پەستاندنی داتا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب بەفیڕۆدەر => بەفیڕۆچوو
گۆڕینی هەندێک وشە، سەیری ئێرە بکە: https://ckb.wikipedia.org/wiki/ویکیپیدیا:داخوازی_بەرامبەری_کوردی#Data_Compression
ھێڵی ١:
'''پەستاندنی داتا''' ([[ئینگلیزی]]: Data compression) ئەو پڕۆسەیەیە کە بەکاردێت بۆ هەڵگرتنی زانیاری بە بەکارهێنانی [[واڵایی]] کەمتر، بەبێ لەدەستدانی توانای گەڕاندنەوەی بۆ دۆخی ڕەسەنی خۆی لە کاتی پێویست. لە [[زانستی کۆمپیوتەر|زانستی کۆمپیوتەردا]] پەستاندن بەکاردێت بۆ پاشەکەوتکردنی شوێن لەسەر دیسک یاخود خێراترکردنی گواستنەوەی زانیارییەکان (بۆ نموونە لەسەر [[ئینتەرنێت]]). وە دوو جۆر پەستاندن هەیە: پەستاندنی بەفیڕۆچووبەخەسار و پەستاندنی بەفیڕۆنەچووبێخەسار. بەرامبەر پەستاندنی داتا، [[شیتەڵکردنەوەیلابردنی پەستاندنی داتا]] هەیە؛ کە زانیارییەکان دەگەڕێنێتەوە شێوەی ڕەسەنی خۆیان.
 
هەرچەندە پەستاندن سوودی زۆرە بەڵام بەخۆڕاییش نییە، بۆ بەکارهێنانەوەی داتاکە، دەبێت سەرەتا پەستاندنی داتاکە [[شیتەڵکردنەوەی داتا|شیتەڵبکرێتەوە]]لاببردرێ. ئەمەش کات و توانای پڕۆسێسکردنی پێویستە. بەمەش [[کات]] دەکرێتە قوربانی بۆ بەدەستهێنانی [[واڵایی]] زۆرتر. وە یەکێک لە خاڵەکانی تر لە کاتی بەکارهێنانی پەستاندن کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێ ئەوەیە کە ئەگەر پەستاندنی بەفیڕۆچووبەخەسار بەکاربهێندرێ، بەشێک لە داتاکە ون دەبێت.
 
== جۆرەکانی پەستاندنی داتا ==
 
=== بەفیڕۆنەچوو بێخەسار ===
ئەلگۆریتمەکانی پەستاندنی بەفیڕۆنەچوو بێخەسار سوود لە دووبارەبوونەوەی داتا وەردەگرن بۆ ئەوەی داتا بپەستێنن بەبێ لەدەستدانی زانیاری، بۆ ئەوەی بتواندرێ پێچەوانە بکرێتەوە. ئەم جۆرە پەستاندنە بەهۆی ئەوەوە دەشێ کە زۆربەی داتاکان دووبارەبوونەوەیان تێدایە. بۆ نموونە هەندێک بەشی وێنەیەک دەکرێ هەمان ڕەنگیان هەبێت؛ لە بری ئەوەی ئەو شوێنە بە "پێکسڵی سوور، پێکسڵی سوور، ..." هەڵبگیرێت، دەتواندرێ بە "١٣٥ پێکسڵی سوور" هەڵبگیرێ، بەمەش واڵاییەکی زۆر بەردەست دەبێت بەبێ لەدەستدانی هیچ زانیارییەک.
 
چەندین ڕێگا هەیە بۆ کەمکردنەوەی قەبارەی پەڕگە بەبێ لەدەستدانی زانیاری. ڕێگاکانی ڵێمپێڵ-زیڤ (LZ) لە بەناوبانگترین ڕێگاکانن.<ref>{{Cite journal|last=Navqi|first=Saud|author2=Naqvi, R.|author3=Riaz, R.A.|author4=Siddiqui, F.|title=Optimized RTL design and implementation of LZW algorithm for high bandwidth applications|journal=Electrical Review|date=April 2011|volume=2011|issue=4|pages=279–285|url=http://pe.org.pl/articles/2011/4/68.pdf}}</ref> DEFLATE یش جۆرێکە لە LZ کە گرنگی بە خێرایی شیتەڵکردنەوەلابردنی پەستاندن و ڕێژەی پەستاندن دەدات، لە بەرامبەردا پەستاندنی بەهۆی ئەو ڕێگایە دەکرێ هێواش بێت. DEFLATE لە PKZIP، Gzip، و PNG بەکارهاتووە. یەکێک لە شێوازەکانی دیکەی پەستاندن ئەلگۆریتمی LZW (ڵێمپێڵ-زیڤ-وێڵچ)ــە کە لە وێنەی [[جی ئای ئێف|GIF]] بەکارهاتووە. وە ڕێگایێکی دیکەش کە شایەنی باس بێت ئەلگۆریتمی LZR (ڵێمپێڵ-زیڤ-ڕێنو)ــە کە بنچینەی شێوازی Zip ــە.
 
=== بەفیڕۆچووبەخەسار ===
پەستاندنی داتای بەفیڕۆچووبەخەسار پێچەوانەی پەستاندنی داتای بەفیڕۆچووبەخەسار. لەم جۆرە شێوازانە، ون بوونی هەندێک لە زانیارییەکان ئاساییە. ئەم جۆرە پەستاندنە هەندێک زانیاری ناگرنگ فڕێدەدات بۆ واڵاکردنی شوێن، لەبەر ئەمەش ڕێژەی پەستاندنی زۆرترە لە شێوازی یەکەم. وێنەی JPEG و پەڕگەی دەنگیی MP3یش ئەو ڕێگایە بەکار دەهێنن.
 
== لایەنی تیۆری ==