ھیپاتیا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

|خێزان =

}}

ئەو لە سەردەمی فەرمانڕەواییی ڕوم بەسەر میسردا لە ئەسکەندەریە دەژیا و بەدەستی [[مەسیحییەت|مەسیحییەکان]] و هاندانی [[کڵێسا]] و بە تاوانباری جادوگەری کوژرا.

==ژیان==

<ref>کتاب هیپاتیا؛ دختر خورشید فرزند زمین</ref> ئەو لە بیرکاریزانە بەناوبانگەکان و مامۆستای زانکۆ (زانستگە)ی ئەسکەندەریە بوو.

تێئون مامۆستا و فێرکاریی تایبەتی و هاوکایەی کچەکەی بوو. حەزی ئەو بە جوانی، هۆنە، فەلسەفە و بیرکاری لەسەر کچەکەیشی کاریگەری بوو. ئەو دەیگوت: ''' بیرکاری زمانی هۆنەیە، هەر بیرکاریزانێک نەخوازراو قسەزان و هۆنەوانە.

 

ئەو جگە لەوەی کە لە باوک فێر دەبوو لە تەنیشتیشی کاری دەکرد، ئەو لە ڕاستکردنەوەی زۆرێک لە دەقگەلی کۆنی بیرکاری و ئەستێرەزانی هاوڕێیی باوکی دەکرد، هیپاتیا کاتێک باوکی لە گەڕانێکدا بە سینتاکسیس(یا المحسطی) بەتڵیمۆس و یان‌‌‌‌‌‌‌ دابینکردنی دەقی تازەکراوی توخمەکان (توخمەکان نزیک‌بە تەواوی نووسراوەکانی دوایی ئەقلیدس بەئەژمار دێن) بەرهەمی ئەقلیدس، یارمەتی دا، باوک لە پەراوێزی کتێبەکەدا نووسی تەواوی بەشەکانی، هیپاتیا کچە بیرکاریزانەکەم پێداچوونەوەی کردووە.

<ref>کتاب هیپاتیا؛ دختر خورشید فرزند زمین صفحهٔ 53 نوشتهٔ بهرنگ داودی</ref>