مەحوی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب "Kurdish_Poet_-_Mahwi.jpg" سڕاوە؛ Denniss ئەم پەڕگەی لەسەر کامانز سڕیەوە بە ھۆی: Copyright violation: One of the photos from this Flickr stream was subject of a [https://wi...
No edit summary
ھێڵی ١٤:
==کورتەی ژیانی==
(مەحوی) ناوی مەلا موحەممەد کوڕی مەلا عوسمانی باڵخییە لە نەوەی پیر و زانای ناودار (شێخ ڕەش), باپیریشی ناوی مەلا عوسمان بووە, وەکو شێخ مارفی نۆدی لەگەڵ دروست کردنی سلێمانیدا ھاتۆتە شاری نوێوە, (باڵخ)یش دێیەکە لە ناوچەی (ماوەت) لە شاری سلێمانی.
 
مێژونوسی کورد (موحەممەد ئەمین زەکی بەگ) دەڵێ لە ساڵی ١٢٥٢ ی.ک (١٨٣٦-١٨٣٧ ی.ز) دا لە دایک بووە, مامۆستا [[عەلائەدین سەججادی]]یش دەڵێ لە ١٨٣٠ (١٢٤٦ ی.ک) دا لە دایک بووە, و (کاکەی فەلاحیش) دەڵێ لە ١٢٤٧ ی.ک (١٨٣١-١٨٣٢ ی.ز) دا لە دایک بووە, باوکی خەلیفەی شێخ عوسمان سیراجوددینیسیراجەددینی تەوێڵەی بووە, حەوت ساڵان بووە خراوەتە بەر خوێندن و ماوەیەک لای باوکی خوێندوییەتی, بۆ خوێندن چۆتە سنە و سابڵاغیش و لای مەلا عەبدوڵای پیرەباب خوێندویەتی , پاشان گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی و لای مەلا ناودارەکانی ئەو ناوچەیە خوێندویەتی, ئەوجا چوە بۆ بەغداد و بوە بە فەقێ زانای بە ناوبانگی کورد مفتی زەھاوی و ئیجازەی مەلایەتی لای ئەو وەرگرتووە, دیسان مامۆستا عەلائەددین سەججادی دەڵێ پاش ئیجازە وەرگرتنی لە ١٨٥٩ ی.ز دا بووە بە مەلای مزگەوتی ئیمامی ئەعزەم لە [[بەغدا]], بەڵام لە ١٨٦٢ دا بەغدای بەجێ ھێشتووە و گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی و بوە بە ئەندامی دادگا. لە ١٨٦٨ دا بە ھۆی مردنی باوکییەوە دەستی لە کاری میری کێشاوەتەوە و بۆەتەوە بە مەلا و دەستی کردەوە بە دەرس وتنەوە بە فەقێیانفەقێیان، ,مەلا حەسەنی کوڕی مەلا عەلیی قزڵجی و مەلا مەحمودی مەزناوەیی و مەلا سەعید ئەفەندیی نایب ئۆغڵیی کەرکوک و مەلا عەزیزی موفتی سلێمانی لە ناوبانگترین فەقێکانی بوون, ھەر بە ڕێچکەی باوکیا تەریقەی گرتوەتەبەر و بووە بە خەلیفەی شێخ بەھائوددینی کوڕی شێخ عوسمانی تەوێڵە. وەکو مامۆستا شێخ موحەمەدی خاڵیش لە (مفتی زەھاوی) یەکەیدا نوسیویەتی , مەحوی لە ساڵی ١٢٩١ی.ک (١٨٧٤-١٨٧٥ی.ز)دا لەگەڵ چەند مەلایەک لە سلێمانییەوە نەفی کراون بۆ بەغداد, ناوبراو ھیچی تری لە بارەی ئەم نەفی کردنە و ھۆیەکەی و چۆنیەتی گەڕانەوەی مەحوییەوە لەوەو پاش بۆ سلێمانی نەنوسیوە.
مەحوی لە ١٨٨٣دا بەپێی قسەی مامۆستا سەججادی چووە بۆ [[حەج]] و لەوێوە چوە بۆ [[ئەستەنبوڵ]] و ڕێگەی پیاوماقوڵانی کوردەوە لە ئەستەنبوڵ چاوی بە [[عەبدولحەمیدی دووەم|سوڵتان عەبدولحەمید عوسمانی]] کەوتوە , سوڵتان ڕێزێکی زۆری لێگرتووە و فەرمانی داوە خانەقایەکیان لە سلێمانی بۆ کردۆتەوە کە ئێستا بە (خانەقای مەحوی) بەناوبانگە, مەعاشێکیشی بەناوی خزمەتکردنی ھەژارانەوە بۆ بڕیوەتەوە, دواتر گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی, تا مردنی لە سەرەتای شەشەڵانی ١٣٣٤ (تشرینی یەکەمی ١٩٠٦)دا.
 
