شۆڕشی ئەمریکا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Dexbot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured |
No edit summary تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل دەستکاری بە بەرنامەی مۆبایل |
||
ھێڵی ١:
'''شۆڕشی ئەمریکا'''
گۆڕینی ژیان لەڕۆژئاوا و جوگرافیا و سیاسەت،و دامەزراندنی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
ئەو خاکەی ئەمرۆ ناوی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و کەنەدا یە لە ڕابردوودا خاکی نەتەوەیەک بووە کە ناویان sioux indian یاخود هندی سوور .
ئەمریکا پێشتر 13 هەرێم بووە کە لە نێوان ئەم هێزانەدا دابەشکرابوو
(ئیمپراتۆریەتی ڕووسی،بەریتانیا،ئیمپراتۆریەتی فەرەنسی،هۆلەندا،دانیمارک،ئیتاڵیا،ساکۆنی،پۆلەندا،بەلجیکا،ئیسپانیا،پرتوگال)
وە بەشێكی کەم هی ڕەش پێستەکان و هندەسوورەکان بوو.
'''جەنگی سەربەخۆی ئەمریکا'''
سەرەتا ئەم پرسیارە ،سەربەخۆیی لە کێ وەرگرت؟
ئەم جەنگە لە 1765 هەلگیرسا لە لایەن 13 کۆلۆنیەکەی بەڕیتانیا ،دژی سیاسەتی کۆنگرێسی بەریتانیا و پەرلەمانی بەڕیتانیا.سەرەتا پێشبینی ئەوەیان نەدەکرد کە شۆڕشەکەیان جەنگی لێبکەوێتەوە و لە وشکانی و دەریاوە هێرش کرێتە سەر ئینگلیز .....
لە ساڵی 1768 بەرەی شۆڕش پێكهێنرا و چەکیان هەلگرت و چەند شارێكیان گرت،بەتایبەت بۆستن و نیۆرک
بەرەی شۆڕش لە 18 یەکەی سەربازی پێكهاتبوو ،یەکەی بۆستن هۆرم
بەدەست ئەلیکرۆس گریکۆ ی ئیسپانی بوو کە توانی لە پەنەما دژی ئینگلیز لە دەریاوە شەڕكات و پاکی کاتەوە.
یەکەی دووەم
بەدەست ژنڕاڵی فەرەنسی گغات فۆنس بوو کە تۆپ خانە و هێزی پیادەی لەبەر دەست بوو ،توانی دەوروبەری بۆستن داگیرکات .
یەکەی سێیەم
بە دەست بنیامین ئەمریکانۆ بوو کە هێزی تۆپ خانە و ئەسپ سواری پێ بوو لە دەوروبەری نیوجێرسی شەڕی کرد و داگیری کردن
یەکەی چوارەم
بە دەست پۆرتگس هارۆل بوو کە ژنڕاڵێكی پرتوگال بوو ،و لە دەریاوە هێزی وشكانی ئینگلیزی لاواز کرد
یەکەی پێنجەم
بە دەست مانسۆن گریکۆ ی ئیسپانی بوو کە لە گەڵ هێزی شۆڕش ی گەل بوو و پاڵپشتیان بوو
یەکەی شەشەمی بۆ ستن
بە دەست ژنڕاڵ ماجۆر بنیامین بوو کە جولەکە بوو و بنکە سەربازیەکانی ئینگلیزی داگیرکرد لە دەرەوەی نیۆرک .
شۆڕش فراوان بوو تا لە 1774 توانیان گشت بەرپرسانی ئینگلیز لە کۆنگرێس دەرکەن ،و بەریتانیاش لە 1775 جەنگی ڕاگەیاند کە پۆلندا و هندەسوورەکان هاوپەیمانی بوون .بەڵام لە ڕووی هێزەوە بەڕیتانیا زۆر ناوچەی ستراتیژی لە دەستدابوو توانای ڕووبەڕوو بوونەوەی نەمابوو،
وە هەروەها بەریتانیا دەیزانی کە کۆتایی دێ بەڵام دەیویست هندە سوورەکان بە کوشت دات .
لە 1778 بەڕیتانیا هێزی دۆزەخ ی دەریا (مارشاڵ)ی داوا کرد کە نیۆرک بگرێتەوە،بەلام مارشاڵ تەنها توانی لە دووری چەند میلێكەوە تۆپ بارانی نیۆرک کات.
هەر لەم جەنگانەدا بەریتانیا 2 ملیۆن هندی سووری جینۆساید کرد
هەر لەو ساڵەدا فەرەنساش جەنگی ڕاگەیاند دژی بەریتانیا.
لە 1781 بەڕیتانیا 45 هەزار سەربازی هێزی تایبەتی لەلایەن ژنڕاڵ جۆرج واشنتۆنەوە بە دیل گیران
لە 1783 بەریتانیا پەیمانی ئاشتی مۆر کرد.و ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دامەزرا کە سەرەتا 13 ولایەت بوون،ئێستا 52 ولایەتن .
وە لەم جەنگەدا نابێ ڕۆڵی بنیامین فرانکلین لەیاد کەین کە ڕێكخراوی ماسۆنی بەکارهێنا بۆ لاوازکردنی ئینگلیز.
سەرچاوە
پەیجی جەنگەجیهانیەکان
|