲گەشتکەر ١ (بە [[ئینگلیزی]]: voyager 1) کەشتیەکی گەردوونیە(بۆشایی ئاسمان) لە چارچێوەی بەرنامەی گەشتکەر ،
 
▲رووەکەی جوانپۆشکرایە لەلایەن (Jet Propulsion Laboratory) تاقیگەی جوولاندنی فەرارە(هەوا) کە کوورتکراوەی (JPL) کە سەر بە دەزگای [[ناسا]] ی ئەمەریکیە،
== درێژەی کارەکانی ئەو ئامێرە ==
[[پەڕگە:Voyager.jpg|وێنۆک|وێنەیەکی خەیالی گەشتکەر١]]
===ناردنی کەشتیەکە===▼
 
▲=== ناردنی کەشتیەکە ===
ئەو ئامێرە لەلایەن ناساوە دروستکراوە، و لەلایەنی تاقیگەی جوولاندنی هەوا جوان پۆش کرایە...▼
 
▲ئەو ئامێرە لەلایەن ناساوە دروستکراوە، و لەلایەنی تاقیگەی جوولاندنی هەواھەوا جوان پۆش کرایە...
لە ٥ ئەیلولی سالی ١٩٧٧ ناسا ئامێری گەشتکەر١_ voyager1, ناردە دەرەوەی زەوی .▼
 
▲لە ٥ ئەیلولی سالی ١٩٧٧ ناسا ئامێری گەشتکەر١_ voyager1, ناردە دەرەوەی زەوی .
 
لە ناو دڵی مووشەکی تیتان-٣ ئەی سنتاوەر( Titan IIIE) رەوانی کرد .
[[پەڕگە:Titan 3E with Voyager 1.jpg|90px|بێچوارچێوە|ڕاست|ەشتکەر١ لە نێو مووشەکی تیتان لە ٥ ئەیلوولی ١٩٧٧]]
 
دوو هەفتەھەفتە پێش گەشتکەر١_voyager1، ناسا ئامێری گەشتکەر٢_voyager2, ی رەوەنەی دەرەوەی زەوی کردبوو.
 
کە گەشتکەر ئەو کات لۆ زوحەل و مووشتەری رەوانەکرابوو و دواتریش چوونە دەرەوە لە کۆمەلەی خۆر.
 
ناسا هێزیھێزی رۆیشتنی ئەو مووشەکەی بە ٩ کیلۆمەتر لە یەک چرکە دانابوو بەلام لۆ ئەوەی ئەو کەشتیە ئاسمانیە زووتر نێوانی ئەستێرەکان ببرێت یان بگاتە نێوانی ئەستێرەکان کە دەرەری کۆمەڵەی خۆرە دەبوایە خێرایەکەی زیادی بکا و زیادیشی کرد لۆ ١٩ کیلۆمەتر لە یەک چرکە لەسەر زەوی ...
 
===هێزە ھێزە ئەتۆمیەکەی ===▼
 
گەشتکەر١ بە سێ مۆلیدە کاردەکا کە لە کار کەوتنیان دیار نیە،وەنیە، وە لە هەرھەر مۆلیدەیەک ١٤ بەش هەیەھەیە لە ئۆکسیدی پلاتۆنیۆم_٢٣٨ ی نوێ و کەپس، وە هەرھەر مۆلیدەیەکیش ٤٨٠ وات کارەبا بەرهەمبەرھەم دەینیتن لە یەک کاتدا،وەکاتدا، وە ئەو هێزەھێزە کارەباییەش بەرهەمدەینیتنبەرھەمدەینیتن لە رێگەی وەرگرتنی گەرمیەک، کە سەرچاوەکەی شیبوونەوەی تیشکی پلاتینۆمە-٢٣٨ کەیە،وەکەیە، وە هێزەوە ھێزە گەرمیەکەی دەگوازێتەوە بە هۆکاریھۆکاری ''گەرمی دوو رووی''(گەرمی دوورووی:ئامێرێکە کە پلە و گۆرانی گەرمی رێکدەخا)، پلاتینیۆم-٢٣٨ تەمەنی دەگاتە 87٨٧ ساڵ و 7٧ مانگ وە پشبینی دەکرێ هەرھەر پلاتینیۆمی تا ساڵی 2025٢٠٢٥ بەردەوام بێ ...▼
▲===هێزە ئەتۆمیەکەی===
 
