ویکیپیدیا

ئەلبەرت ئاینشتاین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
ب گەڕاندنەوەی دەستکارییەکانی 109.127.66.73 (لێدوان) بۆ دوایین پێداچوونەوەی Serchia
ب چاکسازی
ھێڵی ٦١:
|خێزان = [[میلێڤا ماریک]]&nbsp;(١٩٠٣–١٩١٩)<br />[[ئێلسا لۆڤەنتال]]&nbsp;(١٩١٩–١٩٣٦)
}}
'''ئەلبەرت ئاینشتاین''' ;(لەدایکبوون [[١٤ی ئازار]]ی[[١٨٧٩]] - کۆچی دوایی [[١٨ی نیسان]]ی [[١٩٥٥]])<ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/181349/Albert-Einstein ئینسایکلۆپیدیای بریتانیکا</ref> زانایەکی [[ئەڵمانی]] بوو کە توانی پەرە بدات بە بیردۆزە ڕێژەییە تایبەتی و گشتییەکان کە یەکێکە لە دوو پایەکانی فیزیای مۆدێرن.<ref>Zahar, Élie (2001), ''Poincaré's Philosophy. From Conventionalism to Phenomenology'', Carus Publishing Company, [http://books.google.com/?id=jJl2JAqvoSAC&pg=PA41 Chapter 2, p.41], ISBN 0-8126-9435-X.</ref><ref>{{cite doi|10.1098/rsbm.1955.0005}}</ref> ئەم زانایە زیاتر ناسراوە بەھۆی یاسای [[یەکسانی بارستە-وزە]] ({{nowrapNowrap|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}}) کە ناسراوە بە "بەناوبانگترین ھاوکێشەی جیھان"<ref>David Bodanis, ''E&nbsp;=&nbsp;mc<sup>2</sup>: A Biography of the World's Most Famous Equation'' (New York: Walker, 2000).</ref> وە ھەروەھا توانی [[خەڵاتی نۆبڵ]] بۆ [[فیزیا]] لە ساڵی [[١٩٢١]] بەدەستای بھێنێت بۆ پەرەپێدان و باسکردنی [[دیاردەی کاریگەری کارۆڕووناکی]] و بە گشتی دادەنرێت بە کاریگەترین فیزیازانی سەدەی بیستەم.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/181349/Albert-Einstein ئینسایکڵۆپیدیای بریتانیکا ، ئەلبەرت ئاینشتاین]</ref> ئاینشتاین خەڵکی [[ئەڵمانیا]] بوو بەڵام لەبەر دۆخی تایبەتی [[ئەڵمانیا]] لەو سەردەمە کۆچی بۆ [[ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] کرد و تا کۆتایی ژیانی لەوێ مایەوە. ئەنیشتاین بە باوکی [[فیزیای نوێ]] دادەنرێت. <ref>Zahar, Élie (2001), ''Poincaré's Philosophy. From Conventionalism to Phenomenology'', Carus Publishing Company, [http://books.google.com/?id=jJl2JAqvoSAC&pg=PA41 Chapter 2, p.41], ISBN 0-8126-9435-X.</ref> بیردۆزی لە زۆر بوارەکانی [[بیرکاری]] و [[فیزیا]] و [[گەردوونناسی]] و ھەروەھا زۆر بیروبۆچوونی کۆکردۆتەوە لە ھەریەکە لە [[کات]] و شوێن و [[ڕووناکی]] و ھێزی کێشکردن.
 
لە سەرەتای دەستپێکردنی ژیانی زانستیدا، ئاینشتاین پێی وابوو کە میکانیکی [[ئیسحاق نیوتن|نیوتنی]] ئیتر نەیدەتوانی یاساکانی [[میکانیکی کلاسیکی]] و یاساکانی [[کادی ئەلەکترۆمەگنەتیسی]] ڕێکبخات. کە ئەمەش بووە ھۆی سەرھەڵدانی و پەرەپێدانی بیردۆزەکەی بەناوی بیردۆزی [[ڕێژەیی تایبەت]]. دواتر ھەستی بەوە کرد کە ناوەرۆکی [[بیردۆزی ڕێژەیی]] دەتوانرێت پەرەی پێ بدرێت بۆ یاساکانی [[کادی ڕاکێشان]] (gravitational fields). پاشان لەگەڵ بڵاوکردنەوەی دوایین بیردۆزی دەربارەی [[ھێزی ڕاکێشان]] لە ساڵی ١٩١٦، پەڕەیەکیشی دەربارەی [[ڕێژەیی گشتی|بیردۆزی ڕێژەیی گشتی]] بڵاوکردەوە.<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Albert_Einstein ویکیپیدیای ئینگلیزی]</ref>
ھێڵی ١٠٢:
|title=The quantum beat: principles and applications of atomic clocks |edition=2nd |first1=Fouad G. |last1=Major |publisher=Springer |year=2007 |isbn=0-387-69533-8 |page=142 |url=http://books.google.com/books?id=tmdr6Wx_2PYC}}</ref> Discredited the concept of a "[[luminiferous ether]]."<ref>{{cite book |title=Foundations of physics |first1=Robert Bruce |last1=Lindsay |first2=Henry |last2=Margenau |publisher=Ox Bow Press |year=1981 |isbn=0-918024-17-X |page=330 |url=http://books.google.com/books?id=dwZltQAACAAJ}}</ref>
|-
| ''Does the Inertia of a Body Depend Upon Its Energy Content?'' || [[یەکسانی بارستە-وزە]] || ٢٧ی ئەیلوول || ٢١ی تشرینی دووەم || یەکسانی بارستە و وزە, {{nowrapNowrap|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}} (ھەروەھا بە بۆ دەرکەوتنی، توانای [[ھێزی ڕاکێشان]] بۆ لارکردنەوەی [[ڕووناکی]]), ھەبوونی وزەی وەستاو، و بنچینەکانی وزەی ناوەکی.
|}
 
ھێڵی ١٣٣:
 
== پەراوێز ==
{{reflistReflist}}
 
 
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/ئەلبەرت_ئاینشتاین»