تەواوکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary |
|||
ھێڵی ٤٩:
[[پەڕگە:Integral.svg|thumb]]
==هەژمار کردنی تەواوکاری==
[[پەڕگە:Integral approximations.svg|وێنۆک|چەپ|Approximations to integral of √''x'' from 0 to 1, with 5 <span style="color:#fec200">■</span> (yellow) right endpoint partitions and 12 <span style="color:#009246">■</span> (green) left endpoint partitions|alt=Integral approximation example]]
[[دیتانەی سەرەکی هەژماری جیاکاری و تەواوکاری]] بنچینەی زۆربەی ڕێگاکانی شیکاریی تەواوکارییە، بە گوێرەی ئەو دیتانە سێ مەرجی خوارەوە دێتەدی.
1.وا دابنێ f فانکشنێک بێت لە ماوەی کراوەی (a,b).
2.دژگرتەی f دەدۆزینەوە کە فانکشنێکە وەکوو f.
3.بە پشت بەستن بە دیتانەی سەرەکی هەژماری جیاکاری و تەواوکاری
بەهای تەواوکاری هەژمار دەکەین.
تێبینی ئەوە دەکەین تەواوکاری بە گشتی بە دژگرتە پێناسە ناکرێت. (ژمارەیەکە). بەڵام دیتانەی سەرەکی هەژماری جیاکاری و تەواوکاری ڕێگای ئەوەمان پێ دەدات لە دژگرتە بۆ شیکاریی ئەنجامی تەواوکاری کەڵکوەرگرین. دۆزینەوەی دژگرتە واتە دۆزینەوەی فانکشنی بنەڕەت کارێکی ئاسان نییە. لە خوارەوە چەندین تکنیک بۆ ئاسانکردنەوەی هەژماری تەواوکاری پێناسە کراون بریتینە لە:
*{{سەرەکی|تەواوکاری بە بەشکردن}}
:<math>\int u\, dv=uv - \int v\, du</math>
Line ٥٦ ⟶ ٦٧:
:<math>\int f(g(x))g'(x)\,dx = \int f(u)du\,</math>
* تەواوکاری بە لەجیاتیدانانی گۆڕەکی سێگۆشەیی
یەکێک لە ڕێگاکانی هەژمارکردنی تەواوکاری شێوەی لاکێشەییە. سەرجەمی ڕووبەری [[لاکێشە]]کان دەکاتە بەهای نزیکەیی [[ڕووبەر]]ی ناوچەکە، هەر چەند ژمارەی لاکێشەکان زیاد بکات، سەرجەمی ڕووبەرەکانیان لە ڕووبەری ناوچەکە زیاتر نزیکدەبێتەوە. چوونکە ڕووبەری ئەو ناوچەیە کەوتۆتە نێوان ڕوونکردنەوەی فانکشنەکە و لاکێشەکان تا دێت بچووک دەبێتەوە.
بە دەستەواژەیەکی تر بە زیادبوونی ژمارەی لاکێشەکان، سەرجەمی ڕووبەرەکان نیزیک دەبێتەوە لە ڕووبەری سنووردراو بە ڕوونکردنەوەی فانکشن و تەوەری x و دوو هێڵی x=a و x=b. بۆ دەستکەوتنی ڕووبەری ناوچەکە پێویستە ڕادەی سەرجەمی ڕووبەری لاکێشەکان بدۆزینەوە کاتێک ژمارەی لاکێشەکان بە بەردەوامی زیاد دەکات.
| |||