زرێبار: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
بNo edit summary
+مەترسییەکان لە سەر ژینگەی زرێبار
ھێڵی ١:
{{Coord|35|32|N|46|08|E|type:waterbody_region:IR|display=title}}
{{سەبارەت بە|زەریاچەی زرێبار|گۆڤاری زرێبار|زرێبار (گۆڤار)}}
[[پەڕگە:Marivan-zarivar-Iran.jpg|وێنۆک|زرێبار]]
'''زرێبار''' یان '''زرێوار''' دەریاچەیەکی گەورەی سروشتیی ئاوی شیرینە کە لە ٣ کیلۆمەتریی ڕۆژاوای شاری [[مەریوان]]دایە. ئاوی زرێبار لە سەرچاوە ئاوییەکانی بنی خۆیەوە ھەڵدەقوڵێت و ھیچ ڕووبارێکی تر ناڕژێتە ناوی و ھەروەھا ساڕێژی ئاوەکەشی چەمی زرێبار پێک دێنێت کە بە دەشتی مەریواندا تێپەڕ دەبێت و دەڕژێتە سەر ڕووباری [[سیروان]]. زرێبار و سروشتی دەوروبەری کە دەشت و کێو و دارستان و گیانلەبەری جۆراوجۆری تێدایە، یەکێک لە سەیرانگا بەناوبانگە گەشتیارییەکانی [[کوردستان]] و [[ئێران]]ە. بەرزاییەکەی لە ئاستی دەریاکان ١٢۹٠ مەترە<ref>نەخشەی ١:١٠٠٠٠ شاری مەریوان، بەرھەمی «مسکن و شهرسازی استان کردستان»، ساڵی ٢٠٠٠.</ref> و درێژییەکەی (ئاڕاستەی باشووری-باکووری) زیاتر لە ٨ کیلۆمەترە و پانییەکەشی (ئاڕاستەی ڕۆژھەڵات-ڕۆژاوا) نزیکەی ٣ کیلۆمەترە.<ref>https://www.openstreetmap.org/#map=13/35.5368/46.1105&layers=C</ref> لە ھەندێک لە زستانە ساردەکاندا ڕووی زرێبار بە تەواوی سەھۆڵ دەبەستێت.
 
== ناو و ئەفسانەی زرێبار ==
لە زۆربەی کەنارەکانی زرێباردا قامیش (زەل) دەڕوات کە بە بیروڕای ھەندێ کەس، ماوەیەکە خەریکە زیادتر دەبێت و مەترسیی بۆ زرێبار دروست کردووە.<ref>[http://rudaw.net/sorani/middleeast/iran/160120141 زرێبار لە مەترسیدایە]- [[ڕووداو]]</ref>
[[پەڕگە:QebriDerwêsh.jpg|وێنۆک|ڕاست|قەبری دەروێش لە ڕۆژھەڵاتی زرێباردا]]
 
== ناو و ئەفسانەی زرێبار ==
[[پەڕگە:QebriDerwêsh.jpg|وێنۆک|قەبری دەروێش لە ڕۆژھەڵاتی زرێباردا]]
سەبارەت بە پێکھاتنی زرێبار، ئەفسانەیەک لە ناو خەڵکی ناوچەکەدا ھەیە کە گوایە لە جێگەی ئێستای زرێباردا شارێک ھەبووە کە حاکمەکەی ناوی '''فەیلەقووس''' بووە. دەروێشێک لەگەڵ ژنە دووگیانەکەیدا بە سواریی کەرێکەوە دەگەن بە شارەکە. پیاوانی فەیلەقووس کلکی کەرەکەی دەقرتێنن و ژنەکەی دادەکەوێت و مناڵەکەی لەباردەچێت. دەروێشەکە سکاڵا دەکات لە حاکم. فەیلەقووس بە خراپتر وەڵامی دەداتەوە و بێگاریی پێدەکات. دەروێشەکە دەچێتە سەر کێوێک و سەری لە سەر زەوی دادەنێت و دەپاڕێتەوە لە خوا. کە سەر بەرز دەکاتەوە شارەکە بووە بە ژێر ئاوەوە و گۆلی زرێبار بەم شێوەیە دروست دەبێت. لە بەرزایییەکانی ڕۆژھەڵاتی زرێباردا قەبرێک ھەیە کە دەوترێ قەبری ئەو دەروێشەیە. [[ئەنوەر ڕەوشەن]] لێکۆڵینەر و نووسەری مەریوانی، لە ساڵی [[٢٠٠٨]]دا، فیلمێکی بەڵگەیی بەناوی [[زرێبار، شوناسێکی دێرینی ئەم ھەرێمە]] ئامادە کرد. لە بەشی یەکەمی فیلمەکەدا پسپۆڕان و لێکۆڵینەرانی شاری مەریوان لەسەر ناو و مێژووی زرێبار لێدوانێکی زۆر دەکەن و چەند پیرەوەپیاوی ناوچەکە ئەفسانەی دروست بوونی زرێبار دەگێڕنەوە.
 
==مەترسییەکان لە سەر ژینگەی زرێبار==
[[پەڕگە:Zrebar Dam 2008-03-22.JPG|وێنۆک|بەنداوی زرێبار]]
بەنداوی زرێبار لە ساڵی ١٩٩٥دا لە باشووری زرێبار و لەسەر چەمی زرێباردا دروست کراوە. بەرزییەکای ٤ مەترە و ھۆکاری دروستکردنی، دابین کردنی ئاوی پێویست بۆ کشتوکاڵی دەشتی مەریوان بووە.<ref>[http://daminfo.wrm.ir/fa/pageviewreport/400# سد زریوار- مدیریت منابع آب ایران]</ref> بەڵام بە ھۆی وشکەساڵییەکانەوە تەنھا چەند ساڵێک بە قازانج بوو و ئێستا وەک مەترسییەک بۆ ژینگەی زرێبار و ماس ھەژمار دەکرێت.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/details/176776 دریاچه زریوار مریوان در آستانه خشک شدن - همشهری‌ آنلاین ]</ref>
 
لە زۆربەی کەنارەکانی زرێباردا قامیش (زەل) دەڕوات کە بە بیروڕای ھەندێ کەس، ماوەیەکە خەریکە زیادتر دەبێت و مەترسیی بۆ زرێبار دروست کردووە.<ref>[http://rudaw.net/sorani/middleeast/iran/160120141 زرێبار لە مەترسیدایە]- [[ڕووداو]]</ref>
 
==زرێبار لە ئەدەبی کوردیدا==