فریدریش شیلەر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب ئاڵوگۆڕی Friedrich_schiller.jpg لەگەڵ File:Friedrich_Schiller_by_Ludovike_Simanowiz.jpg (لەلایەن Marcus Cyron بە ھۆی:File renamed: [[commons:COM:FR#reasons|File renaming crit... |
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
||
ھێڵی ٢:
'''یۆھان کریستۆف فریدریش فۆن شیلەر''' یان '''فریدریش شیلەر''' ([[١٠ی تشرینی دووەم]]ی [[١٧٥٩]] لە [[مارباخ ئام نێکا]] - [[٩ی ئایار]]ی [[١٨٠٥]]) شانۆنووسی گەورەی [[ئاڵمانیا|ئاڵمانی]]یە. لە سەردەمی ژیانی خۆی ھاوەڵی [[یۆھان ڤوڵفگانگ گۆتە|گۆتە]] بووە و ئەدەبی ئاڵمانی بەم دوو کەسایەتییە پێناسە دەکرێت.
یۆهان كریستۆف فریدریش فۆن شیلەر ، شاعیر و فەیلەسوف و مێژوو نوسێكی ئەڵمانی بووە ، لە 10 نۆڤەمبەری ساڵی 1759 لە ئەڵمانیا لەدایك بووە ، كوڕە تاقانە بووە و باوكی پزیشكی سەربازی بووە و دایكیشی ئافرەتێكی ئایین پەروەر بووە هەر بۆیە خۆشەویستی ئایین و ڕەوشت و نمونەی بەرزی لەناخی شیلەر چەسپاندووە ، وانەی لە قوتابخانەی لادێكەیان خوێندووە و دواتر چۆتە قوتابخانەی زمانی لاتینی ، ساڵی 1773 یاسای خوێندووە بەڵام ساڵی 1775 چۆتە بەشی پزیشكیەوە و لەم كاتانەدا دەستی كردووە بەنووسینی شیعر و شانۆگەری .
شیلەر لە ساڵی 1777 دەستی كردووە بە نووسینی شانۆگەری دزەكان كە رەِتكردنەوەی دەسەڵاتی ڕەها بەرجەستە دەكات و داوای پەنابردن دەكات بۆ ئازادی بەمەبەستی ڕزگار بوون لە چەوساندنەوە و زوڵم و زۆری كۆمەڵگا ، ئەم شانۆگەریە لەساڵی 1782 لە مانهایم نمایشكراوە و سەركەوتنێكی ئەفسانەیی بەدەستهێناوە و لەنێوان شە و ڕۆژێكدا كردۆێتی بە برشنگدارترین كەسایەتیە ئەدەبیەكانی ئەڵمانیا.
لەساڵی 1784 شیلەر لە فایمار جێگیر بووە و لەوێ گۆتەی ناسیوە و بوون بە دوو هاوڕێی گیانی بەگیانی ، هەر لەم ماوەیەدا یەكێك لەنایابترین شیعرەكانی خۆی نوسیوە و دواتر بیتهۆڤنی هونەرمەند ئاوازی بۆ داناوە ، هەروەها گرنگی بە مێژوو داوە و لە ساڵی 1787 بۆتە مامۆستای مێژوو لە زانكۆی یینا ، بەهەمان شێوە گرنگی لە فەلسەفە داوە و چەندین نوسینی فەلسەفەی لە سەر هونەر و ئەدەب بڵاوكردۆتەوە.
فریدریش شیلەر لە ساڵی 1790 هاوسەرگیری كردووە و دوو كوڕ و دووكچیان بووە و لە ساڵی 1805 دوای ململانێیەكی زۆر لەگەڵ نەخۆشیدا و دەستبەردار نەبوونی لە نووسین لەتەمەنی 45 ساڵیدا كۆچی دوایی كردووە.
وەرگێڕانی لە ویكیپیدیای عەرەبیەوە ( محمد فاتح )
▲[[پۆل:فریدریش شیلەر]]
| |||