▲گەشتکەر١ بە سێ مۆلیدە کاردەکا کە لە کار کەوتنیان دیار نیە،وە لە هەر مۆلیدەیەک ١٤ بەش هەیە لە ئۆکسیدی پلاتۆنیۆم_٢٣٨ ی نوێ و کەپس، وە هەر مۆلیدەیەکیش ٤٨٠ وات کارەبا بەرهەم دەینیتن لە یەک کاتدا،وە ئەو هێزە کارەباییەش بەرهەمدەینیتن لە رێگەی وەرگرتنی گەرمیەک، کە سەرچاوەکەی شیبوونەوەی تیشکی پلاتینۆمە-٢٣٨ کەیە،وە وە هێزە گەرمیەکەی دەگوازێتەوە بە هۆکاری ''گەرمی دوو رووی''(گەرمی دوورووی:ئامێرێکە کە پلە و گۆرانی گەرمی رێکدەخا)، پلاتینیۆم-٢٣٨ تەمەنی دەگاتە 87 ساڵ و 7 مانگ وە پشبینی دەکرێ هەر پلاتینیۆمی تا ساڵی 2025 بەردەوام بێ ...
[[پەڕگە:Voyager Program - RTG diagram 1-ar.png|250px|بێچوارچێوە|ناوەڕاست]]
[[پەڕگە:Voyager Program - RTG upclose.png|250px|بێچوارچێوە|ناوەڕاست|وێنەی پاتریەکە (زەخیرکراوی کارەبا)]]
ھێڵی ٢٩:
'''بەرامبەری مووشتەری''':
[[پەڕگە:790106-0203 Voyager 58M to 31M reduced.gif|وێنۆک|وێنەی مووشتەری لە چاوی کەشتی ئاسمانی گەشتکەر١]]
یەکەمین وێنەی مووشتەری کە ئامێری گەشتکەر١ گرتی لە ساڵی ١٩٧٩ بوو، گەیشتە نێزیکترین خالی مەودا (349.000٣٤٩٫٠٠٠ کیلۆمەتر) هەسارەیھەسارەی مەریخ لە 5٥ مانگی ئازاری ساڵی 1979،١٩٧٩، وێنەی جوان و رێک و خەیاڵی مانگ و ئەڵقە قەشەنگە جوانەکەی مووشتەری و وێنەی مووشتەریشی گرت،گەشتەکەیگرت، گەشتەکەی لەلایان هەسارەیھەسارەی مووشتەری کۆتای هاتھات و بەرەرو زووحەل بەرێکەوت،
کوشتی ئاسمانی گەشتکەر١ تانی بازنەکانی کەیوان (مووشتەری) ئاشکرا بکا، وە تانی چۆنیەتی بوورکان لەسەر مانگی [[کەیوان]](مووشتەری) ئاشکرا بکە کە مانگی ئایۆ یە،کەیە، کە پێشتر ئامێرەکانی (پیوونێر١٠_پیونێر١١) نەیان تانی ئاشکرای بکەن...
 
