ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل دەستکاری بە بەرنامەی مۆبایل |
|
|
'''برادۆست''' ناوى هۆزو دوو ده‌ڤه‌ره، يه‌كيان له باشوورى ([[كوردستان]]) و سه‌ر به پارێزگاى ([[هه‌ولێر]]) ه و مه‌ڵبه‌نده‌كه‌ى [[سیدەکان]]ه. ده‌ڤه‌ره‌كه‌ى تر له [[ورمێ]] ([[پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژاوا]])يه و به '''سۆما برادۆست''' ده‌ناسرێت. هۆزى برادۆست كه له مێژووى كوردا خاوه‌ن سه‌روه‌رى ([[قه‌ڵاى دمدم)]]ن به گوێره‌ى شه‌ره‌فنامه : ميرانى برادؤست بة بنه‌چه‌ك ([[گۆران)]]ن و له نه‌وه‌ى خانه‌دانى '''مير به‌درى حسنوى به‌رزيكانين'''<ref> شه‌ره‌فخانى به‌دليسى ،شه‌ره‌فنامه، وه‌رگێردراوى كوردى،1972، كۆرى زانيارى كورد، هه‌ژار، </ref> كه حوكمڕانى ([[كرماشان]]) و ([[سنه]]) و ([[دينه‌وه‌ر) ]]يان ده‌كرد له رۆژگارى زلهێزبوونى پادشايانى بوه‌ێهى ده‌يله‌م . له رۆژگارى دوايى ([[مه‌غۆل]]) ەکانمه‌غۆله‌كان نازناوى خان به گه‌وره‌كاننيان دراوه كه ميرنشينێكى درێژخايه‌نيان له ورمێ و سيده‌كان دامه‌زراندووه. شاعه‌باسى گه‌وره له ساڵى 1609 هێرشى كردوونه‌ته سه‌ر و له قه‌ڵاى دمدم ميرى ناسراو به (خانى له‌پزێڕين) به‌رگرى كردووه‌و به پلان كوژراوه. به سه‌ر هاتى خانى له‌پزێرێن له كه‌له‌پوورى زاره‌كى كورديدا شوێنى ديارى هه‌يه.
ده‌سه‌ڵاتى برادۆسته‌كان له ورمێ به‌ره‌و كزبوون چوو، پاش راگواستن و ئاكنجى كردنى هۆزى ([[توركمان]]) ىتوركمانى ئه‌فشار له لايه‌ن (شا عه‌باس) ه‌وه،شاعه‌باسه‌وه، زۆر له ميره‌كانيان په‌نايان برده به‌ر ده‌وڵه‌تى عوسمانى له پێناو گه‌راندنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاتى پێشوويان<ref> مذكرات (مأمون بگ بن بيگه بگ ) وه‌رگێردراوى عه‌ره‌بى ، شكور مصطفى ، مطبعه المجتمع العلمى العراقى ، 1980</ref>.
دوامين ميرى برادۆسته‌كانى ورمێ ([['''عه‌بدوڵابه‌گ بێنارى)''']] بوو كه پێگه‌ى ميرايه‌تى له قه‌ڵاى بێنارى سه‌ر سنوور بوو. له شه‌ڕى به‌ره‌نگار بوونه‌وه‌ى له‌شكرى رووس 1916 رۆڵى گرينگى هه‌بوو. پاش كوشتارى ئاشووريه‌كان و شه‌ڕى به‌رده‌مامى كوردو عه‌جه‌م ناچار ساڵى 1920له گه‌ڵ سمكۆ و ده‌يان سه‌رناسى كوردى ئێران په‌ناى بۆ ديوى سيده‌كان بردو له (سیدەکان)[[سیدەکا]]ن نيشته‌جێ. كاتێك سمكۆ شكاك گه‌ڕايه‌وه له شنۆ به پلان تيرۆركرا ، عه‌وڵابه‌گى بێنارێ هه‌موو ئومێدێكى بڕا تا بگه‌ڕيته‌وه سه‌ر زێدى خۆى و له ده‌ورى 1940 له سيده‌كان كۆچي دوايي كرد. <ref>فرهنگ دهخدا، فقره برادوست[http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-5e7c1be8f86741169288603aa3fbe942-fa.html]</ref>
هۆزى برادۆست له ديوى سيده‌كان بريتيه له چوار به‌ش: به‌گزاده و پيره‌سنى و ره‌وه‌ندۆك و خواكوڕكى. پيره‌سنى و خواكوڕكى دانيشتووى دێرينى ناوچه‌كه‌ن. له رۆژگارى دواى جه‌نگى جيهانى يه‌كه‌م گه‌لێك له كوردى ئاواره‌ى شكاك و شه‌مدينان هاوڕێ له‌گه‌ڵ (سمكۆى شكاك ) و سه‌يدته‌هاى شه‌مدينان له ده‌ڤه‌رى سيده‌كان دامه‌زران و ئێستا به مهاجر ده‌ناسرێن. وە لۆلانيه‌كان به‌شێكى گرينگى پێكهێنه‌رى برادۆستن و خانه‌قاى لۆلانيه‌كان ([[تەکیە]]) كه له گوندى لۆلان بوو له سه‌ر ده‌مى (شێخ ره‌شيدى لۆلان ) درووستكرا. مير مه‌حموود كه له گوندى مجێسه‌ر داده‌نيشت ميرى برادۆسته‌كانى سيده‌كان بوو. ▼برادۆستەکان لە نێو خەڵکی دا وەک هۆزێکی دۆست خواز و ژیر دەناسرێن .
هۆزى ([[برادۆست]]) له ديوى سيده‌كان ودەبن بە چەند بەشێک وەک : به‌گزاده و پيره‌سنى و ره‌وه‌ندۆك و خواكوڕكى ...
▲ له رۆژگارى دواى جه‌نگى جيهانى يه‌كه‌م گه‌لێك له كوردى ئاواره‌ى شكاك و شه‌مدينان هاوڕێ له‌گه‌ڵ (سمكۆى شكاك) و سه‌يدته‌هاى شه‌مدينان له ده‌ڤه‌رى سيده‌كان دامه‌زران و ئێستا به مهاجر ده‌ناسرێن. وە لۆلانيه‌كان به‌شێكى گرينگى پێكهێنه‌رى برادۆستن و خانه‌قاى لۆلانيه‌كان ([[تەکیە]]) كه له گوندى لۆلان بوو له سه‌ر ده‌مى (شێخ ره‌شيدى لۆلان) درووستكرا. مير مه‌حموود كه له گوندى مجێسه‌ر داده‌نيشت ميرى برادۆسته‌كانى سيده‌كان بوو.
لينكى په‌يوه‌ست به برادۆست:
* [[قه‌ڵاى دمدم]]
* [[كێله‌شين]]
* [[پارێزگاى هه‌ولێر]]
==ژێده‌ر==
|
