منداڵانی کار: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary |
No edit summary |
||
ھێڵی ١:
{{ئامادە_کردن|30/02/2015}}
=پێناسە=
[[File:Child Labor in United States 1912a.jpg|thumb|لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا کۆمپانیگەلێکی زۆر لەسەر بنەمای کارکێشانەوە لە منداڵان دامەزرا. ئەم وێنەیە لە نیۆیۆرک لە ساڵی ١٩١٢ دا گیراوە (1912)]]
دیاردەی منداڵانی کار ئاماژە بە کارپێکردنی زۆرەملی بە منداڵانی ژێر تەمەنی ١٨ ساڵ دەوترێ کەببێتە ھۆی ئەوەی منداڵ لە سیستمی پەروەردە وخوێندن و قوتابخانە دووربکەوێتەوە و جگە لەمەش تەمەنی منداڵی بە فیڕۆ بڕوات و مافەکانی منداڵ بوون لەدەست بدات. ھەروەھا بە ھۆی کارکردنیەوە لە باری جەستەیی، دەروونی، ئەخلاقی و کۆمەڵگایی ئازاری پێبگات و تووشی خەسار ببێت.<ref>{{cite web|title=What is child labour?|publisher=International Labour Organisation|year=2012|url=http://www.ilo.org/ipec/facts/lang--en/index.htm}}</ref>
ئیشکردن بە منداڵان لە لایەن زۆربەی ڕێکخراوە نێونەتەوەییەکانەوە قەدەغە کراوە و وەک تاوان ئەژمار ئەکرێت.<ref>{{cite web|title=International and national legislation - Child Labour|publisher=International Labour Organisation|year=2011|url=http://www.ilo.org/ipec/areas/Childdomesticlabour/iInternationalnationallegislation/lang--en/index.htm}}</ref>
Line ٦ ⟶ ٧:
ھەموو جۆرە کارێک بە کاری زۆرەملی بۆ منداڵانئەژمار نەکرێت، بۆ نموونە کارگەلێک وەک: ئیشی ھونەری و فێرکاری لە پۆلە تایبەتەکاندا، کارکردن لەبەردەست باوکدا لە ڕۆژانی پشوودا.<ref name="Labour laws - An Amish exception">{{cite news|title=Labour laws - An Amish exception|publisher=The Economist|date=5 February 2004|url=http://www.economist.com/node/2413745}}</ref><ref>{{cite book|last=Larsen|first=P.B.|title=Indigenous and tribal children: assessing child labour and education challenges.|publisher=International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC), International Labour Office.}}</ref><ref name="EUR-Lex">{{cite web|title= Council Directive 94/33/EC of 22 June 1994 on child labour|publisher=EUR-Lex|year=2008|url=http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!DocNumber&lg=en&type_doc=Directive&an_doc=1994&nu_doc=33}}</ref>
منداڵانی کار لە کاتە جیاوازەکانی مێژوودا کاریان لێکێشراوەتەوە . پێش ساڵەکانی ١٩٤٠ منداڵانێکی زۆر لە تەمەنکانی ٥ بۆ ١٤ ساڵلە ئەورووپا ، ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئامریکا و وڵاتە داگیرکراوەکانی دەستی ھێزە ئەورووپییەکان دا لە مەزرا کشتوکاڵیەکان و بیناسازی، کارگە و کارخانەکان، [[کان]]ەکان (وەک کانی بەرد و خەڵوز و زێر و ھتد)، فڕۆشتنی ڕۆژنامە. کارکردنی شەوانە بە شێوەی ١٢ کاتژمێری لە کارگەکاندا تا کازیوە، کاریان پێکراوە.<ref>{{cite web|title=Child Labour in Historical Perspective: 1800-1985|publisher=UNICEF|author=Cunningham and Viazzo|isbn=88-85401-27-9|url=http://www.unicef-irc.org/publications/pdf/hisper_childlabour_low.pdf}}</ref>
▲[[File:Child Labor in United States 1912a.jpg|thumb|لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا کۆمپانیگەلێکی زۆر لەسەر بنەمای کارکێشانەوە لە منداڵان دامەزرا. ئەم وێنەیە لە نیۆیۆرک لە ساڵی ١٩١٢ دا گیراوە (1912)]].
<ref>{{cite book|title=The World of Child Labour|author=Hugh Hindman|publisher=M.E. Sharpe|year=2009|isbn=978-0-7656-1707-1}}</ref>
[[File:Sub-Saharan Africa definition UN.png|thumb|220px|''' سەوزی تۆخ :''' وڵاتانی ئەفریقای ڕەش بە پێی پێناسەی نەتەوەیەکگرتووەکان بە وڵاتانی ھێڵی سەحرای گەورەی ئەفریقا بەرەو باشووری ئەفریقا ئەوترێت.
<br>'''سەوزی کاڵ:''' وڵاتی [[سوودان]] بە پێی پێناسەکانی [[نەتەوە یەکگرتووەکان]] وەک وڵاتێکی ئافریقای باکوور ناسێندراوە.<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm |title=Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings |publisher=United Nations Statistics Division |date=11 February 2013|accessdate=20 July 2013}} "The designation sub-Saharan Africa is commonly used to indicate all of Africa except northern Africa, with the Sudan included in sub-Saharan Africa."</ref>]]
لە وڵاتانی لە حاڵی پێشکەوتندا کە ڕیژەی نەداری و نەبوونی ھەڵی خوێندن بەڕچاوە، دیاردەی منداڵانی کار بەربڵاوترە. لە لە ساڵی ٢٠١٠ دا وڵاتانی [[ئەفریقای ڕەش]] زۆرترین ڕێژەی منداڵانی کاری تیا تۆمار کراوە، لەم وڵاتانە لەگەڵ چەندین وڵاتی تری ئەفریقایی رێژەی لە سەدا ٥٠ی منداڵانی ٥ بۆ ١٤ ساڵ خەریکی ئیش کردنن. <ref>{{cite web|title=Percentage of children aged 5–14 engaged in child labour|publisher=UNICEF|year=2012|url=http://www.childinfo.org/labour_countrydata.php}}</ref>
=مێژووی منداڵانی کار=
| |||