عەلەوی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''عەلەوی''' یان '''ئالەڤی'''، ڕێبازێکی سۆفیگەریە، کە تێکەڵی بیروباوەڕی جۆراوجۆرە، ناوەکەیان لەوەوە ھاتووە کە رێزیکی بەرز بۆ‌‌ (ئیماملە عەلی[[کوردی]] کوڕیو ئەبی[[تورکی]]دا: تاڵیب''Alevi'')، دادەنێنڕێبازێکی سۆفیگەریە، کە نزیکەتێکەڵی لەبیروباوەڕی بە خواکردن (عەلی اللھ: واتە عەلی خودایە)جۆراوجۆرە. بەمەش لە زاراوەی سۆفیگەری ئیسلامیدا بە (غولات:توندڕەوی ئایین) ناودەبرێن .ناودەبرێن، بەڵام لەڕاستیدا پەیوەندیەکی کەمیان بە ئیسلامەوە ھەیە. ئاینەکەیان زیاتر مرۆییە، رەفتارە لیبراڵە کۆمەڵایەتیەکانیان زۆر لە ئیسلامی سەرەتاییەوە دوورە. بۆ نموونە ژن و پیاو لای ئەوان یەک پلەی ھەیە. زۆر گرنگی بە رۆژوی رەمەزان نادەن. خواردنەوەی مەی قەدەغە ناکەن. بۆنە ئایینەکانیان کە ھەمیشە سەماو ئاھنگی لەگەڵدایە، لە مزگەوت ناکرێن و لە شوێنی کۆبوونەوە ئەنجام دەدرێن کە بە (( جەم‌))[[جەم‌خانە]] ناویان لێ دەبرێت واتی کۆبوونەوە و لە لایەن سەرکردە ئایینەکانیانەوە بەڕێوە دەبرێن کە بە ''دەدە'' یان ''پیر'' یان ''سەیید'' دەناسرێن.