=== وێنەکانی کەیوان (مووشتەری) ===
<gallery>
پەڕگە:Great Red Spot From Voyager 1.jpg|وێنۆک|پەڵەی قاوەی کەیوان کە بە چاووی گەشتکەر١ گیرایە
پەڕگە:Jupiter from Voyager 1.jpg|وێنۆک|رەنگی جیاوازی کەش و هەوایھەوای هەارەیھەارەی کەیوان
پەڕگە:Volcanic crater with radiating lava flows on Io.jpg|وێنۆک|بوورکان لەسەر مانگی ئایۆ
پەڕگە:Vulcanic Explosion on Io.jpg|وێنۆک|کاریگەری و مانەوەی بوورکان لەسەر مانگی ئایۆ کە مانگێکی هەسارەیھەسارەی کەیوانە (مووشتەری) پەڕگە:Ganymede - PIA02278.jpg|وێنۆک|رووی مانگی جانیمید (یەکێکە لە مانگەکانی کەیوان) لە دووری ٢٥٣٫٠٠٠ ھەزار کیلۆمەتر کەشتی ئاسمانی گەشتکەر گرتیتی
پەڕگە:Jupiter from Voyager 1 PIA02855 thumbnail 300px max quality.ogv|وێنۆک|کاتێک گەشتکەر١ لە هەسارەیھەسارەی کەیوان نێزیک بۆوە▼
پەڕگە:Ganymede - PIA02278.jpg|وێنۆک|رووی مانگی جانیمید(یەکێکە لە مانگەکانی کەیوان) لە دووری ٢٥٣.٠٠٠ هەزار کیلۆمەتر کەشتی ئاسمانی گەشتکەر گرتیتی
▲پەڕگە:Jupiter from Voyager 1 PIA02855 thumbnail 300px max quality.ogv|وێنۆک|کاتێک گەشتکەر١ لە هەسارەی کەیوان نێزیک بۆوە
</gallery>
[[پەڕگە:Excerpt on Saturn from The Grand Tour of Voyager.ogv|وێنۆک|گەیشتنە هەسارەی ئۆرانوس (زوحەل)]]
'''بەرامبەر ئۆرانووس (زوحەل)'''
 
لە رۆژی 10١٠ تشرینی دووەمی ساڵی 1980١٩٨٠ گەیشتە هەسارەیھەسارەی زووحەل، رۆژەک پاش گەیشتنی وێنەی مانگی تیتانی نارد کە مانگێکی هەسارەیھەسارەی زوحەلە و ئاشکرای کرد کە گازی میسان هەیەھەیە لەسەر مانگەکەمانگەکە، ،دواتردواتر دەست بە وێنە گرتنی مانگەکانی (میماس و دیون و رەهیارەھیا) و وێنەی بازنە نایابەکانی گرت،ئاشکرایگرت، ئاشکرای کرد کە ئەو بازنانە لە یەک ئاست نینە هەمووھەموو کات...
 
=== وێنەکانی زوحەل ===
 
<gallery>
پەڕگە:Crescent Saturn as seen from Voyager 1.jpg|وێنۆک|زوحەل لە دووری ٥،٣٥، ملیۆن٣ میلیۆن کیلۆمەتر
پەڕگە:Saturn rings Voyager-1.gif|وێنۆک|وێنەیەکی روونی بازنەکانی زوحەل
پەڕگە:Dione Voyager-1.png|وێنۆک|مانگی (دیون) پەڕگە:Voyager 1 - view of Saturn's moon Mimas.jpg|وێنۆک|مانگی زوحەل کە ناوی (میماس) ە
پەڕگە:VoyagerTitan's thick 1haze layer-picture viewfrom of Saturn's moon Mimasvoyager1.jpg|وێنۆک|مانگی زوحەل(تیتان) کەو ناویپشتێنەی (میماس)ەکەش و ھەواکەی
پەڕگە:Titan'sVoyager thickflight hazepath layer-picture from voyager1Saturn.jpg|وێنۆک|مانگیکەشتی (تیتان)ئاسمانی گەشتکەر١ و پشتێنەیگەشتکەر٢ کەشلە وخوولگەی هەواکەیزوحەل
پەڕگە:Voyager flight path Saturn.jpg|وێنۆک|کەشتی ئاسمانی گەشتکەر١ و گەشتکەر٢ لە خوولگەی زوحەل
 
