ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
|
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
|
== سەلماندفق
== زانسيثبي
== زانستەکان ==
پەرتووکەکەی بەناوی "پرەنسیپە بیرکارییەکانی فەلسەفەی سروشتی" (بە [[لاتین]]: ''Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica'') کە ساڵی ١٦٨٧ دەرچووە، بە یەکێک لەو پەرتووکانەی کە گەورەترین کاریگەریی لە سەر مێژووی زانستدا ھەبووە دەژمێردرێت و بناغەی بۆ بەشیکی گەورە لە [[میکانیکی کلاسیک]] داناوە. لەم پەرتووکەدا، نیوتۆن وەسفی [[یاسای ڕاکێشانی گەردوونی]] و ھەرسێ [[یاساکانی جووڵەی نیوتۆن|یاساکانی جووڵە]]ی کردووە، کە زاڵێتی پەیدا کرد بەسەر ڕوانگەی زانستیی سێ سەدەی داھاتووی خۆیدا سەبارەت بە [[گەردوونی فیزیکی]]. نیوتۆن بە سەلماندنی تەبایی و جۆربوونی [[یاساکانی کیپلەر بۆ جووڵەی ھەسارەیی]] لەگەڵ بیرۆکەی ڕاکێشانەکەی خۆی، نیشانی دا کە جووڵەی شتەکان لە سەر [[زەوی]] و جووڵەی تەنە ئاسمانییەکان یەک کۆمەڵە یاسای سروشتی دەستی گرتووە بەسەر ھەردووکیاندا و بەم جۆرە ھیچ گومانێکی لە دەوروپشتی بیرۆکەی [[ناوەندێتیی خۆر]] نەھێشتەوە و [[ڕاپەڕینی زانستی]]ی پێشخست.
=== زانستی میکانیک ===
لە [[میکانیک]]دا، نیوتۆن پرەنسیپەکانی مانەوەی [[ڕاوەش]] و [[ڕاوەشی گۆشەیی]] داڕژاند. لە زانستی بینیندا، یەکەم [[تێلیسکۆپ]]ی پێچەوانەکەری داھێنا، ھەروەھا گەشەی بە بیردۆزی [[ڕەنگ|ڕەنگەکان]] دا، پتشبەستوو بەوەی کە [[پەپکەی شیکەرەوە]] دەتوانێت [[تیشکی سپی]] بگۆڕێت بە ڕەنگەکانی پێکھێنەری [[شەبەنگی بینراو]].
=== بیرکاری ===
لە [[بیرکاری]]دا، نیوتۆن ئیعتیباری گەشەپێدانی [[حیسابی دیفرانسیەڵ و ئەنتیگراڵ]]ی لەگەڵ [[گۆتفرید لەیبنیز]]دا کردە دووکوتەوە. ئەو ھەروەھا بیردۆزی دووڕستەییی گشتی پێدراوی سەلماند، گەشەی دا بەو شێوازە کە ئەمڕۆکە شێوازی نیوتن بۆ نزیکبوونەوە بە سفرەکانی [[نەخشە]]ی پێ دەڵێن.
== پایەبەرزی ==
|
