جونەیدی بەغدادی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
چاکسازیی نووسە عەرەبییەکان
ھێڵی ١:
'''باوكیباوکی قاسمی جونه‌یدیجونەیدی كوریکوری موحه‌مه‌دیموحەمەدی خه‌زازیخەزازی قه‌واریریقەواریری''' یه‌كێیەکێ له‌لە زانایانی ئه‌هلیئەھلی سوونه‌سوونە و جه‌ماعه‌ته‌جەماعەتە.،صۆفێكی،صۆفێکی پایه‌داریپایەداری گه‌یشتووگەیشتوو به‌بە پایه‌به‌رزه‌كانیپایەبەرزەکانی ته‌صه‌وفیتەصەوفی سه‌ده‌یسەدەی سێیه‌میسێیەمی كۆچیه‌کۆچیە.<ref name="طبقات">طبقات الصوفية،الصوفیة، تأليفتألیف: أبو عبد الرحمن السلمي،السلمی، ص129-135، دار الكتبالکتب العلمية،العلمیة، ط2003.</ref>،ره‌چه‌ڵه‌كی،رەچەڵەکی ده‌گه‌رێته‌وه‌دەگەرێتەوە سه‌رسەر شاری نه‌هه‌وه‌ندنەھەوەند له‌لە ناوچه‌یناوچەی هه‌مه‌دانھەمەدان ،وه‌لێ،وەلێ له‌لە به‌غدادێدابەغدادێدا له‌دایكبووه‌لەدایکبووە<ref>سيرسیر أعلام النبلاء للذهبيللذھبی / تصنيفتصنیف الإمام شمس الدينالدین محمد بن أحمد بن عثمان الذهبيالذھبی / 14/66 / مؤسسة الرسالة / ط 1 1401هـ1401ھـ -1981م.</ref>.  ئه‌بوئەبو عه‌بدوره‌حمانیعەبدورەحمانی سلمی له‌لە باسی جونه‌یداجونەیدا ئه‌فه‌رمێئەفەرمێ..:- «جونه‌یدجونەید یه‌كێكه‌یەکێکە له‌لە پێشه‌وایانپێشەوایان و سه‌ردارانیسەردارانی ئومه‌تئومەت.،ناوی له‌سه‌رلەسەر هه‌مووھەموو زارێكه‌زارێکە»<ref name="طبقات">طبقات الصوفية،الصوفیة، تأليفتألیف: أبو عبد الرحمن السلمي،السلمی، ص129-135، دار الكتبالکتب العلمية،العلمیة، ط2003.</ref>.
 
هاوه‌ڵیھاوەڵی به‌شێبەشێ له‌لە شێخانی كردووه‌کردووە.،ناوبه‌نگی،ناوبەنگی به‌بە هاوه‌ڵیھاوەڵی خاڵی <nowiki>[[سری سه‌قه‌تیسەقەتی]]</nowiki> و حارسی محاسبی ده‌ركردووه‌دەرکردووە.،ده‌رسی،دەرسی فیقهیفیقھی له‌لایلەلای ئه‌بیئەبی ثه‌ورثەور خوێندوه‌خوێندوە.،له‌،لە رۆژی شه‌ممه‌یشەممەی ساڵی 297ی كۆچیکۆچی وه‌فاتیوەفاتی كردووه‌کردووە<ref name="طبقات">طبقات الصوفية،الصوفیة، تأليفتألیف: أبو عبد الرحمن السلمي،السلمی، ص129-135، دار الكتبالکتب العلمية،العلمیة، ط2003.</ref>.
 
== بەسەرھاتی ==
== به‌سه‌رهاتی ==
گوتی: "له‌لە ته‌مه‌نیتەمەنی حه‌وتحەوت ساڵیدا بووم و خه‌ریكیخەریکی یاریكردنیاریکردن بووم.،له‌لای،لەلای خاڵم سری كه‌کە له‌گه‌ڵلەگەڵ جه‌ماعه‌تێكداجەماعەتێکدا خه‌ریكیخەریکی باسی شوكرشوکر و سوپاسگوزاری بوون.:-له‌لە منی پرسی رۆله‌،شوكررۆلە،شوکر چیه‌چیە.:-منیش له‌لە وه‌ڵاماوەڵاما گوتم"شوكرشوکر سه‌رپێچینه‌كردنه‌سەرپێچینەکردنە به‌بە نیعمه‌ته‌كانینیعمەتەکانی حه‌قحەق ته‌عالاتەعالا"پێی گوتم.:- ده‌ترسمدەترسم نیعمه‌تینیعمەتی خودا بۆ تۆ زوبانت بێت.،وریابه‌،وریابە"
له‌ولەو رۆژه‌وه‌رۆژەوە تا ئێستا له‌سه‌رلەسەر ئه‌مئەم قسه‌یه‌یقسەیەی سری گریانم دێت.،<ref>صفة الصفوة / للإمام العالم جمال الدينالدین أبيأبی الفرج إبن الجوزيالجوزی / المجلد الأول 2/270 / دار الكتبالکتب العلميةالعلمیة / 1419هـ1419ھـ - 1999م .</ref>.
 