</gallery>
==دەرچوون لە کۆمەلەی خۆر==▼
[[پەڕگە:Voyager1 position.png|وێنۆک|گەشتکەر١ ئەو هێلە سۆرە چۆنیەتی رۆیشتنی لە ناو کۆمەلەی خۆر نیشان دەدا ئەو وێنەیە هی 15ی شووباتی ساڵی 2009 یە]]▼
لە کانوونی یەکەمی ساڵی 2010 گەشتکەر نیزبویەوە لە خالی کۆتای دەرچوون لە کۆمەڵەی خۆر،ناسا رایگەیاند کە گەشتکەر١ زۆر نزیک بوە لە پشتێنەی ئەستێرەی خۆر و بەو خێرایەی ئێستا دوای ٤ ساڵی دیکە لە پشتێنەی خۆر دەردەچێ و دەچێتە دەرەوەی سیستەمی ئەستێرەی خۆر و دەکەوێتە ناوچەی نێوان ئەستێرەکان.▼
 
▲== دەرچوون لە کۆمەلەی خۆر ==
'''داهاتووی گەشتکەر١''':▼
▲[[پەڕگە:Voyager1 position.png|وێنۆک|گەشتکەر١ ئەو هێلە سۆرە چۆنیەتی رۆیشتنی لە ناو کۆمەلەی خۆر نیشان دەدا ئەو وێنەیە هی 15ی١٥ی شووباتی ساڵی 2009٢٠٠٩ یە]]
لە ئابی ساڵی 2010 گەشتکەر گەیشتە ناوچەی (هليوسهيث) پشتێنەی کۆمەلەی خۆر، دوای دەچێتە ناوچەی (Oort cloud) کە ناوچەیەکە بە هەزاران پاشکۆی هەسارەکانی لێیە(نەیزەک) ئەوەش سنووری کۆمەڵەی خۆرە،▼
▲لە کانوونی یەکەمی ساڵی 2010٢٠١٠ گەشتکەر نیزبویەوە لە خالی کۆتای دەرچوون لە کۆمەڵەی خۆر،ناساخۆر، ناسا رایگەیاند کە گەشتکەر١ زۆر نزیک بوە لە پشتێنەی ئەستێرەی خۆر و بەو خێرایەی ئێستا دوای ٤ ساڵی دیکە لە پشتێنەی خۆر دەردەچێ و دەچێتە دەرەوەی سیستەمی ئەستێرەی خۆر و دەکەوێتە ناوچەی نێوان ئەستێرەکان.
هێزی هیدرایزن کە بەکاردێت لۆ کەل و پەلە کیمیایەکان و کشتووکاڵ و مووشەک بەکاردێ،تواناکەی تا 40 ساڵە،بەس ئامێری زەخیرکردنی نەوەویەکە بەردەوامی بە گەشتکەر١ دەدا ...▼
 
▲'''داهاتوویداھاتووی گەشتکەر١''':
▲لە ئابی ساڵی 2010٢٠١٠ گەشتکەر گەیشتە ناوچەی (هليوسهيثھلیوسھیث) پشتێنەی کۆمەلەی خۆر، دوای دەچێتە ناوچەی (Oort cloud) کە ناوچەیەکە بە هەزارانھەزاران پاشکۆی هەسارەکانیھەسارەکانی لێیە (نەیزەک) ئەوەش سنووری کۆمەڵەی خۆرە،
▲هێزیھێزی هیدرایزنھیدرایزن کە بەکاردێت لۆ کەل و پەلە کیمیایەکان و کشتووکاڵ و مووشەک بەکاردێ،تواناکەیبەکاردێ، تواناکەی تا 40٤٠ ساڵە،بەسساڵە، بەس ئامێری زەخیرکردنی نەوەویەکە بەردەوامی بە گەشتکەر١ دەدا ...
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/ڤۆیجر_١»