مەحوی لە ١٨٨٣دا بەپێی قسەی مامۆستا سەججادی چووە بۆ [[حەج]] و لەوێوە چوە بۆ [[ئەستەنبوڵ]] و ڕێگەی پیاوماقوڵانی کوردەوە لە ئەستەنبوڵ چاوی بە [[عەبدولحەمیدی دووەم|سوڵتان عەبدولحەمید عوسمانی]] کەوتوە ,کەوتوە، سوڵتان ڕێزێکی زۆری لێگرتووە و فەرمانی داوە خانەقایەکیان لە سلێمانی بۆ کردۆتەوە کە ئێستا بە (خانەقای مەحوی) بەناوبانگە, مەعاشێکیشی بەناوی خزمەتکردنی ھەژارانەوە بۆ بڕیوەتەوە, دواتر گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی, تا مردنی لە سەرەتای شەشەڵانی ١٣٣٤ (تشرینی یەکەمی ١٩٠٦)دا.
 
==خانەقای مەحوی==
Line ٨٥ ⟶ ٨٧:
==کۆچی دوایی==
مەحوی لە [[تشرینی یەکەم]]ی [[١٩٠٦]]دا ژیانی دوایی ھات و لە یەکێک لە ژوورەکانی خانەقاکەیدا بە خاک سپێردرا.
 
==لێکۆڵینەوەکان لەسەر مەحوی گەورە==
مەحوی وەکو لوتکەی شیعری تەسەوفی کوردی و عاریف و زانا و شاعیرێکی گەورە و لەبەر ناوەرۆکی وردی شیعرەکانی چەندین فیستیڤاڵ و لێکۆڵینەوە و کتێب لەسەر خۆی و شیعرەکانی بەڕێوە چوون و دەرکراون، لەوانە فیستیڤاڵی شاعیری گەورەی کورد ((مەحوی)) لە هەولێر لە ژێر چاودێری [[نێچیرڤان بارزانی]] سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ٢٨-٣٠ی ئابی ٢٠٠١، هەروەها ئەم کتێبانەی خوارەوە نمونەی چەندین لێکۆڵینەوەن لەسەر ئەم شاعیرە گەورەیە:
{| class="wikitable"
|-align="center"
!ناوی کتێب
!ناوی نوسەر
!ژمارەی پەڕە
!ناوەرۆک
|-
| نووری حیکمەت و رۆحی عیرفانی مەحوی
| تەحسین حەمە غەریب
| ٣٧٠
| لێکۆڵینەوە لەسەر قەسیدەی بەحری نوور
|-
| مەحوی ناسی
| هیمداد شاهین
| ٢٠٠
| لێکۆڵینەوەیەکی گشتی لەسەر تەسەوف و مەحوی گەورە
|-
| مەحوی لە نێوان زاهیریەت وباتنیەت و سەرچاوەکانی عیشق
و وێنەی مەعشوقدا
| د. ئەحمەدی مەلا
| ٣٤٠
| لێکۆڵینەوەیەکی گشتی
|-
| دەیری عیشق
| عەبدولڵا قەرەداغی
| ٢٣٠
| لێکۆڵینەوە لەسەر شیعری "دیارم دەیری عیشقە"
|-
| گوڵخانەی عاریفان
| هیمداد شاهین
| ٤٤٠
| لێکۆڵینەوەیەکی گشتی لەسەر تەسەوف و مەحوی گەورە
|-
| مشتێ لە بێژەی عارفی و کردەی عیرفانی مەولانا مەحوی
| عومەر عەزیز مەحوی
| ١٦٠٠ (چوار بەرگ)
| لێکۆڵینەوەیەکی گشتی لەسەر تەسەوف و مەحوی گەورە
|-
|}
 
==سەرچاوەکان==
*[http://www.zanyari.com سایتی زانیاری]
*[http://latifkurdi.blogfa.com/post-424.aspx فیستڤاڵی شاعیر گەورە مەحوی]
*ژیانی مەحوی: [http://www.kurdsite.net/vb/showthread.php?t=٨٥٠ یانەی کوردسایت]
*دیوانی مەحوی، لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی؛ مەلا عەبدولکەریمی مودەریس و موحەممەدی مەلا کەریم