لالش: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
لێکدانەوەی هەشار
ھێڵی ١:
لالەش بینایێکی ئایینی یەزیدیەکانە کە دەکەوێتە ناو دۆڵێک کە بە زنجیرە چیای بچووک دەورە دراوە و سەر بە پارێزگای دهۆکە و 60 کم لە موسڵەوە دورە ، دوروست بونی ئەم بینایە دەگەڕێتەوە 4000 ساڵ بەر لە زایینی مەسیح و بە درێژای مێژوو بە هۆی جەنگ و ئاوارەیی و وێران بوونی ئەم پەرەستگەیە چاک کراوەتەوە بەڵام هێشتا جێ پێی بینا سازی ئەو سەردەمەی تێدا ماوەتەوە
[[پەڕگە:Lalish.jpg|thumb|لالەش]]
یەزیدیەکان کە بیرورایان دەچێتە سەر کۆنترین ئایینە یاساییەکانی سەر هەرد کە هەمان میترائیسنە چەن گۆڕانکاری لە سەدەگەلی جیاوازدا بە خۆوە دەبینن .لە سەرەتادا هاتنی جولەکەکان لە هەزارەی بەر لە زایین بۆ ناوچە میترائیسمەکان ، ، دوهەمجار بەقەوەت بوونی زەردەشت و زەروانی لە ناوچەکە کە دیسان دەستێوەردانێ لەم ئایینە کرا هەرچەن کە میتراکانیش بە بنەماکانی ئایینی خۆیانەوە توانیان رخنە بکەنە سەر ئایینەکانی تر یانی تەنها ئەمان نەبوون کە گۆڕان ، لە پاش ئەو هێرشی ئەسکەندەری مەقدونی و سەقام گیر بوونی بۆ ماوەی 200 ساڵ لە میزۆپۆتامیا و زاگرۆس و ئارارات و رۆژهەڵاتی ئێران کە لەم کاتەدا هەندێ ئاڵوگۆڕی هۆنەری و ئەدەبی لە نێوان ئەم دو بیرە جیاوازەدا ڕویدا بۆ وێنە تێکەڵ بوونی ئۆدیپ لەگەل ژیانی ئیبراهیمی نەبی، یان ڕۆشتنی بیری شاماران بۆ ناوچەکانی یونان(کە مار پێگەی خۆی لە ئایینی میترادا هەبوو)لە پاش ئەمانە هاتنی بیری مەزدەکی ، مەسیحی و مانەوییەت و... کە ئەمانەش کاریگەری خۆیان لە سەر ئەم ئایینە هەبوە و کاریگەریشیان وەگرتوە ، بە تایبەت ئایینی مەسیحیەت زۆرینەی کاریگەری خۆی لەم ئایینە وەرگرتوە و دەتوانین بڵێین ئەم ئایینە تێکەڵێکە لە جولەکە و میترائیسم ، لە پاش ئەمانە گەورەترین ئاڵوگۆڕی لە پاش هاتنی ئیسلامدا بە سەر ئەم ئایینە مێژینەییەدا دێت و بە تایبەت تورکەکان کە زانیان ئیسلام هەزی لەم ئایینە نیە بە بیانوی موسوڵمان کردنیان بە درێژەی 72 جار کوشتاری لێ کردوون و خاک و هەردی لێ داگیر کردون(بڕواننە نوێژی نیوەڕۆی یەزیدیەکان کە داوەی چ لە تاوو مەلەک دەکەن و چۆن ناوی تورک و عەڕەب دێنن)
'''لالش''' یان '''لالەش''' دەکەوێتە ناو دۆڵێک کە بە زنجیرە چیای بچووک دەورە دراوە، لالش لەلایەن پەیڕەوکارانی ئایینی [[ئێزیدی]]ەوە بە شوێنێکی پیرۆز دادەنرێت، لالش ٦٠ کیلۆمەتر دوورە لە شاری [[موسڵ]]، وە ئێزییدیەکان لایان وایە هیچ نەبێت جارێک سەردانی لالش بکەن ئەمەش هاوشێوەی [[حەج]]ی مووسڵمانان وایە، لەکاتی چوونە لالش سەردانی پەرستگە و گۆڕەکەی شێخ عەدی کوڕی موسافر دەکەن.
{{کورت}}
 
[[بەشی مێعماری]]
[[پۆل:ئێزیدی]]
 
[[پۆل:باشووری کوردستان]]
شوێنگەی پەرەستین لەم ئایینەدا دەبا لە نێو ئەشکەوتێکدا بێت کە ئاوی تیدابێت بۆ پاکژی و بژوێنی شوێن و مرۆڤەکان ئەم شوێنەیان مێهرابە ناو ناوە بە واتای شوێنی تاو و رۆژ ، بە هۆی ئەمەی کە ئەم ئایینە شتێکی جەهانگیر بوە ، شوێنگەلێک کە شاخ و کێو ئەشکەوتیان نەبوە کێوێکی دەسکاریان دوروست کردوە یانی بینایێک کە سومبولێک بوە لە کێو و چیا ، هەر بەو بۆنەشەوە گومبەزێکی تیژ و بەردوێنەیان بۆ داناوە کە ئەم بینایانە لە دەشتی یەزیدیەکان بە زۆرینە دەبیندرێت، لە نێو بیناکەدا درگاگەلێک هەن کە بۆ رۆشتنە ژورەوە دەبێ سەردانەوێنی یانی ڕێز گرتن لە شوێنی پیرۆز بە زۆری بینا سازی کە لە بینا زۆرەبانیەکانی ئێستای ئێرانیشدا ماوەتەوە
[[پۆل:پێگە شوێنەوارییەکانی کوردستان]]
شتگەلێ کە لەم جۆرە بینایانەدا زۆر وەچاو دەکەوێ و پێویستە لە گشت بینا پیرۆزە یەزیدیەکاندا هەبێت حەوزی ئاو ، نەقشی مار(سیمبۆلی زانست و نهێنی پاراستن)درگای نەوی ، رووناکی دەسکار وەکوو شەمع و مەشعەل(کە لە شەنگالدا شوێنی 365 مەشعەلی بچوک وە بەر چاو دەکەوێ)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/لالش»