کەڵھوڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

سنوری باكوری هۆزی كەڵهوڕ، هۆزەكانی [[كرند]] و [[گۆران]] و گۆران بان زەردەیە سنوری باشوری، خاكی حكومەتی والی پیشتكۆیە سنوری رۆژئاوای دەوڵەتی [[عێراقەعێراق]]ە ([[خانەقین]] و [[مەندەلی]]) هەروەها گەرمیانی هۆزی [[سنجاوی]] كە (مایەشت -ماددەشت)ەو گەرمیانی هۆزی [[كرند]]ە. سنوری رۆژەڵاتی كوێستانی هۆزی [[زەنگەنە]]یە و بەشی لە كوێستانی هۆزی [[سنجاوی]] ماهیدەشت وباشوری [[كرماشان]]ە. خەڵكی ئەم هۆزەلە راستیدا گەورەترین هۆزی رۆژاوای وڵاتە.ئەم هۆزە نیشتەجێی شارەكانی [[گەیلان غەرب]] و [[هاروناوا]] و بەشێ لە [[كڕند]] و [[نەفتشار]] و [[سۆمار]] و [[گاوارە]] و [[ئەیوان]] و [[مایەشت]] و دیێ [[قەڵاشاین]] لە [[سەرپێلی زەهاو]] و [[نەصرئاباد]]ی [[قەصری شیرین]]، نیشتەجین، ئەڵبەتە خەڵكی پەراكەندی مەردومی كەڵهوڕ زیاترە لەو دەڤەرانەی كە ناومان بردن، بۆ نموونە: ژمارەیەكی رۆز لە خەڵكی شاری [[كرماشان]] [[كەڵهور]]ن. زۆربەی هەرە زۆری هۆزی كەڵهور لەو شوێنانە ژیانیان بە ئاژەڵ بەخێوكردن بەرێوەدەچێ. لە بۆ دابینكردنی لەوەڕ بۆ ئاژەڵەكانیان لە وەرزەكانی ساڵ هەمیشە خەریكی كۆچ و شۆین گۆڕینن. ئەم كۆچكردنە بۆتە هۆكاری بەرپابوونی ناكۆكی و ئاژاوەی نێوان ئەم هۆزە وهۆزەكانی دیكە. لە دیاریكردنی سنوری گەرمەسێر و سەردەسێری (گەرمیان و كوێستانی) هۆز، شاخە سەركەشەكانی (قەلاچە) لە باكوری شاری [[گەیلان]] و دەوروبەری دەشێ بە سنوور دابنرێ، واتە باشوری ئەم شاخە گەرمەسێر و باكوری سەردەسێری هۆزی كەڵهوڕە ((گەرمەسێر و سەردەسێر))ە تاقمێ لەم هۆزە نێشتەجێن و كۆچەرینین و خەریكی كشت وكاڵن و بە شێوەیەكی كەم ئاژەڵ بەخێوە دەكەن.