شانشینی یەکگرتوو: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

 

شانشینی یەکگرتوو لە دەوڵەتە پێشکەوتووەکانە، ئابووریەکەی لە ڕیزبەندی شەشەمدایە لە جیھاندا، ھەروەک ئەوەی لە یەکەمین دەوڵەتەکان بوو کە گۆڕدران بۆ بواری پیشەسازی، و بە گەورترین زلھێزی مەزن دادەنرا لە جیھاندا لە [[سەدەی ١٩یەم|سەدەی نۆزدە]] و سەرەتاکانی [[سەدەی ٢٠ەم|سەدەی بیست]]، بەڵام باجی ئابووری و کۆمەڵایەتی ھەردوو جەنگی جیھانی شانشینییان گەڕاندە دواوە لە کۆتایی نیوەی یەکەمی سەدەی بیست، ئەمەش بووە ھۆی بەرتەسک بوونەوەی ڕۆڵی پێشەوایەتی لە کاروبارە جیھانییەکاندا، لەگەڵ ئەمانەشدا تا ئێستا شانشینی یەکگرتوو ھێزێکی مەزنی خاوەن ھەژموونی ئابووری و ڕۆشنبیری و سەربازی و زانستی و سیاسی بەھێزە، ھەروەھا لە دەوڵەتە ئەتۆمییەکانە، ئەندامە لە [[یەکێتی ئەوروپا]] و ئەندامی ھەمیشەیی [[ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان|ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتییە]] ھەروەھا [[گەلانی کۆمۆنوێلت|ئەندامی کۆمۆنوێلت]] و ئەندامی [[کۆمەڵەی ھەشت]] و [[کۆمەڵەی بیست]] و ڕیکخراوی [[ناتۆ]] وئەندامی [[ئەنجومەنی ھاریکاری و گەشەپێدانی ئابوری]] و [[ڕێکخراوەی دانوستانی جیھانی|ڕیکخراوی بازرگانی نێودەوڵەتییە]].

== دانیشتوان ==

بەپێی ئامارەکانی ساڵی [[٢٠١٤]] ژمارەی دانیشتوانی وڵاتی بریتانیا ٦٣,٤٨٩,٢٣٤ کەس بووە کە دەکاتە ٠.٨٨ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مام‌ناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٤٠.٤ ساڵە. ھەروەھا ٨٠ لەسەدی دانیشتوانی وڵات لە شارەکان دەژین.<ref> {{بیرخستنەوەی وێب | سەردێڕ = Countries in the world (ranked by ٢٠١٤ population)| ناونیشان = http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/ |ڕێکەوتی سەردان= ‏١٥ی ئایاری ٢٠١٥ | بڵاوکەرەوە = ماڵپەڕی Worldometers |نووسەر = |زمان = ئینگلیسی}} </ref>