== شێوه‌شێوە و وه‌صفیوەصفی ==
به‌وبەو پێیه‌یپێیەی كه‌کە باوكیباوکی عادلی شیبلی باسی ده‌كاتدەکات ده‌ڵێـتدەڵێـت.:-جونه‌یدجونەید كه‌سێكیکەسێکی سپی پێستی چاو سه‌وزسەوز بووه‌بووە.،لوتێكی،لوتێکی رێكرێک و نێوچه‌وانینێوچەوانی رێكرێک بووه‌بووە.،به‌ژنێكی،بەژنێکی باڵابه‌رزیباڵابەرزی هه‌بووه‌ھەبووە و شێوه‌یشێوەی له‌لە ئه‌عجه‌میه‌كانئەعجەمیەکان كردووه‌کردووە.،80 ساڵ ژیاوه‌ژیاوە.،باوكی،باوکی ره‌چه‌له‌كیرەچەلەکی هه‌مه‌وه‌ندیه‌ھەمەوەندیە و دایكیشیدایکیشی له‌لە نه‌وه‌ینەوەی شایانی كیسرایه‌کیسرایە.، 
 
== ھاوەڵانی جونەید ==
== هاوه‌ڵانی جونه‌ید ==
* ئه‌بوبه‌كریئەبوبەکری شیأبو محمد الجريريالجریری
* ابن ئه‌عرابیئەعرابی 
* ئیسماعیلی كوریکوری
* عه‌لیعەلی كوریکوری بنداری ئه‌بوئەبو حه‌سه‌نیحەسەنی صیرفی
* عەبدوڵای کوری موحەمەدی شەعرانی رازی
* عه‌بدوڵای كوری موحه‌مه‌دی شه‌عرانی رازی
* باحه‌سه‌نیباحەسەنی كوریکوری عه‌لیعەلی هیندیھیندی فارسی ئه‌صڵ،ئەصڵ، له‌لە گه‌وره‌گەورە شێخ و مشایه‌خانیمشایەخانی فارسان.
 
== بەرھەمەکانی ==
== به‌رهه‌مه‌كانی ==
كتێویکتێوی "نامه‌كانینامەکانی جونه‌یدجونەید"تاكه‌تاکە كتێویکتێوی جونه‌یده‌جونەیدە كه‌کە تا ئێستا مابێـته‌وه‌مابێـتەوە.<ref name="رسائل">كتابکتاب ’رسائل الجنيدالجنید ((اول عمل يجمعیجمع كلاکلا رسائل الامام الجنيدالجنید واقوالهواقوالە الماثورة))’،دار إقرأ، تحقيقتحقیق الدكتورالدکتور جمال رجب سيدبي،سیدبی، تصديرتصدیر الدكتورالدکتور عاطف العراقي،العراقی، الطبعة الاولى،الاولی، 2005.</ref>
 
نامه‌كانینامەکانی جونه‌یدجونەید بریتین له‌لە 31 نامه‌نامە..:-<ref name="رسائل">كتابکتاب ’رسائل الجنيدالجنید ((اول عمل يجمعیجمع كلاکلا رسائل الامام الجنيدالجنید واقوالهواقوالە الماثورة))’،دار إقرأ، تحقيقتحقیق الدكتورالدکتور جمال رجب سيدبي،سیدبی، تصديرتصدیر الدكتورالدکتور عاطف العراقي،العراقی، الطبعة الاولى،الاولی، 2005.</ref>:
 
1. كتابکتاب القصد إلىإلی اللهاللە.
 
2. كتابکتاب السر فيفی انفاس الصوفيةالصوفیة.
 
3. كتابکتاب دواء الأرواح.
 
4. كتابکتاب دواء التفريطالتفریط.
 
5. كتابکتاب ادب المفتقر إلىإلی اللهاللە.
 
6. الفرق بينبین الإخلاص والصدق.
 
7. كتابکتاب الفناء.
 
8. کتاب المیثاق.
8. كتاب الميثاق.
 
9. فی الالوھیة.
9. في الالوهية.
 
10. كتابکتاب الجنيدالجنید إلىإلی عمرو بن عثمان المكيالمکی تعالىتعالی.
 
