ماد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب پهرهپێدان تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
ب گەڕاندنەوەی دەستکارییەکانی Ferheng hewler (لێدوان) بۆ دوایین پێداچوونەوەی Sinoha Pari Yona |
||
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Median Empire.jpg|چەپ|300px|<center>پاشایەتی ماد ٥٠٠ساڵ پێش زایین</center>]]
{{کورد}}
'''ماد''' ناوی
پاشایەتی ماد لە سەردەمی [[ھەڤەخشترە]] حۆکمڕانی گەورەترین پاشایەتی ڕۆژئاوای ئاسیای ئەکرد. بە سەر وڵاتانی [[ئێران]]، [[تورکیا]] و [[ئەفغانستان]]ی ئەمڕۆ . یەکەم گەورەترین حۆکمڕانی بوو کە ھەموو نەتەوەکانی ئەو ناوچەی خستە ژێر ئالایێک.
کۆمەڵە ھێرشەکانی ئاشووریەکان بۆ سەر ھەرێمی ماد لە ٨٠٠ ساڵ پێش زایینی مەسێح، ئەو نەتەوەی تووشی کێشە کردبوو.
ھێڵی ١١:
== وڵاتی ماد ==
ماد ناوی وڵاتێکە کە ئەو خەڵکەی بە ماد ئەناسرێن لەوێ گیرسانەوە.
== سنووری خاکی ماد ==
ھێڵی ٢٠:
شانبەشانی ئەو دەڕۆن ،ئەم ناوچەیە لە سەدەی نۆیەمی پێش زاییندا ناوی "زاموای"ناوخۆ بووە.
== ئاڵای ماد ==
== تیرەکانی ماد ==
Line ٣٣ ⟶ ٣٢:
== پاشاکانی ماد ==
# [[دیاکۆ]] (٧٠٨ تا ٦٥٥ی پێش زایین) ٥٣ساڵ درێژەی ھەبووە.
# [[فرەڤەرتیش
# [[ھەڤەخشترە]] (٦٣٣ تا ٥٨٤ی پ. ز.) ٤٩ساڵ درێژەی ھەبووە.
# [[ئەژیدەھاک]] (٥٨٤ تا ٥٥٠ی پ. ز.) ٣٤ساڵ درێژەی ھەبووە.
Line ٦٩ ⟶ ٦٨:
سوپایەک کۆ دەکاتەوە و بە سیاسەتیش خۆی لە [[بابل|بابلییەکان]] نێزیک دەکاتەوە و داوایان لێ دەکا کە پێکەوە ھەڵمەت بەرنە سەر ئیمپراتۆریی ماد. بابلییەکانیش کە دەمێک بوو لە حەسرەتی (ھاران)دا بوون کە ڕێگای ھاتوچۆی نێوان [[سووریا]] و بابل بوو و لەژێر دەستی مادەکاندا بوو، دەبن بە ھاوپەیمانی پارسەکان و دوو قۆڵی ھێرش دەبەنە سەر وڵاتی ماد و پاش گەلێ شەڕی قورس و گران، ئاستیاگ کە زۆریش بەتەمەن بوو وپاشا و سەرکردەی سوپای ماد بوو، لە لایەن پارسەکانەوە بە دیلی دەگیرێ و چەمەسەریی زۆر دەبینێ. بەوجۆرە دەسەڵاتداریی مادەکان دەکەوێتە دەستی پارسەکان و کوورش دەتوانێ حکوومەتی ھەخامەنشیەکان بۆ یەکەمجار دامەزرێنێ.
بەوجۆرە ئیمپراتۆریی ماد لە ساڵی ٥٥٠ی پێش لە زاییندا سەرەوژێر دەبێ.
== ململانێی ماد و لیدیا ==
|