تەواوکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
تاگەکان: دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
No edit summary
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Integral.svg|وێنۆک|350px|چەپ|]]
'''تەواوکاری''' یان '''ئینتێگراڵ''' ({{بە ئینگلیزی|Integral}}) یەکێکە لە دوو ژێربابەتی سەرەکی [[بیرکاری]] و لەگەڵ چەمکی [[گرتە]] هەژماری [[جیاکاری و تەواوکاری]] پێک دێنن. یەکەمین جار [[لایبنیز]] [[هێما]]یەکی ستانداردی بۆ تەواوکاری پێناسە کرد. ئەگەر <math>f</math> [[فانکشنی بەردەوام|فانکشنێکی بەردەوام]] بێت و
<math>a</math> و <math>b</math> دوو بەهای [[بواری فانکشن|بوارەکەی]] بن ئەوا تەواوکاریتەواوکاریی سنووردار بۆ فانکشنی <math>f</math> لە نێوان <math>a</math> و <math>b</math> بە شێوەی خوارەوە دەنووسرێت
<center><math>\int_{a}^{b} f(x)\, dx</math></center>
بە <math>a</math> دەوترێت نزمترین ڕادەی تەواوکاری و <math>b</math> بەرزترین ڕادەی تەواوکاری، <math>f(x)</math> فانکشنی بابەتی تەواوکارییە و <math>dx</math> هێمایەکە بۆ دیاریکردنی [[گۆڕەک]]ی تەواوکاری.
ھێڵی ٤٥:
 
=== نموونە ===
تەواوکاریتەواوکاریی فانکشنێکی ئەرێنی [[فانکشنی بەردەوام|بەردەوام]] لە ماوەی (0,10) یەکسانە بە هەژمارکردنی ڕووبەری سنووردراو نێوان هێڵی
x=0 و x=10 و کەوانەی چەماوەی <math>f_x</math>.
a و b خاڵی سەرەتا و کۆتایی ماوەکەنە و f فانکشنێکە توانای تەواوکاری هەیە و dx هێمایەکە بۆ دیاری کردنی گۆڕەکی تەواوکاری.
ھێڵی ٥١:
 
==هەژمار کردنی تەواوکاری==
[[پەڕگە:Integral approximations.svg|وێنۆک|چەپ|بەهای نزیکراوەی تەواوکاریتەواوکاریی فانکشنی &radic;''x'' لە نێوان 0 و 1,ڕووبەری ناوچەکە نزیکدەکەینەوە بە بەکارهێنانی دوو کۆمەڵە [[لاکێشە]]، 5 <span style="color:#fec200">■</span>&nbsp; (زەرد) و 12 <span style="color:#009246">■</span>&nbsp; (سەوز) یەکەمیان بە ڕوونکردنەوەکە دەوردراوە و دووەمیان بە دەوری ڕوونکردنەوەکەی.|alt=Integral approximation examp ]]
 
[[دیتانەی سەرەکی هەژماری جیاکاری و تەواوکاری]] بنچینەی زۆربەی ڕێگاکانی شیکاریی تەواوکارییە، بە گوێرەی ئەو دیتانە سێ مەرجی خوارەوە دێتەدی.