گۆگۆریۆ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
شائەمراز
ھێڵی ١:
'''گۆگۆریا''' یان '''گۆگۆریۆ''' (بە زاراوەىئەلفوبێی هانجلھانجل: 고구려 | بە زاراوەىئەلفبێی هانجاھانجا: 高句麗، 高句驪) یەکێکە لە سێ شانشینە کۆنەکەىکۆنەکەی کۆریاى[[کۆریا]]ی کۆن. لە ساڵىساڵی (٣٧ ىی پێش زایین) دامەزراوە و تاوەکو ساڵىساڵی (٦٦٨ ىی زاینىزاینی) بەردەوام بووە. ئەمڕۆکە ئەکەوێتە ناوەراستىناوەراستی باکورىباکوری نیوە دورگەىدورگەی کۆریاوە. گۆگۆریۆ یەکێک بوە لە شوێنەکانىشوێنەکانی ناکۆکىناکۆکی لەسەر بۆ دەستگرتن بەسەر نیوە دوورگەىدوورگەی کۆریادا. هەروەهاھەروەھا پەیوەندیدار بووە سیستمە سیاسیە دەرەکیەکانیشەوە کە لەوکاتەدا دەستەڵاتدارىدەستەڵاتداری گەورە بوون وەک ئیمپراتۆریەتىئیمپراتۆریەتی (هانھان) لە چین و (یاماتۆ) لە یابان.
 
کتێبىکتێبی (سامگیک ساگىساگی) کە لەسەدەىلەسەدەی دوانزەدا نوسراوە باسىباسی ئەوە ئەکات کە گۆگۆریۆ لە ساڵىساڵی ٣٧ ىی پێش زاین لە لایەن (جومونگ) ەوە دامەزراوە کە یەکێک بوە لە شازادەکانىشازادەکانی ناوچەىناوچەی (بیۆ). لەگەڵ ئەمەشدا بەڵگە هەیەھەیە کە ئەیسەلمێنن کە گۆگۆریۆ لە سەدەىسەدەی دووىدووی پێش زایندا دروستکراوە بەتایبەت لەکاتىلەکاتی ڕووخانىڕووخانی شانشینىشانشینی (گۆجۆنسۆن) کە ئەم شانشینە پیشتر ناوچەکانىناوچەکانی جنوبىجنوبی مەنگۆلیاو باکوورىباکووری کرۆیاىکرۆیای بەدەستەوە بووە.
 
گۆگۆریۆ یەکێک بوە لە زنجیرە شانشینە گەورەکانىگەورەکانی باکورىباکوری رۆژهەڵاتىرۆژھەڵاتی ئاسایا تا ئەو کاتەىکاتەی لەسەر دەستىدەستی هاوپەیمانىھاوپەیمانی (شیلا) و (تانگ) ڕووخێنرا لە ساڵىساڵی ٦٦٨ ىی زاینیدا. دواىدوای ڕووخانىڕووخانی زەویەکانىزەویەکانی لەنێوان شانشینىشانشینی شیلا و بالهاىبالھای و ئیمپراتۆریەتىئیمپراتۆریەتی تانگدا دابەشکران.
 
ناوىناوی کۆریاش لە ووشەىوشەی گۆگۆریەوە هاتووەھاتووە.
 
== سەرچاوە ==
* ویکیپیدیای فارسی