11. نسخة من كتابکتاب الجنيدالجنید إلىإلی ابيابی يعقوبیعقوب يوسفیوسف بن الحسينالحسین الرازيالرازی رحمة اللهاللە عليهماعلیھما.
 
12. رسالة ابيابی القاسم الجنيدالجنید إلىإلی يوسفیوسف بن يحيىیحیی رحمة اللهاللە عليهماعلیھما.
 
13. رسالة ابيابی القاسم الجنيدالجنید بن محمد إلىإلی يحيىیحیی بن معاذ رحمة اللهاللە عليهماعلیھما.
 
14. رسالة ابيابی القاسم الجنيدالجنید إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
15. رسالة ابيابی القاسم الجنيدالجنید إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
16. رسالة إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
17. رسالة إلىإلی جعفر الخالديالخالدی.
 
18. رسالة فيفی المعرفة.
 
19. رسالة الجنيدالجنید إلىإلی ابيابی اسحاق المرستانيالمرستانی.
 
20. رسالة إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
21. رسالة إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
22. رسالة إلىإلی بعض اخوانهاخوانە.
 
23. النظر الصحيحالصحیح إلىإلی الدنياالدنیا.
 
24. رأی الجنید فی الذکر الخفی.
24. رأي الجنيد في الذكر الخفي.
 
25. كتابهکتابە إلىإلی ابيابی العباس الدينوريالدینوری.
 
26. عقبات الوصال.
 
27. رسالة فيفی الايمانالایمان.
 
28. صفة العاقل.
 
29. رسالة فيفی التوحيدالتوحید.
 
30. رسالة الجنيدالجنید إلىإلی ابيابی بكربکر الكسائيالکسائی.
 
31. رسالة الجنيدالجنید إلىإلی عليعلی بن سهلسھل الأصبهانيالأصبھانی.
 
== وه‌فاتیوەفاتی ==
با موحه‌مه‌دیموحەمەدی جه‌ریریجەریری ده‌ڵێـتدەڵێـت..:-ئه‌وئەو رۆژه‌یرۆژەی جونه‌یدجونەید وه‌فاتیوەفاتی كردکرد رۆژی "هه‌ینیھەینی موباره‌كموبارەک بوو"هه‌رھەر خه‌ریكیخەریکی نوێژ كردنکردن و ویرد خوێند بوو.،خه‌ڵكیش،خەڵکیش به‌لێشاوبەلێشاو ئه‌هاتنه‌ئەھاتنە زیاره‌تیزیارەتی."<ref>شذرات الذهبالذھب فيفی أخبار من ذهبذھب / لإبن العماد الإمام شهابشھاب الدينالدین أبيأبی الفلاح عبدالحيعبدالحی بن أحمد بن محمد العكريالعکری الحنبليالحنبلی الدمشقيالدمشقی / المجلد الثالث ص 418 / دار ابن كثيرکثیر / ط 1 1408هـ1408ھـ - 1988م . </ref>
 
با موحه‌مه‌دیموحەمەدی جه‌ریریجەریری شوشتی و كوره‌كه‌یکورەکەی نوێژی له‌سه‌رلەسەر كردکرد.،له‌،لە شونیزیه‌،له‌شونیزیە،لە مه‌زاریمەزاری شێخ مه‌عروفیمەعروفی كه‌رخیکەرخی له‌لە به‌غدادبەغداد له‌لە ته‌نیشتتەنیشت خاڵی سری سه‌قه‌تیسەقەتی دا نێژراوه‌نێژراوە.،ئه‌و،ئەو كه‌سانه‌یکەسانەی كه‌کە نوێژیان له‌لە پشت كردووه‌کردووە به‌بە هه‌زارانھەزاران كه‌سکەس ده‌خه‌مڵێنرێندەخەمڵێنرێن..<ref>تاريختاریخ بغداد / للحافظ أبيأبی بكربکر أحمد بن عليعلی الخطيبالخطیب البغداديالبغدادی / 7/248 / دار الفكرالفکر . </ref>.
 
== سەرچاوەکان ==
== سه‌رچاوه‌كان ==
<div class="reflist ">
<references></references></div>     7- سوود له‌لە بابه‌تیبابەتی (پایه‌به‌رزانیپایەبەرزانی سۆفیگه‌ریسۆفیگەری)نوسینی.:-(یاد نورسی) وه‌رگیراوه‌وەرگیراوە..
 
[[پۆل:خەڵکی بەغدا]]
[[پۆل:مردووانی ٩١٠]]
[[پۆل:ئه‌ولیائ‏‏‏ە‏‏‏ولیا]]